Pas fjalimeve të vijës së ashpër, shteti hebre po lundron pa ndonjë vizion real. Një deficit strategjik që premton, në afat të gjatë, të nxisë frontet e ndryshme.
Një gjuhë e re po përdoret nga zyrtarët izraelitë. Një vit pas ofensivës së dyfishtë të Hamasit, shteti hebre po zgjeron diskursin e tij dhe po shton ambiciet.
Nuk bëhet fjalë më për objektiva të synuara, por për “ndryshim të realitetit strategjik të Lindjes së Mesme”, sipas fjalëve të Benjamin Netanyahu.
“Ndryshimi i ekuilibrit të forcave sjell me vete mundësinë e krijimit të aleancave të reja”, vazhdoi kryeministri izraelit gjatë një konference për shtyp të martën më 29 shtator.
Disa ditë më parë, sekretari i përgjithshëm i Hezbollahut u vra në një sulm izraelit në periferinë jugore të Bejrutit.
Emri i kodit të operimit: “Porosia e re”.
“Ndryshim strategjik”, “Lindje e Mesme e re”… një fantazi e vjetër është kthyer në skenën rajonale.
Nga pushtimi izraelit i vitit 1982 deri në normalizimet e vitit 2020, liderët izraelitë dhe amerikanë kanë përdorur shprehje kur i lejojnë vetes të kenë ëndrra të mëdha.
“Rikonfigurimi” i rendit rajonal, por për cilin projekt?
Ndërsa perspektiva e normalizimit izraelito-saudite zvogëlohet përballë refuzimit të Izraelit për të konsideruar ndërtimin e një shteti të qëndrueshëm palestinez, pyetja lind më shumë se kurrë.
Për më shumë se dy javë, Izraeli ka grumbulluar fitore taktike.
Në Liban në veçanti, shpërthimet e mijëra pager-ave dhe radiove (17 dhe 18 shtator), goditja kundër forcës elitare al-Radwane (20 shtator), vrasja e kreut të Hezbollahut (27 shtator) dhe një pjesë e mirë. të komandës ushtarake (nga janari e deri më sot), si dhe shkatërrimi i pjesshëm i arsenalit të milicisë shiite u ka dhënë izraelitëve ndjenjën e rifitimit të pushtetit.
Duke u mbështetur në këto lëvizje fituese, ushtria izraelite njoftoi natën e së hënës në të martë fillimin e operacioneve tokësore “të kufizuara” në territorin libanez.
Në të njëjtën kohë, stabilizimi i frontit në Gaza, sulmet e njëpasnjëshme në Jemen (e fundit më 29 shtator) dhe në Siri (e fundit në natën e së hënës në të martë) dhe neutralizimi i rreth 200 raketave balistike nisur nga Irani drejt Izraelit, të martën 1 tetor, konfirmojnë rehabilitimin e ushtrisë, një vit pas debaklit të 7 tetorit.
“Armiqtë tanë dhe miqtë tanë kanë filluar ta shohin Izraelin ashtu siç është: një vend të fortë, të vendosur dhe të fuqishëm”, deklaron Benjamin Netanyahu, popullariteti i të cilit është rritur në sondazhe.
Unaza e zjarrit rreth Iranit
Objektivi ushtarak, në pamje të parë, duket i qartë. Një cikël i ri është hapur dhe i gjithë rrjeti rajonal iranian është tashmë në shënjestër.
“Qeveria izraelite gjithnjë e më e guximshme duket e tunduar për të zbatuar një plan më ambicioz për të goditur ndikimin iranian në të gjithë Lindjen e Mesme”, thotë Hugh Lovatt, një bashkëpunëtor kërkimor në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.
Nga Hodeida në Dahié nëpërmjet Damaskut, Izraeli vendos forcën e tij goditëse për të thyer, ose të paktën përkulur, boshtin e rezistencës.
Kjo është “unaza e zjarrit” e famshme, qendra e gravitetit të së cilës është Teherani.
Për këtë, Tel Avivi ka fushë të lirë: as Uashingtoni dhe as vendet arabe nuk po bëjnë ndonjë rezistencë.
Mbi të gjitha, pasiviteti relativ, deri tani, i regjimit iranian dhe të mbrojturit të tij libanez, krijon një situatë ku Izraeli duket i aftë të bëjë gjithçka.
Dhe e pranon hapur: “Nuk ka asnjë vend të vetëm në Lindjen e Mesme që Izraeli nuk mund ta arrijë”, paralajmëroi Benjamin Netanyahu më 30 shtator në një fjalim drejtuar iranianëve.
Deri ku do të shkojë ai? Ditët në vijim dhe shkalla e përgjigjes izraelite pas sulmit iranian të së martës, duhet të japin një ide për këtë.
Tel Avivi mund të zgjedhë të shënjestrojë infrastrukturën bërthamore, objektet e naftës ose vende të tjera strategjike të regjimit iranian, apo edhe drejtpërsëdrejti të shënjestrojë liderët e Republikës Islamike – por cilado qoftë natyra e përgjigjes, Izraeli është në hap për të ndryshuar fytyrën e rajonit. duke imponuar mbretërimin e supremacisë ushtarake.
Për shkak se duket se flet për ankthet ekzistenciale izraelite, kjo linjë ngjall mbështetje në skenën e brendshme.
“Mund të ketë dallime në taktika dhe kohë, por në përgjithësi ka një konsensus të gjerë brenda spektrit politik izraelit dhe ushtrisë për të intensifikuar sulmet kundër Hezbollahut në Liban dhe kundër Iranit”, vëren Hugh Lovatt.
Kthimi i besimit – 87% i hebrenjve izraelitë thonë se kanë një besim të madh ose shumë të madh në ushtrinë e tyre sipas një sondazhi të fundit – i lejon ekzekutivit të vazhdojë në këtë rrugë pavarësisht kostos njerëzore të luftërave, protestave për çështjen e pengjeve, lodhjes së trupave, humbjeve ekonomike dhe kritikave në skenën ndërkombëtare.
Asnjë plan afatgjatë izraelit
Por pas deklaratave kokë më kokë të liderëve dhe kohezionit të brendshëm të dukshëm, një zonë gri dhe shumë të panjohura vazhdojnë të errësojnë perspektivën afatgjatë.
“Nuk ka asnjë strategji të qartë përtej shtrirjes së thjeshtë të luftimeve për të gjithë armiqtë e Izraelit”, vëren Hugh Lovatt.
A është zhvendosur “qendra e gravitetit” e luftës vetëm në frontin verior, siç pohoi ministri i Mbrojtjes më 18 shtator?
A do të kufizohen vërtet “bastisjet e kufizuara” në territorin libanez? Për çfarë rezultati?
A është ushtria izraelite më e përgatitur për të përballuar sfidat e një operacioni tokësor? Po Gaza?
Shtabi i përgjithshëm izraelit po ecën përpara, “pa asnjë plan daljeje”, nënvizon Aaron David Miller, anëtar i lartë në Carnegie Endowment for International Peace dhe ish-këshilltar i shtetit amerikan.
Nëse vizioni izraelit është kaq i lëkundshëm, kjo ndodh sepse disa nga qëllimet e luftës të deklaruara gjatë vitit të kaluar janë të paarritshme.
Në Gaza, Benjamin Netanyahu pohon se lufta duhet të vazhdojë deri në “fitoren totale” kundër Hamasit.
Por pavarësisht një viti luftimesh që lanë gati 42 mijë të vdekur në anën palestineze, vdekjen e 350 ushtarëve izraelitë, çështja e pengjeve u shty në flagrancë dhe pas shkatërrimit të pjesshëm ose të plotë të gati 60% të ndërtesave të enklavës, Lëvizja islamiste nuk ka vdekur: ajo është ende e pranishme në terren, madje duke pretenduar një sulm në jug të Tel Avivit të martën më 1 tetor.
“Ideja se është e mundur të zhduket Hamasi është pluhur në sy”, pranoi Daniel Hagari, zëdhënës i ushtrisë, në një intervistë në televizionin izraelit Channel 13 qershorin e kaluar.
Pa një alternativë politike, dhe ndërkohë që frontet po shumohen, përparimet ushtarake të arritura gjatë 12 muajve të fundit (shkatërrimi i infrastrukturës së Hamasit në Gaza, prerja e kokës së komandës ushtarake të Hezbollahut) me çmim koston e një fatkeqësie humanitare, në afat të gjatë, mund të vihet në diskutim.
“Izraeli ende nuk ka asnjë përgjigje apo strategji të qëndrueshme për Gazën. Ndërsa vëmendja e tij është zhvendosur te Hezbollahu dhe Irani, konflikti në Gaza vazhdon (…) Ndërkohë, Hamasi do të jetë në gjendje të rigrupohet”, analizon Hugh Lovatt.
Përsëritja në Libanin jugor?
Në Liban, objektivi më i ngushtë i luftës (lejimi i kthimit të rreth 60 mijë personave të zhvendosur nga veriu Izraelit dhe tërheqja e milicisë shiite në veri të Litanit) duket se ofron një rrugëdalje më të arritshme.
Por edhe këtu, vakuumi strategjik rrezikon të arrijë me trupat pasi të jenë arritur fitoret e para ushtarake.
“Është e mundur që Izraeli po përpiqet të përdorë pushtimin e tij për të fituar një pozicion më të mirë për një marrëveshje, duke i shkaktuar dëm maksimal Hezbollahut. Por siç e dimë, ajo që synohet të jetë e shkurtër ndonjëherë kthehet në luftëra dhe pushtime të gjata”, vëren Mairav Zonszein, analist në Grupin Ndërkombëtar të Krizave.
Ndërsa “ndërhyrja e kufizuar” ka lënë tashmë nëntë të vdekur në radhët e ushtrisë, dhe kujtimi i humbjeve të viteve 1982 dhe 2006 ende noton në imagjinatën izraelite, shumë kanë frikë se “Shigjetat e Veriut” do të kthehet në një moçal të ri.
Edhe në rast fitoreje, kapaciteti për të kthyer epërsinë ushtarake izraelite në një zgjidhje afatgjatë duket, për momentin, jashtëzakonisht i kufizuar.
Një zonë tampon do t’i lejonte Izraelit të menaxhonte drejtpërdrejt sigurinë e tij në kufirin verior duke vendosur trupa në kohë afatgjatë ose, në varësi të kushteve të një marrëveshjeje, t’ia delegonte këtë menaxhim paqeruajtësve ose ushtrisë libaneze.
Në të dyja rastet, Hezbollahu do të kishte kapacitetin për të rindërtuar veten, për të ruajtur forcën e tij goditëse falë raketave me rreze të gjatë dhe për të ruajtur, apo edhe për të konsoliduar ndikimin e tij politik në Liban.
Nëse nuk supozon një gjendje të përhershme lufte, qeveritë aktuale dhe të ardhshme izraelite do ta kenë të vështirë të ruajnë përfitimet ushtarake të javëve dhe muajve të fundit.
Në fund të fundit, ngërçi strategjik dhe në përgjithësi mungesa e vizionit, premtojnë të nxisin frontet e ndryshme.
Në Gaza, në Liban, ndoshta në Iran së shpejti, paaftësia e shtetit hebraik për të formuluar diçka tjetër përveç zgjidhjes ushtarake të problemeve politike – në radhë të parë çështja e një shteti palestinez – e mbyll atë në një spirale të pafund që nuk i bën asgjë për të qetësuar ndjenjën izraelite të pasigurisë.
“Ku po shkon Izraeli, kur i vetmi horizont i ofruar nga udhëheqësit e tij është lufta?”, pyeti një editorial në të përditshmen izraelite Haaretz të mërkurën.
