Një ligjvënës gjerman i krahut të djathtë bëri komente që shiheshin aq shpërthyese jashtë rrjedhës kryesore të diskursit politik të pranueshëm, saqë partia e tij u mohua nga liderët e tjerë të ekstremit të djathtë , duke thyer një koalicion të madh në Parlamentin Evropian.
Maximilian Krah, i partisë Alternativa për Deutschland (AfD), i tha një gazete italiane se ai nuk i shikonte të gjithë anëtarët e një grupi paraushtarak famëkeq nazist automatikisht si kriminelë. Ai pretendoi se disa në SS, roli kryesor i të cilëve ishte ruajtja e kampeve të përqendrimit gjatë Luftës së Dytë Botërore, në fakt ishin thjesht fermerë.
“Para se të shpall dikë kriminel, dua të di se çfarë ka bërë. Mes 900,000 burrave SS kishte edhe shumë fermerë: sigurisht që kishte një përqindje të lartë kriminelësh, por jo të gjithë. Unë kurrë nuk do të them se kushdo që mbante një uniformë SS ishte automatikisht një kriminel, “tha Krah për La Repubblica fundjavën e kaluar .
Që atëherë, AfD e ka ndaluar 47-vjeçarin Krah, kandidatin e tyre kryesor në zgjedhjet evropiane të muajit të ardhshëm, të bëjë paraqitje publike. Ekspertët thonë se komentet e tij kanë shkaktuar gjithashtu jehonë në të djathtën ekstreme të Evropës, duke hedhur dritë mbi mënyrën sesi partitë e ekstremit të djathtë të kontinentit e shohin veten dhe shoqatat e tyre.
Pasi intervista e Krah u publikua të shtunën, partia e tij e pezulloi atë të mërkurën dhe tha se ai kishte marrë “përgjegjësinë e plotë” për veprimet e tij dhe ra dakord të largohej nga bordi ekzekutiv federal me efekt të menjëhershëm.
Në një deklaratë të ashpër, AfD akuzoi Krah se i kishte shkaktuar “dëme masive partisë në fushatën aktuale zgjedhore, për të cilën kandidati kishte dhënë pretekstin”.
Nuk është menjëherë e qartë nëse Krah mbetet kandidati kryesor zyrtar i AfD-së për zgjedhjet e ardhshme evropiane.
Lorenz Blumenthaler, një analist politik në Fondacionin Amadeu Antonio në Berlin – i cili drejton projekte arsimore dhe hulumton ekstremizmin e krahut të djathtë, racizmin dhe antisemitizmin – tha për CNN se AfD ndërmerr veprime të tilla vetëm në rrethana të caktuara.
“E vetmja herë kur ekziston kjo vijë e kuqe është kur ata mendojnë se po dëmton rezultatin e tyre të votimit. Dhe kjo është e vetmja kohë kur ata do të veprojnë ose nëse kanë frikë se kjo do të ndryshojë në thelb mënyrën se si forcat gjermane të sigurisë i perceptojnë ata si AfD”’, tha Lorenz Blumenthaler.
Blumenthaler shtoi se qortimi i Krah pranë një zgjedhje të madhe është një hap mjaft drastik politikisht. Ajo “ju delegjitimon si parti politike dhe ju lëndon shumë më tepër sesa thjesht të kandidoni me një qen dembel (ose kandidat të peshuar),” tha ai për CNN.
Të enjten, një koalicion i partive të ekstremit të djathtë në Parlamentin Evropian përjashtoi AfD nga grupi.
Blloku Identitet dhe Demokraci (ID) tha në një deklaratë se ata kishin vendosur të përjashtonin AfD-në, “me efekt të menjëhershëm”, duke shtuar se “Grupi ID nuk dëshiron të lidhet më me incidentet që përfshijnë Maximilian Krah, kreun e AfD”.
Në Paris, udhëheqësit e partisë franceze të krahut të djathtë Rally National (RN) – pasardhësi i Frontit Kombëtar të udhëhequr nga Marine Le Pen, dhe pjesë e aleancës ID – u shkëputën gjithashtu nga AfD.
Presidenti i RN Jordan Bardella tha në një debat televiziv francez të martën se AfD kishte “kaluar vijat e kuqe”.
“Ne do të kemi aleatë të rinj pas zgjedhjeve evropiane dhe nuk do të jemi më në të njëjtin grup me AfD-në”, shtoi Bardella.
Joe Düker, një studiues në institutin e monitorimit të ekstremizmit, Qendra për Monitorimin, Analizën dhe Strategjinë (CeMAS), tha për CNN se partitë e ekstremit të djathtë evropian, dhe RN në veçanti, janë përpjekur të paraqiten si më të moderuara.
“Populistët e ekstremit të djathtë janë gjithmonë duke u përpjekur t’i bëjnë thirrje një baze të gjerë votuesish dhe ata gjithmonë përpiqen t’i japin vetes një imazh që duket më i pastër se sa janë në të vërtetë. Ne e dimë se partia e Le Pen është përpjekur të pastrojë imazhin e tyre në dy vitet e fundit. Ajo u nda me babanë e saj, themeluesin e asaj partie, për shkak të kësaj.”
Blumenthaler e përshkroi këtë pastrim imazhi si “dinamikën më absurde, një vetëdije e re e ekstremit të djathtë në të gjithë Evropën”.
Megjithatë, kjo ndjenjë e vetëdijes nuk duket se shtrihet në AfD.
Ka pasur një sërë incidentesh ku anëtarët e AfD kanë shprehur hapur ideologjitë e ekstremit të djathtë në Gjermani. Kohët e fundit skandale kanë parë edhe anëtarë të akuzuar për spiunim për Kinën dhe marrje ryshfeti nga Rusia.
Björn Höcke, një udhëheqës rajonal i AfD-së në shtetin lindor të Turingisë, u gjobit me 13,000 euro (14,000 dollarë) nga një gjykatë gjermane në fillim të majit për përdorimin e parullave të ndaluara naziste, sipas degës së CNN N-TV.
Höcke, një ish-mësues historie, synon të kandidojë si kandidati kryesor për AfD në zgjedhjet e ardhshme shtetërore në shtator dhe aktualisht është favorit i qartë për të fituar.
Sipas Blumenthaler, këto incidente nuk duket se e dëmtojnë partinë, veçanërisht në Gjermani.
“Pas rrëzimit në thelb të koalicionit evropian (të ekstremit të djathtë), kjo e dëmton vërtet AfD-në në nivel evropian, por nuk mendoj se do të ndikojë aq shumë në bazën e tyre elektorale këtu në Gjermani,” shtoi ai.
Düker tha për CNN se trendi i rritjes së ekstremizmit të AfD ka të ngjarë të vazhdojë. “Ne mund të presim që gjërat që janë më radikale, më ekstreme do të bëhen më të pranueshme,” tha ai.
Radikalizmi i hapur i AfD-së është një fenomen interesant edhe për Blumenthaler, veçanërisht kur krahasohet me aleatët e saj evropianë.
“Janë akoma austriakët dhe degët e ekstremit të djathtë gjerman që janë më të çmendurit… do të mendonit se tabuja për shkak të së kaluarës gjermane dhe austriake do të ishte shumë më e lartë këtu. Dhe se e djathta ekstreme do të vepronte shumë më strategjikisht duke u përpjekur të zbardhte atë që ata thonë se si veprojnë, por në vend të kësaj ata po bëhen gjithnjë e më të radikalizuar, “tha ai për CNN.
AfD është nën mbikëqyrjen e brendshme për kërcënimin që paraqet për demokracinë e Gjermanisë dhe pavarësisht nga një rënie e fundit, aktualisht po rezulton më i lartë se secila nga tre partitë në koalicionin që tani qeverisin vendin.
Düker vuri në dukje një ngjashmëri mes AfD-së dhe Donald Trump, duke shtuar se: “Sa më shumë skandale dhe sa më shumë gjëra të egra tha ish-Presidenti, aq më shumë dukej se ndjekësit e tij i përkushtoheshin edhe më shumë. Dhe diçka e ngjashme duket se po ndodh me AfD-në.”
