Pas fillimit të luftës të Rusisë kundër Ukrainës, më 24 shkurt 2022, Kira u nis fillimisht për në Gjeorgji dhe më pas për në Izrael. Anna, gjithashtu ruse, u nis në Armeni në të njëjtën kohë. Yuri u largua nga Rusia në vjeshtën e vitit 2022. Pasi presidenti Vladimir Putin shpalli mobilizimin në Rusi, ai u nis me shpejtësi për në Kazakistan.
Të gjithë këta të intervistuar në DW dënojnë luftën e Rusisë kundër Ukrainës, por megjithatë janë kthyer në Federatën Ruse. Redaksia ka ndryshuar emrat për arsye sigurie.
“Plagët e shpirtit tim ende nuk janë shëruar”
Kira është 27 vjeç. Ajo e shpjegon kështu largimin e saj në Gjeorgji në pranverën e vitit 2022: “Në atë kohë e kisha të pamundur të vazhdoja të qëndroja në Rusi”. Nga Gjeorgjia, Kira udhëtoi për në Izrael, ku ndoqi një universitet, gjeti strehim dhe mori një bursë. Megjithatë, bursa e saj u shkurtua gjatë verës dhe asaj nuk i lejohet të punojë në Izrael. Kështu ajo aplikoi për një punë në një organizatë në Rusi. “Dua të zhvillohem profesionalisht, më dhanë një mundësi dhe e shfrytëzova”, thotë ajo.
Për shkak të punës së saj të re, Kira u kthye në Rusi. Megjithatë, ajo mbetet e regjistruar në universitetin izraelit. “Plagët në shpirtin tim ende nuk janë shëruar dhe unë përpiqem të mos shkoj në qytete të mëdha. Ndjej një rezistencë të madhe në veten time ndaj asaj që po ndodh në Rusi dhe shpesh dua vetëm të mbyll një sy. Por Izraeli u kthye në një vend të vështirë për mua”, thotë ajo.
“Ishte arrati nga vetja”
“Armenia ishte një vendim impulsiv për mua. Por aty kuptova se nuk kishte të bënte me mua që doja të isha në atë vend, por ishte një arratisje nga vetja ime”, thotë Anna për largimin e saj nga Rusia në prill 2022. Ajo është 31 vjeç, me profesion drejtoreshë marketingu dhe mund të punonte nga shtëpia. Por pas disa muajsh, ajo vendosi të largohej sërish nga Armenia. “Ka të bëjë me kthimin në Rusi dhe të pranimin se edhe ti mban përgjegjësi”, thotë Anna.
Lidhur me vendimin e saj, ajo shton: “Nuk dua që të gjithë të bien dakord se lufta është normale. Dikush do të ecë në rrugë dhe do të thotë ‘lufta është normale’, por unë jam dikush që do t’i përgjigjem: ‘Jo’. U çmende?”. Anna rrëfen se padyshim që e mundon frika, por në të njëjtën kohë thekson: “Nuk mund të jetosh gjatë me frikë”.
“E dashura praktikisht më nxorri nga shtëpia”
Juri, një programues, thotë se në fillim të luftës nuk e kishte panik dhe se as mobilizimi nuk e trembi. “Por e dashura ime ishte shumë e shqetësuar, nuk mund të flinte mirë dhe praktikisht më nxori nga shtëpia”, thotë ai, duke shtuar: “Nuk e dija çfarë të prisja. Por i thamë njëri-tjetrit që mund të kthehemi gjithmonë, ndërsa largimi nga vendi do të ishte i mundur vetëm tani”.
Juri kaloi disa muaj në Kazakistan, dhe më pas disa të tjerë në Kirgistan. “Ne menduam se situata do të zgjidhej shpejt dhe donim të prisnim mobilizimin e dytë. Unë jetoja me gjashtë burra në një apartament me qira. Por pas gjysmë viti, asgjë nuk ndryshoi, përveç se rubla vazhdoi të binte, kostoja u rrit dhe disa nga ata rreth meje u kthyen në Rusi,” kujton Juri.
Në dimër u kthye edhe ai. “Nuk më ka munguar Rusia. Por doja të kthehesha në shtëpi, në banesën time,” thotë ai. Edhe prindërit e tij, një vëlla invalid dhe e dashura e tij, me të cilën ai ka 13 vite, jetojnë në Rusi.
Të paktën dy valë emigrimi
Në vitin 2022, midis 500.000 dhe 800.000 vetë u larguan nga Rusia, sipas llogaritjeve të demografëve bazuar në statistikat nga vendet pritëse dhe komunikimet nga autoritetet. Dy valë emigrimi ndodhën: menjëherë pas pushtimit rus të Ukrainës dhe pas shpalljes së mobilizimit në Rusi.
“Shumë njerëz nuk arritën në vendet ku dëshironin të shkonin. Kam dëgjuar se një çift i ri shkoi në gjashtë vende gjithsej,” thotë sociologu Ljubov Borusjak, i cili jeton në Moskë, në një intervistë për DW. Sipas tij, shumë njerëz kanë mbërritur në vende ku nuk e kishin menduar kurrë se do të përfundonin, praktikisht pa dokumenta dhe me shumë pak para. “Disa nga këta njerëz më vonë u kthyen në Rusi, të paktën për një kohë,” thotë Borusjak.
Sipas ekipit kërkimor “OutRush”, i cili kryen sondazhet e veta midis emigrantëve rusë, 16% e atyre që u larguan nga vendi pas 24 shkurtit 2022 u kthyen në Federatën Ruse. Dy të tretat e tyre thanë se ishin kthyer vetëm përkohësisht.
Ku të shkojmë tani?
Juri thotë se ai dhe e dashura e tij kishin kohë që mendonin të largoheshin nga Rusia, por nuk dinin ku të shkonin. Juri pranon: “Ne do të donim të jetonim në Rusi, por problemi është regjimi dhe politikat e tij”.
Që nga kthimi i saj, Anna ndihet shumë e trishtuar sepse për njerëzit në Rusi jeta mbetet e njëjtë. “Ndjehem sikur jam në një film në të cilin të gjithë pretendojnë se gjithçka është normale. Për mua ndonjëherë është shumë e vështirë dhe shumë e trishtueshme të shoh se si gjërat ndryshojnë për keq,” ankohet ajo. Anna i jep vetes një vit kohë që të largohet përsëri nga Rusia. Ajo dëshiron të shkojë në Berlin ose Bali.
Kira po mendon gjithashtu se ku të shkojë herën tjetër. Mendon për SHBA, Kanadanë, Britaninë e Madhe dhe Gjermaninë./DW
