Një ekspert i njohur çek për dezinformim dhe “kërcënimet hibride”, tha se Perëndimi ka shpenzuar vite të tëra duke nënvlerësuar rrezikun që vinte nga Moska. Por, sipas tij, një përgjigje e vendosur ndaj pushtimit rus të Ukrainës dhe “shantazhit bërthamor” rus, mund të ndihmojë në shërimin e “paralizës” shumëvjeçare në mes të “kërcënimeve boshe” që shpesh janë përsëritur nga Kremlini.
Jakub Kalensky nga Qendra Evropiane e Ekselencës kundër Kërcënimeve Hibride (Hybrid CoE) – institut me seli në Helsinki i krijuar nga Bashkimi Evropian dhe NATO – tha se do të ishte gabim që të lejohet që veprimet ndaj pushtimit të Ukrainës të bazohen në frikën e vendimeve të presidentit rus, Vladimir Putin.
“Nëse shikohet në mënyrë abstrakte, kërcënimi nga një sulm bërthamor absolutisht është diçka e tmerrshme”, tha Kalensky në një intervistë për Shërbimin Gjeorgjian të Radios Evropa e Lirë.
“Megjithatë, unë nuk dua që të bimë në grackë dhe të nisim diskutimin se çfarë ndodh nëse Putin e bën këtë [përdor armë bërthamore], sepse besoj se kjo i ndihmon vetëm Putinit në punën e tij për të përhapur frikë për pasojat e kundërshtimit të pushtimit të paligjshëm, kriminal dhe gjenocidal, që po kryen Kremlini”, shtoi ai.
Zyrtarët në Kiev dhe Perëndim kanë akuzuar zyrtarët rusë për “shantazh bërthamor” me marrjen e kontrollit të ndërtesave bërthamore ukrainase, përfshirë centralin e Zaporizhjës – që është më i madhi në Evropë – dhe për kërcënimet e tyre për përdorimin e armëve bërthamore për të mbrojtur territorin rus, që paligjshëm Rusia pretendon se tani përfshin edhe katër rajone në lindje të Ukrainës.
Më herët gjatë këtij muaji, presidenti amerikan, Joe Biden, paralajmëroi se Putin “do të nxiste një Armagedon” nëse përdor armë bërthamore në Ukrainë, dhe shprehu shpresën që do të gjendet një zgjidhje për të shmangur diçka të tillë.
Kalensky i tha REL-it se pas nisjes së pushtimin rus të Ukrainës në fund të shkurtit, “ne duhet të sigurohemi që Rusia nuk do të ketë ushtri apo ekonomi për të dëmtuar dikë. Prandaj, kjo është ajo që duhet të bëjmë dhe më pas ne nuk do të duhet të brengosemi se çfarë do të mund të bëjë Putin”.
Kalensky ka qenë themelues i task-forcës lindore të BE-së, StratCom, që u ngrit më 2015 për të luftuar dezinformimin rus pas aneksimit të Krimesë. Deri së fundmi, ai ka qenë bashkëpunëtor i lartë i Laboratorit për Kërkime të Forenzikës Digjitale të Këshillit të Atlantikut (DFRLab).
Ai përmendi disa prej ngjarjeve të agresionit rus që kanë ndodhur për më shumë se një dekadë, duke filluar me sulmin kibernetik ndaj Estonisë më 2007 nga IP-të ruse, duke vazhduar gjatë luftës pesëditore të Rusisë në mbështetje të rajoneve separatiste të Gjeorgjisë më 2008 dhe më pas pushtimin e Krimesë, së bashku me mbështetjen ruse për separatistët në lindje të Ukrainës.
“Si një specialist i dezinformimit ose propagandës, ajo që shoh është se 15 vjet të kërcënimeve boshe po përdoren vazhdimisht [nga Moska] thjesht sepse ata po na paralizojnë ne”, tha Kalensky. “Pra, ajo që po them është se ne nuk duhet të biem në këtë gracë sepse kjo vetëm i ndihmon Putinit që të arrijë qëllimin e tij, dhe i dëmton ukrainasit që po luftojnë për vlerat tona evropiane apo euro-atlantike”.
Dezinformimi është komponent kyç i asaj që njihet si luftë “hibride”, një term i shekullit 21 që përdoret për strategji ushtarake që përdor taktika të fshehta digjitale dhe të teknologjisë së lartë, përfshirë edhe sulmet kibernetike si dhe grupet e armatosura që punojnë në llogari të një shteti.
Kalensky tha se Putini ka zhvilluar një luftë të gjatë të informacionit, dhe me sukses ka formuluar diskursin dhe mbulimin në mediat evropiane të ngjarjeve nga aneksimi i Krimesë dhe rrëzimi i avionit të Malaysia Arilines mbi Ukrainë më 2014, deri në pandeminë dhe “pseudo-referendumet” që u mbajtën muajin e kaluar në Ukrainën e pushtuar.
“Kam frikë se lufta e dezinformimit rus është shumë kompetente, shumë e aftë dhe mund të arrijë rezultate masive”, tha ai, “dhe kam frikë se ata arrijnë ndonjëherë të ndikojnë se si bëhet debati – zërat se ‘sa më shumë ta mbështesni Ukrainën, aq më i madh do të jetë problemi, se Rusia do të zemërohet dhe se do të bëjnë diçka të tmerrshme’”.
Ai sugjeroi se përgjigje të tilla “duhet të diskreditohen duke mos marrë të plotë dhe duke e publikuar si të tillë pozicionin rus”.
Duke e pranuar se mund të jetë vetëm një dëshirë e tij, Kalensky tha se javët e fundit kanë treguar se makineria e propagandës ruse “duket se po bën disa gabime” dhe tani “nuk po iu shkojnë punët ashtu siç ata duan”.
Ai përmendi një ngjarje të zbuluar së fundmi nga Meduza –një media me seli në Riga ku punojnë gazetarët emigrantë rusë – lidhur me udhëzimet e Kremlinit për propaganduesit lidhur me mbulimin e mobilizimit ushtarak të Putinit, duke fajësuar komisarët ushtarakë lokalë për thirrje për bashkim me ushtrinë.
“Unë shpresoj që makineria e informacionit e Kremlinit po nis të bëjë gabime”, tha Kalensky. “Megjithatë, kur ne shikojmë historinë e regjimit të Putinit, kam pak frikë se ata janë mjaft të suksesshëm në ndikimin e mënyrës se si ne e kuptojmë regjimin rus dhe po ashtu të mënyrës se si ne flasim për të, dhe përfundimisht të mënyrës se si ne diskutojmë për të”.
Kalensky po ashtu e përshkroi betejën për Ukrainën si “përplasjen më të pastër të demokracisë kundër autokracisë, të të drejtave të njeriut kundër paligjshmërisë, në mes të sundimit të ligjit dhe fuqisë që bën ligjin”, dhe shtoi se “ne realisht duhet të jemi më të vendosur në mbështetjen e atyre që po luftojnë për vlerat tona”.
Ai tha se mendon se qeveritë demokratike duhet që menjëherë të ndalin ndërveprimin me Rusinë dhe ta largojnë atë nga ekonomia ndërkombëtare.
Përderisa shumë shtete perëndimore kanë vendosur sanksione të paprecedentë ndaj Rusisë në sektorin e tregtisë, ekonomisë dhe në sektorë të tjerë dhe me Moskën që është përgjigjur me kundërmasa, varësia e Evropës ndaj naftës dhe gazit rus, i ka lënë shtetet e BE-së dhe shtetet aspiruese në një gjendje të rëndë, që ka rezultuar me krizën energjetike.
Në mars të vitit 2022, të 27 shtetet e BE-së miratuan Deklaratën e Versajës, duke u zotuar se do të heqin dorë nga energjia ruse “sa më shpejt që të jetë e mundur”.
Që atëherë, shtetet e BE-së kanë importuar qindra miliardë dollarë karburante fosile ruse dhe debati për varësinë nga burimet e energjisë së Rusisë po vazhdon brenda bllokut.
“Unë nuk po them se kjo do të zgjidhte të gjitha problemet, por si ekspert i komunikimit, më duket një mesazh shumë i keq kur paratë perëndimore ende po shkojnë në Rusi”, tha Kalensky. “Mendoj se është gabim”.
Përderisa disa krahasime perëndimore të Putinit me Adolf Hitlerin e Gjermanisë naziste mund të jenë të pavenda, eksperti i dezinformimit Kalensky tha se mendon se presidenti rus “që një kohë është duke mbajtur fjalime të ngjashme me ato të Hitlerit dhe kjo lidhet me propagandën e Kremlinit, gjuhën dehumanizuese ndaj Ukrainës, duke pretenduar se Ukraina nuk është as komb”.
Ai tha se fjalimi që Putin mbajti vitin e kaluar për “unitetin historik” të rusëve dhe ukrainasve, ishte paralajmërim për pushtimin dhe se ky fjalim “ishte i marrë drejtpërdrejtë nga fletorja e Hitlerit”.
Kalensky e lidhi fjalimin me rehabilitimin që vazhdimisht i bëhet diktatorit sovjetik, Josef Stalin, gjatë dy dekadave të udhëheqjes së Putinit. “Diktatorët zakonisht frymëzohen nga diktatorët e tjerë”, tha ai. “Kjo tregon në njëfarë mënyre se nëse dëshironi të kryeni krime në të ardhmen, sigurisht se do t’iu ndihmojë nëse filloni të justifikoni krimet e së kaluarës”.
Ai po ashtu përmendi faktin se Putin ka rifutur në përdorim melodinë e himnit sovjetik gjatë fjalimeve më 2000 dhe 2005, teksa ka folur për rënien e Bashkimit Sovjetik.
“Sërish, kjo më tregon mua se ne në Perëndim duhet të jemi më të alarmuar kur shohim dikë që përdor himnin e Stalinit”, tha Kalensky. “Kur pamë dikë që fliste për ‘katastrofën më të madhe gjeopolitike’ të shekullit 20, ne vërtetë do të duhej të ishim më të ndjeshëm ndaj kësaj, sepse kjo sinjalizon se krimet do të kryhen sërish, dhe ato po kryhen sërish”./ REL
