Pas shtatë vitesh martesë, 29-vjeçarja Sophie Turner dhe burri i saj kërkuan divorcin. Ata kurrë nuk kishin diskutuar për ndarjen përpara krizës së koronavirusit, por gjatë pandemisë, martesa e tyre u kris. “Unë isha më e stresuar dhe gjithçka po shkatërrohej kështu që vendosëm të ndahemi”, thotë Sophie. Përvoja e tyre po bëhet gjithnjë e më të zakonshme, me aplikimet për divorc duke u rritur në të gjithë botën.
Firma britanike ligjore ‘Stewarts’ regjistroi një rritje prej 60% në persona që kërkonin shërbim midis korrikut dhe tetorit, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Këshillimi i Qytetarëve të Bamirësisë raportoi një rritje në kërkimet për këshilla në internet për t’i dhënë fund një marrëdhënieje. Në Amerikë, një sit i madh ligjor për krijimin e kontratave kohët e fundit njoftoi një rritje prej 34% të shitjeve të kontratave të saj themelore të divorcit, me të porsamartuar të cilët ishin martuar në pesë muajt e fundit duke përbërë 20% të shitjeve. Ka pasur një model të ngjashëm në Kinë, e cila kishte një nga izolimet më të rrepta të botës në fillim të pandemisë. E njëjta gjë është e vërtetë në Suedi, e cila, deri vonë, kryesisht mbështetej në udhëzimet vullnetare për të provuar dhe ngadalësuar përhapjen e Covid-19.
Është një lajm i vjetër që pandemia po prek shumë nga marrëdhëniet tona thelbësore. Por avokatët, terapistët dhe akademikët kanë filluar të marrin një kuptim më të qartë të faktorëve të shumtë që ushqejnë bumin e prishjes për shkak të Covid-19 dhe pse duket se do të vazhdojë deri në 2021. Në firmën ligjore Stewarts, partnerjaCarly Kinch përshkruan pandeminë si “stuhinë e përsosur” për çiftet, me izolime dhe distancime shoqërore duke i bërë ata të kalojnë kohë të konsiderueshme së bashku. Kjo, në shumë raste, ka vepruar si një katalizator për prishjet që mund të kenë qenë tashmë në karta, veçanërisht nëse rutinat e mëparshme të veçanta kishin shërbyer për të maskuar problemet.
“Nuk mendoj se arsyet që njerëzit janë divorcuar kanë ndryshuar domosdoshmërisht. Problemet janë aty dhe kanë qenë, thjesht tani njerëzit po ju japin rëndësi më shumë, edhe gjërave të vogla.” thotë Kinch. Kinch thotë se ekipi i saj nuk ishte i befasuar nga rritja e kërkesave për divorc pasi mbaroi izolimi i parë kombëtar i Anglisë, pasi ndarjet zakonisht rriten pasi familjet kalojnë më shumë kohë së bashku, si gjatë pushimeve të shkollës ose gjatë Krishtlindjeve.
“Unë mendoj se izolimi është në thelb si ato periudha të zgjatura, por me presione të mëdha shtesë”, thotë ajo. Ajo që ka qenë e ndryshme është rritja e ndjeshme e numrit të grave që fillojnë divorcet, me 76% të rasteve të reja vijnë nga klientë femra, krahasuar me 60% një vit më parë. Ajo beson se kjo tendencë lidhet me gjetjet e studimeve të shumta të jetës së prindërve që punojnë gjatë Covid-19, të cilat sugjerojnë se një pjesë disproporcionale e punëve të shtëpisë dhe kujdesit për fëmijët ende po bie mbi gratë, madje edhe në çiftet heteroseksuale ku partneri mashkull gjithashtu punon nga shtëpia.
“Unë mendoj se disa njerëz shkuan në mbyllje duke menduar: ‘Oh, tani që do të jemi të dy në shtëpi, partneri do më ndihmojë të bëjmë punët bashkë dhe kjo nuk ka ndodhur.” Turner thotë se vendimi për t’u ndarë me partnerin e saj ishte i përbashkët dhe ata mbeten miq. Për ta, shkas ishte vendosja për të fjetur në dhoma gjumi të ndara për të zvogëluar rrezikun e infeksionit për Turner, i cili ka disa problem dhe nuk donte të rrezikonte, pa e kuptuar se po rrezikonte marrëdhënien e tij. Ndër të tjera, ato gjithashtu kishin probleme me komunikimin.
“Po i nxirrnim nervat njëri-tjetrit dhe në të vërtetë nuk flisnim siç duhet.” Një rritje në ngarkesën e punës së Turner, pasi ajo mësonte djalin e saj dhe kujdesej për fëmijët e një të afërmi, gjithashtu shkaktoi probleme. Ajo thotë se partneri i saj e kishte të vështirë të mendonte që vëmendja e saj ishte diku tjetër, ndërsa luftonte me faktin se ai mund të largohej nga shtëpia për të takuar kolegët në një kompani hidraulike ndërsa ajo ishte e mbyllur në shtëpi. Për çiftet e tjera, rritja e problemeve të shëndetit mendor të lidhura me pandeminë po luan një rol në prishjet e marrëdhënieve. Kur Marie, një redaktore 43-vjeçare në Amsterdam, mori Covid-19 në Mars, kjo e bëri çrregullimin e ankthit të partnerit të saj “të dilte jashtë kontrollit”.
“Unë kisha për të trajtuar gjithçka ndërsa ishim në karantinë për gati një muaj dhe ishte absolutisht rraskapitëse.” tha ajo. Një “vik timë” e Covidit, një luf të për të organizuar punën dhe kujdesi për fëmijën, e bënin atë ti kërkonte bashkëshortit të saj të ruante marrëdhënien. Por ekspertët e marrëdhënieve besojnë se edhe çiftet e forta që nuk po përballeshin me probleme para pandemisë dhe shmangnin ndërrimet e mëdha në shëndetin ose dinamikën e shtëpisë mund të jenë gjithashtu të ndjeshme ndaj prishjeve. Kjo për shkak se pandemia ka hequr “rutina të vendosura mirë që ofrojnë rehati, stabilitet dhe ritëm”, shpjegon Ronen Stilman, një psikoterapist dhe zëdhënës i Këshillit të Mbretërisë së Bashkuar për Psikoterapi. Pa këto, kjo i lë partnerët me mundësi të kufizuara për të “kërkuar forma të tjera mbështetjeje ose stimulimi” përtej marrëdhënies së tyre, gjë që mund t’i vërë nën tension. Stilman thotë se më shumë njerëz janë duke u gjendur të bllokuar në një situatë ku ata po luftojnë për të përballuar atë që po ndodh për ta si dhe atë që po ndodh mes tyre. Si një tenxhere me presion që nuk lejon asnjë presion, kapaku përfundimisht mund të dalë dhe marrëdhënia të prishet. Ky ishte rasti për Norën, një Amerikane që jetonte në Stokholm, e cila u nda me të dashurin e saj Spanjoll disa muaj pas pandemisë, një vit pasi ata u transferuan së bashku. 29-vjeçarja thotë se çifti e mori shumë seriozisht rrezikun e infektimit, të dy vendosën të punonin nga shtëpia dhe duke shmangur daljet jo thelbësore.
“Ne hoqëm dorë nga jeta jonë shoqërore dhe lirimet tona, ai, basketbolli dhe unë, ngjitjet në mal”, shpjegon ajo. “Diferencat tona u rritën, veçanërisht introversioni im dhe ekstremizmi i tij. Ne nuk mund të ndihmonim njëri-tjetrin në nevojat tona, sidomos kur ishin të kundërta. Ai kishte nevojë për njerëz e unë kisha nevojë për hapësirë.” thotë Nora. Ajo thotë se ata u përpoqën për të gjetur një zgjidhje, por në fund nuk funksionoi. Avokati Kinch thekson se pandemia ka të ngjarë të jetë një nga sfidat e para kryesore të jetës me të cilat përballen çiftet e reja së bashku, gjë që mund të shpjegojë pjesërisht rritjen e kërkesave për divorc nga të sapomartuarit në disa vende, përfshirë SHBA dhe Kanada. Ajo thotë se nëse jeni porsamartuar ose relativisht herët në marrëdhënien tuaj, mund të mos jetë testuar në mënyrën se si kanë qenë martesat 30 vjeçare me kalimin e viteve me sprova të ndryshme. Ndërkohë, stili i jetës që solli kriza mund të jetë e kundërta e asaj që ato kanë menduar për një martesë të lumtur. Për më tepër, ekspertët e marrëdhënieve thonë se ndikimi financiar i Covid-19 ka të ngjarë të luajë gjithashtu një rol të madh në ndarjet, pasi njerëzit e gjejnë veten të papunë, të zhgënjyer ose duke marrë në shtëpi pagesa më të ulta.
“Numri i divorceve ka tendencë të rritet pa përjashtim gjatë rënies ekonomike të paktën që nga Lu fta e Dytë Botërore,” shpjegon Glenn Sandstrom, i cili hulumton historinë demografike në Universitetin Umea në Suedinë veriore. “Duke qenë se tani jemi duke përjetuar një krizë të rëndë sidomos nga ana ekonomike, ne presim që rezultati përfundimtar të jetë një rritje e paqëndrueshmërisë martesore.” Paraja tashmë është një nga shkaqet më të zakonshme të grindjeve martesore. “Ulja e të ardhurave rrit potencialin për tendosje të marrëdhënies për shkak të konflikteve se si të përcaktohen përparësitë e llojeve të ndryshme të konsumit dhe tendosja psikologjike e rrit atë nga ana tjetër, duke rezultuar në cilësi të zvogëluar të marrëdhënies për shkak të shqetësimeve se si të sigurohen mjetet e jetesës”, thotë Sandstrom. “Bërja” e tepërt mund të jetë gjithashtu një goditje e madhe për vetëvlerësimin, veçanërisht midis burrave që, “më shumë sesa gratë ende e bazojnë vetëvlerësimin e tyre në aftësinë e tyre për të siguruar siguri ekonomike për familjen e tyre”. Kjo mund të shfaqet si ankth, zemërim dhe zhgënjim, si dhe gjasat në rritje të abuzimit në familje.
Sidoqoftë, ndryshe nga krizat e tjera financiare, pandemia ka goditur në mënyrë disproporcionale ata që tashmë ishin duke punuar në punësim të pasigurt në industri me të ardhura të ulëta. Nikita Amin, një terapiste për pakicat etnike në Britani, thotë se shërbimi ka parë një rritje të pyetjeve si për terapinë e çifteve ashtu edhe për seancat individuale. Kjo, thotë ajo, pasqyron shkallën e ndikimit të pandemisë në këto grupe, pasi që pakicat etnike në Britani kanë më pak gjasa të kërkojnë ndihmë për shëndetin mendor dhe çështjet e marrëdhënieve, pjesërisht për shkak të një stigmatizimi rreth ndarjes dhe divorcit. Ajo beson se mund të ketë shumë të tjerë që nuk mund të kërkojnë ndihmë për shkak të mungesës së kohës ose parave ose sepse janë të frikësuar se si partneri ose të afërmit e tyre mund të reagojnë nëse pranojnë se po konsiderojnë një ndarje. Pavarësisht nga shpresat se përdorimi i vaksinave në fillim të mesit të vitit 2021 do të lejojë shumë prej nesh të fillojnë të jetojnë një jetë normale deri diku, ekspertë të divorcit besojnë se nuk ka asnjë garanci që do t’i japë fund prirjes së ndarjeve. Sandstrom tregon se ndikimi financiar i Covid-19 mund të çojë në një recesion afatgjatë, që do të thotë se marrëdhëniet mund të tensionohen nga problemet e vazhdueshme të parave.
“Nëse tronditja ekonomike është e gjerë, duke shkaktuar rritje të fuqishme të papunësisë, shumë martesa do të vuajnë”, thotë ai. Por ai shton se e kundërta është gjithashtu e mundur nëse vendet shërohen më shpejt sesa pritej gjatë vitit 2021. Sidoqoftë, Avokatja Kinch paralajmëron se pasuritë e përmirësuara ekonomike mund të shkaktojnë divorcet, sepse disa bashkëshortë që aktualisht përjetojnë probleme martesore mund të heqin dorë nga ndarja për arsye praktike. “Unë mendoj se ndërsa gjërat rregullohen, nuk do të çuditesha fare nëse do të shihnim një rritje tjetër, vetëm për njerëzit që donin ta bënin gjithsesi, por thjesht ndien që ishte shumë e pasigurt”, thotë Kinch. Ajo argumenton se kjo valë e re e prishjeve mund të përfshijë edhe partnerë që aktualisht po qëndrojnë së bashku sepse janë nervozë për të qenë vetëm, duke filluar të takohen përsëri në një epokë të distancimit shoqëror ose, anasjelltas, të shqetësuar për logjistikën e fillimit të procedurave të divorcit ndërsa akoma bashkëjetojnë gjatë izolimeve.
“Ata nuk duan të thonë:” Unë dua një divorc “dhe pastaj duhet të kalojnë 24 orë në ditë me ta.” Firma e Kinch tashmë po përjeton pyetje të shtuara nga njerëzit për “mbledhjen e informacionit” përpara ndarjeve në të ardhmen. “Ata na bëjnë shumë pyetje se si do të duket jeta pas divorcit:” Si mund të shkoj nga kjo pikë në jetën time të re në fund? “” thotë ajo. “Unë mendoj se njerëzit po bëjnë ndoshta shumë më shumë kërkime dhe baza sesa mund të kishin para pandemisë.” Psikoterapistë si Noel Bell, një specialist në Londër, argumentojnë se pandemia po shkakton gjithashtu rivlerësime më ekzistenciale të asaj që dhe kë duan njerëzit në jetën e tyre. “Kjo është e qartë nga provat që tregojnë se njerëzit po kërkojnë të banojnë në shtëpi dhe të kenë një mënyrë jetese të ndryshme, të tilla si lëvizja në vend me më pak kohë të shpenzuar për udhëtime. Një rivlerësim i tillë po ndodh gjithashtu në martesa, me çiftet që rivlerësojnë zgjedhjet e tyre të jetës dhe nevojat e tyre emocionale, “thotë ai.
“Presionet e pandemisë na kanë kujtuar të gjithëve se jeta mund të jetë e shkurtër dhe ne kemi për detyrë të vlerësojmë se si dhe me kë po e kalojmë kohën tonë të çmuar.” Pasi u kthye në Suffolk, Sophie Turner sapo ka nënshkruar një qira në një shtëpi të re, duke e lejuar atë të jetojë më afër motrës dhe prindërve të saj. Dhe megjithëse ndarja me burrin e saj ka qenë një proces sfidues, ajo beson se ishte për më të mirën. “Unë mendoj se pandemia na ka ndihmuar të kuptojmë se me të vërtetë kemi nevojë ta bëjmë këtë. Përndryshe, ne do të ishim ende duke ndarë një dhomë gjumi, thjesht duke mos biseduar me njëri-tjetrin. Ne jemi më të lumtur si miq dhe nuk po mërzitemi nga të gjitha gjërat e vogla”. thotë ajo.
