Me mbylljen e kutive të votimit për zgjedhjet europiane nis zyrtarisht “beteja” për personat që do të drejtojnë institucionet europiane për ciklin e ardhshëm pesëvjeçar.
Prej kohësh janë vënë baste nëse Ursula von der Leyen do të mbetet në krye të Komisionit, se kush do të marrë frenat e Këshillit Europian dhe nëse Roberta Metzola do të vazhdojë si presidente e Parlamentit Europian.
Në vitin 2019, kur ajo mori për herë të parë presidencën e organit ekzekutiv të BE-së, Ursula von der Leyen predikoi një komision “gjeopolitik”.
Sot, lufta në Ukrainë dhe beteja e Europës kundër krizave të përhershme tashmë diktojnë prioritetet e saj: mbështetjen (për aq kohë sa është e nevojshme) për Ukrainën kundër Rusisë, përgatitjen për zgjerimin e ardhshëm, transformimin e ekonomisë dhe mbi të gjitha forcimin e mbrojtjes dhe sigurisë së përbashkët. Imperativi i fundit është madje rishikimi i themeleve të projektit të përbashkët evropian paqeruajtës.
Presidentja aktuale e Komisionit gjerman, Ursula von der Leyen mbetet favoritja për të udhëhequr organin ekzekutiv të BE-së, pavarësisht raporteve të vazhdueshme se Emmanuel Macron dëshiron të emërojë Mario Draghin për postin e saj.
“Data” e parë zyrtare për të vlerësuar rezultatet e zgjedhjeve dhe kandidatët e mundshëm është 17 qershor
. Një fazë e dytë pritet në Këshillin Europian në datat 27-28 qershor me objektivin kryesor miratimin e kryetarëve të tre institucioneve: Komisionit, Këshillit dhe Parlamentit.
Në rast se negociatat nuk përfundojnë me sukses gjatë dy ditëve, debati do të zhvendoset për në shtator, megjithëse ky duket një skenar i pamundur, për shkak të “presionit” kohor të përfundimit të ciklit aktual institucional më 1 nëntor dhe
Seancësë së parë plenare të Parlamentit Europian më 16 korrik.
Edhe pse askush nuk mund të jetë kurrë i sigurt, “përmbysja” në 2019 me zgjedhjen përfundimtare të Von der Leyen ndaj kandidatit kryesor të Partisë Popullore Europiane (EPP) Manfred Ëeber për presidencën e Komisionit është tipike parashikojnë analistët dhe diplomatët evropianë.
Presidentja aktuale gjermane e Komisionit, Ursula von der Leyen, mbetet favoritja për të udhëhequr organin ekzekutiv të BE-së. mbi kandidatët e saj rivalë nga politikanë të tjerë të Eurogrupit.
Parashikimet bazohen në faktin se PPE, nga e cila është kandidati “i zgjedhur” – sipas të gjitha sondazheve, do të dalë e para dhe tradicionalisht do të kërkojë të mbajë presidencën e Komisionit.
Mënjanë sondazhet, Von der Leyen mbetet objektivisht kandidatja më e mirë, thekson Ëolfgang Piccoli, bashkë-president dhe konsulent politik në Teneo, pasi ajo ka udhëhequr efektivisht në kohë të vështira (pandemi, kriza energjitike, lufta në Ukrainë).
Për shkak të rrethanave të veçanta të pesë viteve të mëparshme, ajo u bë “fytyra e padiskutueshme e Europës”, shton një diplomate europiane, diçka që paraardhësit e saj nuk arritën ta arrijnë.
Një këshilltare e qeverisë franceze, për më tepër, shton se ajo mbetet një kandidate e fortë, pavarësisht raporteve të vazhdueshme se Emmanuel Macron dëshiron të propozojë Mario Draghin për postin e saj.
Pak besojnë se fjalimi i kancelarit Olaf Solz do të ketë shumë peshë në Këshillin Europian, megjithëse kohët e fundit ka pasur paralajmërime të qarta nga ai për EPP-në dhe Von der Leyen që të mos bashkëpunojnë me asnjë parti të së djathtës ekstreme ose nacionaliste të djathtë që përfaqëson Eurogrupin e Konservatorëve. dhe Reformistët (ECR) të cilave i përket partia e Georgia Melonit.
Me të paktën 12 liderë, që i përkasin PPE-së në Këshill miratimi i von der Leyen duket jashtëzakonisht i mundshëm, por zgjedhja e saj e ardhshme në Parlamentin Europian nuk do të jetë një “shëtitje”, thonë analistët dhe diplomatët.
Meqenëse votimi është i fshehtë, asnjë kandidat nuk mund të jetë i sigurt se do të votohet edhe nga anëtarët e partisë së tyre, me analistët që së fundmi i kanë dhënë asaj një shans 40% për t’u zgjedhur.
Alberto Alemano, profesor i së drejtës së BE-së në Universitetin HEC të Parisit, tha gjithashtu se partia republikane franceze e krahut të djathtë dhe partia italiane e qendrës së djathtë Forza Italia nuk dëshirojnë të rinovojnë mandatin e saj. Pavarësisht se sondazhet tregojnë se EPP mund të formojë një “shumicë von der Leyen” së bashku me socialistët dhe aleancën liberalo-centriste Reneë, vlerësimi i saj i miratimit mbetet “margjinal”.
Profesori italian, në fund të fundit, kujton se në vitin 2019 u zgjodh me vetëm nëntë vota diferencë.
Për këtë arsye, në fund të fundit, në të tre debatet mes kandidatëve kryesorë për kryesinë e Komisionit, Ursula von der Leyen refuzoi të përjashtonte bashkëpunimin me grupin ECR të Georgia Melonit në Parlamentin Europian.
Politikanja gjermane shfaqet e gatshme për të luftuar ndoshta “betejën” më të rëndësishme politike të jetës së saj për të qëndruar në Berlemont, në “arenën” e Parlamentit Europian.
Sidoqoftë, trazirat aktuale gjeopolitike globale, nga lufta në Ukrainë në Lindjen e Mesme dhe Azinë Lindore dhe zgjedhja e mundshme e Donald Trump në SHBA, po funksionojnë në favor të saj, vëren një këshilltar i qeverisë franceze. Një rinovim i mandatit të von der Leyen do të nënkuptonte vazhdimësi dhe stabilitet në një mjedis politik dhe gjeopolitik gjithnjë e më të paqëndrueshëm.
Skenarët alternativë
Në jetë, si natyrisht në politikë ka gjithmonë trazira, siç ndodhi në 2019. Pavarësisht se praktikisht nuk ka negociata zyrtare për një skenar të tillë, dy emra janë tashmë në “kornizë” kryesisht për shkak të botimeve në vazhdim: kryeministri i Greqisë Kyriakos Mitsotakis dhe kroati Andrej Plenkoviç, të dy liderë të fuqishëm brenda PPE.
Diplomatët dhe analistët europianë, megjithatë, theksojnë se vendet e tyre janë nga njëra anë një fuqi e vogël, nga ana tjetër kjo e fundit sapo ka formuar një qeveri dhe e para e ka bërë të qartë se nuk i intereson një pozicion i tillë.
Por më e rëndësishmja, nëse kandidatura e von der Leyen refuzohet, në Parlamentin Europian do të shkaktohet një “efekt domino” për postet e tjera të larta në institucionet europiane.
Parlamenti dhe Këshilli
Pikërisht këta faktorë do të sigurojnë ndoshta “vazhdimësi” politike në Parlamentin Europian për Roberta Metsolën, shpjegojnë analistët.
Politikania malteze e PPE do të vazhdojë edhe 2.5 vite të tjera detyrë, të cilat ndoshta do t’i “ndajë” me dikë apo ndonjë politikan nga Eurogrupi i Socialistëve (siç ndodhi në 2019).
Roberta Metsola do të vazhdojë edhe për 2.5 vite mandatin e saj në kryesimin e Parlamentit Europian.
Për sa i përket Këshillit Europian, favorit është ish-kryeministri portugez Antonio Costa, ndërsa kryeministri spanjoll Pedro Sanchez duket se është jashtë skenës, për shkak të trazirave politike në vendin e tij.
Emri i ish-kryeministrit portugez Antonio Costa mbetet i preferuari për Këshillin Europian.
Socialistët, këtë herë insistojnë në marrjen e këtij qëndrimi, të cilin liberalët e morën në 2019-ën, theksojnë analistët.
Costa, pavarësisht përfshirjes së emrit të tij në një skandal vlerësohet si një zgjedhje që do të gjejë marrëveshje në shumicën e kryeqyteteve europiane, përfshirë Budapestin.
Ndryshe, ekziston alternativa e kryeministres daneze Mette Fredriksen, ndërsa trazirat e fundit politike në Spanjë e lënë jashtë “kornizës” Pedro Sanchez.
Nëse Costa do të jetë presidenti i ri i Këshillit Europian, atëherë për postin e kreut të diplomacisë europiane, një pozicion i mbajtur nga spanjolli Josep Borrell, apo Komisioneri i ri për Mbrojtjen dhe Sigurinë, mbeten për t’u kontrolluar dy “kuti” – për të kënaqur të tjerët Eurogrupet politike dhe ekuilibrin gjeografik:
liberalët (Rinovo), ECR (nëse vjen e treta), por edhe Evropën Qendrore-Lindore. Emrat e kryeministres të Estonisë Kaya Kalas (Rinovo), Ministrit të Jashtëm polak Radoslaë Sikorski (EPP) dhe kryeministrit çek Pietr Fiala (ECR) janë përmendur prej kohësh për këto poste.
