Një nga shkrimtarët më të lexuar dhe më të njohur izraelit, regjisor dhe skenarist, Etgar Keret, është kritik me mënyrën si po e drejton kryeministri Benjamin Netanyahu konfliktin në Gaza.
Më shumë sesa lufta me Hamasin, Hezbollahun apo Iranin, ai sheh si kërcënim për shtetin e Izraelit shtypjen e lirisë së ideve. Në një intervistë për Avvenire, Keret thotë se Netanyahu po e përdor konfliktin si një mjet për të qëndruar në pushtet dhe për të mos marrë përsipër përgjegjësitë e tij.
A keni menduar ndonjëherë të largoheni jashtë vendit për shkak të luftës?
Cila luftë? Jo nga ajo me Hamasin apo Hezbollahun apo ajo e mundshme me Teheranin. Asnjë nga këto konflikte nuk më ka shtyrë dhe nuk do të më shtynte të largohesha. Do ta bëja vetëm nëse Izraeli do të humbiste një luftë tjetër dhe do të kthehej në një vend ku nuk mund të shprehja më idetë e mia apo të luftoja për liri. Një vend me të cilin nuk identifikohem më dhe që nuk e njoh. Në atë rast do të largohesha. Dhe do të jetoja në mërgim të përhershëm. Asnjë vend nuk mund të zërë vendin e Izraelit në zemrën time.
A është një pjesë e shoqërisë izraelite në luftë me qeverinë Netanyahu?
Unë do të thosha pjesa mbizotëruese. Shtatë milionë njerëz morën pjesë në protestat kundër reformës në drejtësi dy vjet më parë. Çështja është se një grup kolonësh dhe ultra-ortodoksë, së bashku me Netanyahun, po e mbajnë vendin të burgosur. E kam shkruar së fundmi: ka 101 pengje të mbajtura nga Hamasi në Gaza dhe 7 milionë izraelitë peng të kësaj qeverie të tmerrshme që na pengon të kthejmë në shtëpi të rrëmbyerit nga Rripi. Qëllimi i tij është ta transformojë demokracinë tonë në një shtet hebre fundamentalist. Nuk është hera e parë që ndodh. Objektiva të tilla, historia na tregon se ka pasur edhe më parë. Për këtë arsye, unë them se rreziku më i madh për këtë vend është Netanyahu, jo sulmi nga Irani. Një luftë me ajatollahët, apo me ndonjë “armik të jashtëm”, nuk do të mund të na shkatërronte. Konflikti i brendshëm mbi vlerat themelore që na mbajnë të bashkuar, megjithatë, mund ta bëjë këtë. Nuk e kam të vështirë ta mendoj jetën krah për krah me palestinezët dhe libanezët. Në fakt, mendoj se do të bëheshim miq të mirë. Sigurisht, do të duhet kohë. Por do të ndodhte. Megjithatë, nuk e imagjinoj veten të jetoj me kolonë apo fundamentalistë të ndonjë feje, për të cilët ideologjia e tyre apokaliptike vlen më shumë se jetët njerëzore.
Pavarësisht kritikave dhe mbi një vit lufte, megjithatë, Netanyahu është ende në pushtet. Si ka ardhur kjo?
7 tetori ishte një tronditje. Kur Netanyahu tha: fillimisht le të shkojmë në luftë për të shpëtuar veten, pastaj të përballemi me çështjet tona, shumë, madje edhe nga kundërshtarët e tij, e besuan. Megjithatë, me kalimin e kohës, të gjithë po kuptojmë se konflikti është mjeti i tij për të qëndruar në pushtet dhe për të mos marrë përsipër përgjegjësitë e tij. Për këtë arsye e zgjat pafundësisht. E kundërta e strategjisë së ndjekur nga Izraeli për shtatëdhjetë vjet: luftërat, me përjashtim të asaj të Pavarësisë, kanë qenë gjithmonë të shkurtra, sepse ne jemi një vend i vogël që nuk i përballojmë dot kostot për një kohë të gjatë. Atëherë për çfarë po luftojmë? Më shumë se dymbëdhjetë muaj pas fillimit të luftës, qeveria nuk na e ka shpjeguar. Netanyahu vazhdon të përsërisë sloganin “fitore totale” që është si të thuash “dashuri e plotë”, nuk do të thotë asgjë. Në tregimet e ilustruara fitoret janë totale, në histori jo. Konfliktet përfundojnë me një marrëveshje. Ideja që Netanyahu dëshiron të na imponojë më kujton atë të Samsonit, i gatshëm të vdesë për t’i vrarë të gjithë. A është kjo e ardhmja që duam: të na shembet tempulli mbi kokë, vetëm për të vrarë të ashtuquajturit armiq? Sigurisht që nuk është ajo që ëndërroj për vendin dhe për mua. Fitorja është ndërtim, jo shkatërrim.
A besoni ende se paqja është e mundur?
Siç kam shkruar në një ese gjatë luftës në Gaza në 2014, unë jam gjithnjë e më pak i interesuar për paqen. Në vend të kësaj, unë besoj në kompromis. Paqja është një dhuratë nga Zoti, diçka idilike, e përsosur. Kompromisi, megjithatë, bëhet nga qeniet njerëzore, tek të cilët unë vazhdoj të kem besim, pavarësisht gjithçkaje. Për këtë arsye, nuk besoj se shumica e palestinezëve e mbështesin sulmin e 7 tetorit apo se një pjesë e madhe e izraelitëve duan vdekjen e njerëzve të Fazës, edhe nëse disa sondazhe e thonë këtë. Është një gjë t’u përgjigjesh pyetjeve në mënyrë abstrakte, veçanërisht kur je i zemëruar, por është tjetër gjë të ushtrosh dhunë. (Respublica)
