Ishte një test bërthamor i Iranit apo tërmet? Në mbrëmjen e 5 tetorit 2024, një ngjarje sizmike në provincën Semnan të Iranit ngriti një stuhi spekulimesh nëpër platformat globale të mediave sociale, veçanërisht në X (ish-Twitter).
Kjo ngjarje, e regjistruar me magnitudë 4.6, çoi në diskutime nëse ishte një provë bërthamore nëntokësore e kryer nga Irani apo thjesht një tërmet natyror.
Lëkundja ka ndodhur në Aradan të Semnanit, me epiqendër vetëm 10 kilometra nën sipërfaqe, e cila është relativisht e cekët për aktivitete sizmike të kësaj natyre. Kjo thellësi, së bashku me kohën dhe tensionet gjeopolitike që përfshijnë Iranin, nxitën spekulimet.
Menjëherë pas ngjarjes, në mediat sociale shumë njerëz e lidhën këtë aktivitet sizmik me teste të mundshme bërthamore. Disa vunë në dukje afërsinë e epiqendrës së tërmetit me objektet bërthamore të njohura ose të dyshuara në Iran. Spekulimet u nxitën më tej nga konfliktet dhe tensionet e vazhdueshme midis Iranit dhe Izraelit, me shumë që sugjeruan se ky mund të jetë një test i fshehtë bërthamor që sinjalizon aftësitë ushtarake të Iranit.
Analiza e testit bërthamor
Fizibiliteti teknik: Testet bërthamore nëntokësore, veçanërisht në shkallën e sugjeruar nga aktiviteti sizmik, janë teknikisht të mundshme, por do të kërkonin përgatitje të konsiderueshme. Vendet e njohura bërthamore të Iranit, si Natanz, janë fortifikuar thellë nën tokë, duke treguar një aftësi për aktivitete të tilla. Megjithatë, thellësia e kësaj ngjarje të veçantë dhe madhësia e saj nuk konfirmojnë pa mëdyshje një provë bërthamore për shkak të kompleksitetit të përfshirë në mbajtjen e shpërthimeve bërthamore në thellësi të tilla pa shkaktuar përçarje sipërfaqësore.
Konteksti politik: Klima politike, e shënuar nga tensionet e rritura me Izraelin dhe SHBA-në, i shton karburant spekulimeve. Përparimet e Iranit në programin e tij bërthamor, siç theksohet nga vëzhguesit ndërkombëtarë, kanë reduktuar ndjeshëm kohën e shpërthimit për marrjen e materialeve të nivelit të armëve, duke intensifikuar shqetësimet globale.
Përgjigjet diplomatike dhe ushtarake: Nuk ka pasur asnjë pretendim apo konfirmim të menjëhershëm nga Irani në lidhje me një provë bërthamore. Anasjelltas, nuk ka pasur gjithashtu asnjë dënim të menjëhershëm ndërkombëtar ose përgjigje ushtarake që mund të pritet pas një prove të konfirmuar bërthamore, e cila zakonisht do të shkaktonte reagime nga organe si OKB-ja ose vende si SHBA-ja ose Izraeli.
Kundërargumentet për një tërmet natyror.
Normaliteti sizmiologjik: Irani ndodhet në linjat kryesore të çarjeve, duke e bërë atë një nga vendet më të prirura nga tërmetet. Prandaj, aktiviteti sizmik natyror nuk është i pazakontë.
Mungesa e provave të menjëhershme: Nuk janë raportuar rrjedhje radioaktive ose shenja të tjera që zakonisht lidhen me një provë bërthamore. Për më tepër, aktiviteti sizmik, megjithëse sugjerues, nuk është përfundimtar pa analiza të mëtejshme gjeologjike dhe ndoshta në terren.
