Një pjesë shumë e rëndësishme e mitologjisë shqiptare është Zana e malit që ndonëse është një krijesë mitologjike, ajo ka veti të veçanta autoktone ndërsa shqiptarët ende ruajnë besëtytni lidhur me të. Ajo mund të krahasohet edhe me perëndeshën Artemisa të Greqisë së lashtë ose perëndeshën Diana të romakëve. Sipas traditës dhe besimit popullor, ato kanë dy karaktere: së pari, ajo e zbutur, që ndihmon kreshnikët në b etejat e tyre, dhe karakteri idh nak, i cili ng uros, kur u p rishet qetësia, transmeton lexo.com.al.
Për zanat, brirët e dhive të e gra janë mbrojtja dhe d obësia e tyre. Zanat i ruajnë territoret e veta plot pasion. Ato i ng urosën atyre që ua p rishin qetësinë ose i befasojnë këndshëm kur janë duke luajtur nëpër fushat e gjelbërua të maleve. Prandaj, sipas besimit popullor, kur shkohet në mal, është traditë të bëhet zhurmë për t’i njoftuar ato për afrimin e një personi pranë hapësirës së tyre/Lexo.com.al/e.c.
