Dështimi shpesh shihet si një burim turpi. Por nëse do të studionit dhe ndanit dështimet tuaja, mund të mësonit shumë prej dështimeve, pavarësisht se sukseset gëzojnë më shumë vëmendje se sa dështimet.
Sipas Ayelet Fishbach dhe Lauren Eskreis-Winkler, psikologë në Shkollën e Kabinave të Biznesit në universitetin e Çikagos. Dyshja e ekspertëve besojnë se ne shpesh nuk arrijmë të mësojmë sa duhet, kur gjërat shkojnë keq.
“Ka raste kur injorojmë marrëdhëniet tona të cilat nuk po shkojnë mirë ose se shefi ynë është i pakënaqur me performancën tonë. Ne nuk i kushtojmë vëmendje dështimeve dhe nuk shqetësohemi të mësojmë nga dështimet për të pasur sukses, ”thotë Fishbach.
Sipas ekspertëve në të gjithë e kemi përjetuar qoftë një herë në jetë “efektin e strucit”, që është gjendja e cila përjetojmë kur kemi dështime të vazhdueshme dhe nuk kemi dëshirë të kërkojmë më shumë informacion.
“Ne gjithashtu kemi tendencë të lëmë pas dore synimet, pasi imagjinojmë se asgjë nuk mund të shkojë keq. Kjo ndodh kur keni pasur një sërë arritjesh,” tregon Gabriele Oettingen në universitetin e Nju Jorkut.
Megjithatë, psikologu shpjegon se kur njerëzve u kërkohet të përfshihen në kontrast mendor, duke parashikuar pengesat gjatë arritjes së qëllimit të tyre, ata kanë më shumë gjasa të vazhdojnë dhe të kenë sukses në qëllimet e tyre.
Dështimet informuese
Eskreis-Winkler dhe Fishbach besojnë se një faktor kryesor është se shumë prej nesh thjesht nuk e kuptojnë se si mund të jenë dështimet informuese.
Për ta provuar këtë në mënyrë eksperimentale, ata krijuan një detyrë për studentët e tyre, e krijuar duke modeluar situata në jetën reale, në të cilën çelësi i suksesit është shmangia e gabimeve. Ata donin të shihnin nëse vullnetarët do të shmangnin ndarjen e dështimeve të tyre edhe pse kishin shumë pak informacion.
Eskreis-Winkler dhe Fishbach zbuluan se, në shumë studime, një e treta deri në gjysmën e studentëve zgjodhën të ndajnë dështimet e tyre. Jo vetëm që reagimet e dështimit u mirëpritën, por gjithashtu janë deklaruar për arritur dëshirat dhe të përmbushin misionin që profesorët kanë dhënë.
Studiuesit zbuluan më shumë prova për mënyrën se si ne anashkalojmë vlerën e dështimit në një eksperiment tjetër, por kësaj radhe ata gjithashtu zbuluan se ishte më e lehtë nga çfarë mendohej për të korrigjuar paragjykimet.
Vullnetarët në internet menduan domethënien e simboleve antike, duke zgjedhur nga dy përgjigje të mundshme për secilën prej tyre. Për një grup, studiuesit u thanë pjesëmarrësve që nuk kishte kohë t’i jepnin rezultatet e tyre.
Për anën tjetër, studiuesit u thanë atyre se do të përgjigjeshin gjithçka në mënyrë korrekte. Ajo çfarë doli e re nga studimi ishte se kur studiuesit i pyetën studentët se cili grup ishte më i përgatitur me informacione, ata zgjodhën grupin që ishte fitues. Kështu ekspertët arritën në përfundimin se shpesh mendohet që dështakët nuk kanë informacion të saktë.
Ekspertët thonë se dështimet ndihmojë për të hedhur themelet e para për fillimin e një projekti të ri. Hulumtimi i Oettingen për kontrastin mendor, në të cilin njerëzit nxiten të imagjinojnë se e kanë arritur qëllimin e tyre dhe më pas të parashikojnë pengesat në rrugë, ka treguar se kryerja e këtij ushtrimi në fillim i inkurajon njerëzit të jenë më pritës ndaj reagimeve negative më vonë.
“Jo vetëm që reagimet e dështimit janë mirëpritur në kohën moderne, por kjo gjë ka bërë që njerëzit të nxiten për të përmbushur dëshirat e veta,” shpjegon Oettingen.
Ekspertët shpjegojnë se të menduarit për gabimet dhe dështimet tuaja mund të jenë demotivuese, veçanërisht nëse jeni një tip perfeksionist. Të përballesh me gabimet e tua dhe të mësosh prej tyre, është e rëndësishme edhe pse nuk mund të mos tregohesh i ashpër me veten.
Thomas Webb, nga fenomeni “efekti i strucit”, aktualisht po hulumton këtë çështje, duke përfshirë punën me organizatat për të parë mënyra se si t’i ndihmojnë njerëzit të kapërcejnë dështimin përmes vetë-dhembshurisë. Ekipi i tij do të punojë me një palestër, një organizatë prindërish dhe një kompani botuese.
“Hipoteza themelore është se shumë njerëz janë kritikë ndaj vetes kur gabojnë ose pësojnë sfida, por nëse do të ishin në gjendje të përgjigjen me vetë-dhembshuri, për shembull duke e njohur që dështimi është një pjesë e natyrshme e të qenurit njerëzor, atëherë është e mundur të ruash motivimin dhe përpjekjet përballë dështimit, e kështu do të zhvillohet një zhvendosje kulturore drejt pranimit të dështimit të dukshëm,” thotë Webb
Prirje pozitive
Ne me të drejtë i shohim dështimet si një gjë negative, por kemi shumë për të përfituar nga dështimet nëse i pranojmë dhe i trajtojmë si mundësi të mira mësimore. Disa industri në të cilat siguria është një prioritet numër një, siç është aviacioni ose udhëtimi në hapësirë, e kanë tashmë këtë mentalitet por, me siguri, është një qëndrim që duhet të përhapet më gjerësisht.
Duhet guxim të pranoni kur i keni gabuar, por nëse më shumë prej nesh mund ta bënin këtë, të gjithë do të dinim të përfitonim nga dështimet. (BBC/ gazeta Si”)
