Autoritetet ukrainase po përpiqen të vlerësojnë dëmin e shkaktuar nga një nga sulmet më të mëdha ajrore ruse të luftës në fillim të kësaj jave, i cili synoi infrastrukturën energjetike në të gjithë vendin, duke dëmtuar më tej një sektor të shënjestruar nga Moska disa herë në pranverë.
Ndërsa pjesa më e madhe e Ukrainës është ende duke përjetuar fundin e një vere shumë të nxehtë, grevat e kësaj jave kanë sjellë në fokus shqetësimet për muajt e ftohtë të vështirë që e presin. “Ky dimër do të jetë i ashpër, kjo është e sigurt,” tha Nataliia Shapoval, drejtuese e Institutit të Shkollës Ekonomike të Kievit.
Sulmi i së hënës, i cili erdhi gjatë orës së pikut të mëngjesit, përfshiu më shumë se 100 raketa dhe më shumë se 100 dronë që synonin infrastrukturën energjetike në të gjithë vendin, nga lindja afër vijave të frontit deri në perëndim të skajshëm pranë kufirit me vendet e BE-së.
Ndërsa sulmet në pranverë synuan kapacitetin gjenerues, sulmet e së hënës u përqendruan kryesisht në infrastrukturën e shpërndarjes, si nënstacionet e energjisë elektrike. Ato çuan në ndërprerje emergjente në të gjithë vendin, të cilat janë zvogëluar në ndërprerje të planifikuara të energjisë që prekin Kievin dhe shumë qytete të tjera.
Shumë vlerësime sugjerojnë se edhe para sulmeve të kësaj jave, Rusia kishte shkatërruar rreth gjysmën e kapacitetit energjetik të Ukrainës. Puna e riparimit ka vazhduar gjatë verës, por ndërsa Kievi vazhdon të kërkojë rritje të mbështetjes së mbrojtjes ajrore nga aleatët perëndimorë, frika është se sulmet e mëtejshme mund ta kthejnë një situatë të vështirë në një situatë katastrofike.
“Nuk është e lehtë të përmirësosh situatën, por sulmet shtesë mund ta bëjnë atë të përkeqësohet,” tha Andrian Prokip, një ekspert i energjisë me bazë në Kiev me Institutin Kennan në Uashington DC.
“Edhe në skenarin më të mirë do të ketë ndërprerje të planifikuara. Si duken do të varet nga temperatura. Nëse kemi -5 [gradë Celsius], mund të pritet një orar prej shtatë orësh pushimi, dy orë në vazhdim”, tha ai.
Në një konferencë të qershorit në Berlin, presidenti Volodymyr Zelenskiy tha se Rusia kishte shkatërruar 80% të prodhimit të energjisë termike të Ukrainës dhe një të tretën e prodhimit të saj hidro. Të martën, ai nuk pranoi të shtjellojë se çfarë dëmi të mëtejshëm kishin shkaktuar grevat e së hënës.
“Nuk më pëlqen shumë PR e energjisë. Nuk është shumë e dobishme kur armiku e di se çfarë dëmi ka bërë. Le të heshtet informacioni për gjendjen e objekteve tona energjetike dhe çfarë po bëjmë aktualisht atje”, tha ai.
“Ishte një goditje e madhe dhe auditimi është në vazhdim”, tha Mykhailo Podolyak, një ndihmës i Zelenskiy, për Guardian në Kiev. “Ne e dimë se çfarë nevojitet: punë riparimi, dhe paralelisht, më shumë mbështetje me mbrojtjen ajrore,” tha ai.
Instituti Shapoval vlerëson se që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë, sulmet ruse në infrastrukturën energjetike kanë shkaktuar 16 miliardë dollarë dëme, si dhe 40 miliardë dollarë të ardhura të humbura.
Vendi është padyshim më i përgatitur për dimër tani sesa në fillim të luftës. Spitalet, infrastruktura kritike dhe shumë biznese kanë kapacitet gjenerues. Në Kiev, jeta vazhdoi pothuajse normalisht gjatë ndërprerjeve të gjata të energjisë këtë javë, me gjeneratorë të vegjël që vërshojnë jashtë kafeneve, restoranteve dhe bizneseve të tjera.
Por ndërprerjet e shpeshta të energjisë elektrike që priten gjatë dimrit me siguri do të shkaktojnë një sërë efektesh tronditëse, duke filluar nga prekja e të moshuarve dhe atyre me probleme lëvizëse që jetojnë në ndërtesa të larta, të cilët nuk do të jenë në gjendje të përdorin ashensorët nëse ndërtesa nuk ka një gjenerator. Ndërprerjet e qëndrueshme të energjisë mund të jenë katastrofike për industrinë e rëndë në lindje të vendit, e cila deri më tani është dëshmuar jashtëzakonisht elastike pavarësisht më shumë se dy viteve të luftës në shkallë të plotë.
Në qershor, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se Brukseli planifikon të financojë zhvillimin e gjeneratorëve në shkallë të vogël në të gjithë vendin. “Qëllimi është të ndihmojë në decentralizimin e sistemit energjetik dhe në këtë mënyrë të rrisë elasticitetin,” tha ajo.
Fokusi i ripërtërirë te energjia vjen pas inkursionit të befasishëm të Ukrainës në rajonin Kursk të Rusisë në fillim të këtij muaji, me Kievin që tani kontrollon një pjesë të territorit rus dhe ndryshon dinamikën në fushën e betejës, edhe pse forcat e Ukrainës mbeten në këmbë në rajonin lindor të Donbasit.
