8 Marsi, Dita Ndërkombëtare e Gruas, është një mundësi për të reflektuar mbi gjendjen e gruas dhe hapat që duhen ndërmarrë për të kapërcyer sa më shumë hendekun serioz që na ndan ende nga barazia e plotë gjinore.
Por për të mos u dekurajuar nga rruga ende e vështirë përpara, është gjithashtu e drejtë të shikojmë se çfarë është bërë deri në këtë moment: duke pasur parasysh se deri më pak se njëqind vjet më parë gratë nuk gëzonin as të drejtat elementare. Le të shohim ligjet më të rëndësishme që kanë ndikuar pozitivisht në jetën e femrave italiane.
1874 – Grave u njihet e drejta për t’u regjistruar në gjimnaz dhe më pas në universitete dhe akademi, të cilat deri atëherë kishin qenë një prerogativë ekskluzive e mashkullit.
1919 – E ashtuquajtura e drejtë martesore shfuqizohet, me mundësinë e grave që të disponojnë të ardhurat e tyre, pasuritë personale dhe të ndërmarrin një aktivitet tregtar pa pëlqimin e qartë të bashkëshortit të tyre dhe të gjitha profesionet, përveç atyre që nënkuptonin “kompetencat publike juridike ose ushtrimi i të drejtave dhe kompetencave politike, ose që kanë të bëjnë me mbrojtjen ushtarake të shtetit”.
1945 – Më 1 shkurt, grave të rritura (21 vjeç) iu dha e drejta e votës. Zgjedhjet e para në të cilat u ushtrua kjo e drejtë ishin referendumi që shfuqizoi monarkinë në Itali më 2 qershor të atij viti. Për të pasur të drejtën për t’u zgjedhur, gratë duhet të presin deri në vitin e ardhshëm, 1946.
1948 – Shpallet Kushtetuta italiane, e cila në mënyrë eksplicite ndalon çdo diskriminim midis gjinive, barazinë totale ligjore të burrave dhe grave në punë dhe të bashkëshortëve në lidhje me fëmijët e tyre.
1950 – Ligji 26 i 10 gushtit vendos legjislacionin për mbrojtjen fizike dhe ekonomike të nënave që punojnë. Ligji parashikon ndalimin e pushimit nga puna nga fillimi i shtatzënisë deri në ditëlindjen e parë të fëmijës; ndalimi i përdorimit të grave shtatzëna në punë të rrezikshme, të lodhshme ose të pashëndetshme; puna është e ndaluar në dy muajt para lindjes dhe në tetë javët në vijim. Ligji garanton gjithashtu ndihmën mjekësore gjatë lindjes dhe periudhat e pushimit për ushqyerjen me gji.
1963 – Ligji n. 66 u jep grave akses në të gjitha pozitat, profesionet dhe punët publike, duke përfshirë gjyqësorin, pa kufizime në lidhje me detyrat dhe karrierën. Prandaj, gratë pranohen në funksione dhe profesione publike.
1968 – Tradhtia bashkëshortore e femrave nuk është më krim. Deri në atë kohë, gruaja shkelëse e kurorës dhe burri i saj mund të dënoheshin me burgim deri në një vit, ndërsa për burrin kurorëshkelës nuk kishte dënim.
1970 – Më 1 dhjetor, ligji 888, i konfirmuar më vonë me referendumin e 12 majit 1974, prezanton institucionin e divorcit , i cili zbatohet pas 5 vitesh ndarje kur vërtetohet pamundësia e mbajtjes së “bashkësisë materiale dhe shpirtërore të bashkëshortëve”.
1975 – Reforma e ligjit familjar. Është një ligj me rëndësi themelore sepse ndryshon tërësisht strukturën e brendshme të familjes, duke njohur gruan kushtin e barazisë së plotë me burrin në familje dhe para ligjit. Forcohet mbrojtja ligjore e fëmijëve, duke përfshirë edhe ata të paligjshëm.
1978 – Më 22 maj, ligji 194, i konfirmuar më vonë nga referendumi i vitit 1981, anulon krimin e abortit, legalizimin dhe rregullimin e ndërprerjes vullnetare të shtatzënisë.
1981 – Ligji 442 anulon disa nene të kodit Rocco të vitit 1930 dhe shfuqizon të ashtuquajturat “martesa me armë gjahu” dhe “vrasje nderi”. Domethënë, shuarja e dënimit anulohet në rast se sulmi seksual pasohet nga një “dasmë me armë gjahu” dhe uljen e dënimit të parashikuar për burrin që në “gjendje të zemëruar” vrau gruan, vajzën ose motrën në rastin e “marrëdhënies jolegjitime trupore”.
2009 – Ligji për të luftuar dhunën seksuale dhe krimin e përndjekjes. Ky i fundit identifikohet si kompleksi i qëndrimeve dhe sjelljeve që manifestohen në përndjekje dhe që shkaktojnë një gjendje ankthi dhe frike, duke rrezikuar sjelljen normale të jetës së përditshme të viktimës.
2013 – Ligji n. 119 me dispozita urgjente për sigurinë dhe për luftën kundër dhunës gjinore dhe femicideve.
2019 – Ligji n. 69, i njohur si “Kodi i Kuq: forcon mbrojtjen e të gjithë atyre që vuajnë dhunën, persekutimin dhe keqtrajtimin, dhe në veçanti viktimat e dhunës në familje dhe gjinore.
