Strategjia hipokrite e BE për vaksinat

Nga Ross Clark

Sa madhështore, sa e admirueshme tingëllonte përsëri në qershor kur Bashkimi Evropian krijoi një program për blerje vaksinash Covid-19 për të bashkuar fuqinë blerëse të të gjitha vendeve anëtare. Kjo qasje panevropiane, siç pretendohej, do të siguronte një mënyrë të drejtë dhe të barabartë për të gjithë në BE. Sipas kushteve të programit, vendet individuale ishin të ndaluara të kërkonin furnizimet e tyre. ‘Ne do të përfitojmë nga këto arritje thelbësore nëse shmangim nacionalizmin e vaksinave”, ku vendet kufizojnë padrejtësisht hyrjen në vaksina,” deklaroi BE në faqen e saj të internetit. Kur Britania vendosi të ndiqte kursin e saj, zërat e sirenës paralajmëruan për pasojat e tmerrshme. Për shembull, Liberaldemokratët, e quajtën vendimin ‘të pafalshëm’. Por si BE nuk ka arritur të përmbushë idealet e saj të larta.

Duke vepruar kështu, Europa ka zbuluar hipokrizinë e rrënjosur thellë në zemër të një blloku proteksionist që mund të predikojë tregti të lirë, por që nuk do të hezitojë të përdorë çdo hile për të arritur një avantazh. Më lejo të shpjegohem. Në një përpjekje të qartë për të ruajtur më shumë vaksina për bllokun, presidentja e Komisionit Evropian, von der Leyen, po nxiton të zbatojë rregulla të reja që do të detyrojnë kompanitë farmaceutike të japin njoftim paraprak për dërgesat e eksportit. Masa kërcënon programin e vaksinimit të Britanisë, sepse vaksina Pfizer / BioNTech është bërë në Belgjikë. Britania ka urdhëruar 40 milion doza, 3.5 milion prej të cilave do të dorëzohen në tre javët e ardhshme dhe të cilat janë jetike për të përmbushur synimin e vaksinimit të katër grupeve kryesore të përparësisë – deri në 15 milion njerëz – deri në mes të shkurtit.

Sipas komisioneres për Shëndetin të BE, Stella Kyriakides, BE po ndërmerr këtë veprim në përgjigje të një paralajmërimi javën e kaluar nga AstraZeneca – prodhuesi me qendër në Mbretërinë e Bashkuar që dërgesat e vaksinave në BE do të vonohen. Problemet e prodhimit tregojnë se ajo do të jetë në gjendje të japë vetëm 31 milion doza nga 80 milion të porositur nga BE që duhet të mbërrijnë nga 31 Marsi. Dikush mund të kuptojë zhgënjimin e BE – të gjithë duam që vaksina të mbyllet sa më shpejt të jetë e mundur dhe për sa më shumë njerëz që të jetë e mundur. Megjithatë, vonesat në shpërndarjen e vaksinës së Oksfordit nuk synojnë BE. Ata gjithashtu do të ndikojnë në Britani. Të përdorësh një ‘mosmarrëveshje’ me një kompani individuale si një justifikim për të ndërprerë eksportet nga një firmë tjetër është pikërisht ‘nacionalizmi i vaksinave’ që BE dënoi. Vetëm disa javë më parë, kur bisedimet e marrëveshjes tregtare Brexit ishin në rrjedhën e plotë, BE po ligjëronte me vetëbesim Britaninë për rëndësinë e qëndrimit në marrëveshjet ndërkombëtare.

Tani, vetëm një muaj pasi nënshkruan një marrëveshje të tregtisë së lirë me ne, ajo po kërcënon ta minojë atë duke kërcyer për të ndaluar eksportet në Britani nga një fabrikë me bazë në BE. Sigurisht, këtu po shërbehet një agkendë tjetër. Duke vepruar për të penalizuar Mbretërinë e Bashkuar, BE po kërkon të heq vëmendjen nga fiasko i programit të saj të bollshëm të blerjes së vaksinave ‘pan-Evropiane’ që e ka lënë atë prapa Britanisë për shkak të zemërimit në rritje të qytetarëve në 27 vendet e saj anëtare. Deri të hënën, Britania e Madhe kishte administruar 10.5 doza vaksinash për 100 persona. Danimarka – vendi i BE-së që është më larg – kishte arritur 3.6, Gjermania 2.1 dhe Franca vetëm 1.6. Holanda ka dhënë 0.8 doza për 100 banorë -e thuhet se është një faktor për trazirat e shpërthyer në qytetet holandeze në ditët e fundit pasi u vendos një shtetrrethim dhe muajt e tjerë të afrimit të bllokimit.

Ndërsa Britania ka ende një rrugë të gjatë për të bërë në programin e saj të vaksinimit, ne jemi në kurs që t’i kemi ofruar çdo të rrituri një dozë deri në vjeshtë. Me ritmin që vendet e tjera të BE po shkojnë, megjithatë, ata do të përballen me një dimër të dytë pa një popullsi plotësisht të vaksinuar – një perspektivë e frikshme duke pasur parasysh se si vala e dytë e pandemisë është ngritur këtë dimër. BE po mbetet prapa Britanisë pjesërisht sepse Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) ka marrë më shumë kohë për të aprovuar vaksinat Covid sesa rregullatori ynë, Agjencia Rregullative e Barnave dhe Produkteve Shëndetësore (MHRA). Vaksina Pfizer mori miratimin këtu në 2 Dhjetor dhe goditja e Oksfordit në 30 Dhjetor. Në fillim të Janarit, MHRA miratoi një vaksinë të tretë, të bërë nga kompania amerikane Moderna, për përdorim në Mbretërinë e Bashkuar megjithëse furnizimet nuk priten deri në pranverë.

Në të kundërt, EMA nuk e miratoi goditjen e Pfizer deri më 21 dhjetor, Moderna goditje në 6 janar dhe ende nuk i ka dhënë dritën jeshile vaksinës së Oksfordit. Politika sigurisht që po luan një rol. Në total BE-ja ka urdhëruar 1.3 miliardë doza që është e mjaftueshme për t’i dhënë dy doza çdo qytetari të BE-së. Por shumë nga këto doza do të jenë të vaksinave që nuk ka gjasa të miratohen për shumë muaj. Për shembull, BE ekuilibroi rendin e saj prej 300 milion fotografi të vaksinës Pfizer (një bashkëpunim me firmën gjermane bioteknologjike BioNTech) me 300 milion fotografi të vaksinës që po zhvillohet nga kompania franceze Sanofi. Fatkeqësisht, vaksina Sanofi nuk ka gjasa të jetë gati për aprovim deri në fund të këtij viti. Ndërkohë, vendet anëtare të BE duhet të mbështeten në porosi joadekuate të dozave Pfizer dhe Moderna dhe – nëse duhet të miratohet nga MHRA – vaksina e Oksfordit. Ajo që ka zemëruar me të vërtetë Gjermaninë në veçanti është se Pfizer i ofroi BE-së edhe 500 milion doza – megjithatë, siç zbuloi revista gjermane Der Spiegel muajin e kaluar, BE i hodhi poshtë ato me arsyetimin se nuk donte të minonte tregun për Sanofi vaksina.

Ta themi troç, jeta e qytetarëve të BE-së është lënë mënjanë për arsye të qarta nacionaliste – francezët nuk donin që gjermanët të vidhnin një marshim në industrinë e tyre farmaceutike. Megjithatë kur Gjermania, me vonesë, u përpoq të krijonte programin e saj të blerjes së vaksinave për të forcuar furnizimet, BE e kërcënoi ta padisë atë për dështimin për t’iu përmbajtur marrëveshjes së saj për t’u mbështetur vetëm në blerjet e vaksinave të BE. Dhe situata vazhdon të përkeqësohet, me atë që duket të jetë një fushatë e mashtrimeve të ndyra – një përpjekje e fshehtë për të hedhur poshtë vaksinën britanike. Këtë javë gazetat gjermane Handelsblatt dhe Bild raportuan se të dhënat treguan se vaksina e Oksfordit kishte një normë efikasiteti prej vetëm 8 për qind në moshën mbi 65 vjeç. Pretendimi nuk ka asnjë lidhje me realitetin. Megjithëse goditja AstraZeneca duket të ketë një normë më të ulët të efikasitetit sesa vaksinat Pfizer ose Moderna, provat e fazës së tretë sugjerojnë se duhet të ndalojë shtatë nga dhjetë infeksione.

Shifra e cituar prej 8 për qind duket se i referohet përqindjes së vullnetarëve në provë të cilët ishin të moshës mbi 65 vjeç – e cila nuk është e njëjta gjë me shkallën e efikasitetit. Pyetja është: pse gazetat gjermane dukshëm u informuan për këtë pretendim të pasaktë? Sigurisht, koha është e jashtëzakonshme: EMA pritet të japë miratimin e saj për ilaçin në fund të kësaj jave. Megjithatë, gjermanët me sa duket po qëllonin veten në këmbë sepse pa goditjen e AstraZeneca BE-ja ka shanse zero të vaksinojë të gjithë deri në fund të vitit. Kur Qeveria jonë vendosi të mos bashkohej me nismën e prokurimit të vaksinave të BE-së, tre akademikë i shkruan një letër The Guardian për t’u ankuar se ‘ideologjia izoluese’ e Britanisë do të nënkuptojë që ne të vuajmë vonesa të panevojshme të programit tonë të vaksinimit. Megjithatë, përdorimi i vaksinave britanike vazhdon me një ritëm ndërsa në Evropë është i bllokuar nga një kombinim i nacionalizmit, burokracisë, joefikasitetit dhe mendjes së përgjakshme. Ka sjellë më të keqen në BE. Për këtë, të paktën, mund të jemi të lumtur që jemi jashtë. Daily Mail: Përktheu Shqip