Një nga pyetjet më të mëdha në mendjet e njerëzve në Seul ditën e sotme është: Çfarë po mendonte presidenti me vendosjen dhe tërheqjen e ligjit ushtarak?
Në një fjalim natën vonë që e futi parlamentin e Koresë së Jugut në kaos dhe vuri në test përkushtimin e vendit ndaj demokracisë, presidenti Yoon Suk Yeol deklaroi se po vendoste ligjin ushtarak. Ndërkohë më pak se 24 orë më vonë, e ardhmja e tij politike është në rrezik, pas shpërthimit të protestave nëpër rrugë dhe procedurave të shkarkimit kundër tij.
Pra, çfarë ndodhi?
Ligji ushtarak u fut për herë të fundit në Korenë e Jugut në vitin 1979, i shkaktuar nga vrasja e sundimtarit të atëhershëm ushtarak në një grusht shteti. Koreja e Jugut e sotme, megjithatë, është shumë larg asaj, dhe viteve represive që pasuan. Është një demokraci e qëndrueshme dhe e begatë, megjithatë Yoon pretendoi se po prezantonte sundimin ushtarak për të shpëtuar vendin nga forcat e errëta. Ai e quajti Asamblenë Kombëtare të kontrolluar nga opozita një “strofkë kriminelësh” që “po përpiqej të paralizonte” qeverinë.
Disa orë më vonë, ai u detyrua të tërhiqej pasi protestuesit dhe ligjvënësit e tërbuar u mblodhën jashtë Asamblesë Kombëtare, ku deputetët hynë brenda dhe votuan urdhrin. Deklarata e tij tronditëse ishte, në fakt, një përpjekje për të marrë atë lloj kontrolli mbi pushtetin që i ka shpëtuar që kur fitoi presidencën në 2022 me diferencën më të vogël në historinë e Koresë së Jugut.
Dhe prej atëherë nuk ka kaluar as një muaj pa polemika. Në fund të vitit 2022, ai u kritikua për reagimin e qeverisë së tij ndaj turmës gjatë Halloween, ku u vranë 159 të rinj në Seul. Më pas pati thirrje për të hetuar gruan e tij pasi ajo u kap duke pranuar një çantë Dior si dhuratë, një skandal që u rikthye nga dje në vëmendjen e mediave të huaja dhe vendase.
Në prill të këtij viti, partia e tij u mposht në zgjedhjet parlamentare, duke e lënë atë në një pozicion “të gjymtuar”. Vetëm këtë javë ai është përfshirë në një betejë politike me ligjvënësit e opozitës për buxhetin e vendit.
Egzistojnë disa opsione për atë që Yoon po mendonte me vendimin për ligjin ushtarak.
Ajo që u duk menjëherë ishte se ai ishte i frustruar me parlamentin e kontrolluar nga opozita. Në fjalimin e tij të së martës mbrëma, ai e quajti asamblenë ku ata ushtrojnë mandatin e tyre një “përbindësh që shkatërron sistemin liberal demokratik”.
Referenca për një kërcënim nga Koreja e Veriut dhe “forcat anti-shtetërore” sugjeron se ai po shpresonte gjithashtu të merrte mbështetje nga lloji i konservatorëve të krahut të djathtë në Korenë e Jugut që i etiketojnë politikanët liberalë “komunistë”.
Deklarata e tij ishte një kujtesë rrëqethëse e një periudhe që shumë në Korenë e Jugut janë përpjekur ta harrojnë. Në televizion, lexuesit e lajmeve u panë duke u dridhur. Në vitin 1980, kur aktivistët pro-demokracisë, shumë prej tyre studentë, dolën në rrugët e qytetit të Gwangju për të protestuar kundër ligjit ushtarak, ushtria u përgjigj me dhunë dhe rreth 200 njerëz u vranë.
Ndërsa ligji ushtarak zgjati tre vjet, 1979 deri në 1981, kishte pasur sundim ushtarak për dekada më parë, dhe ai vazhdoi deri në vitin 1987. Dhe në ato vite Koreja e Jugut ishte e mbushur me dyshime, kur aktivistët antiqeveritar u quajtën spiunë komunistë dhe u arrestuan ose u vranë.
Megjithatë, gjatë fushatës së tij zgjedhore, Yoon vlerësoi gjeneralin autoritar Chun Doo-hwan dhe tha se ai i kishte menaxhuar mirë punët e qeverisë, me përjashtim të shtypjes së aktivistëve pro-demokracisë. Më vonë ai u detyrua të kërkonte falje dhe tha se me siguri nuk e mbrojti apo lavdëroi qeverinë e Chun.
Por ai ofron një pasqyrë të këndvështrimit të presidentit për atë që përbënte pushtetin. Ka pasur thashetheme në qarqet politike të Koresë së Jugut prej muajsh që Yoon po mendonte të vendoste ligjin ushtarak. Në shtator, krerët e opozitës dhe anëtarët e partisë deklaruan se kjo ishte një mundësi. Shumica e hodhën poshtë atë si një opsion shumë ekstrem.
Ai mund të jetë nxitur nga diçka më shumë: frika nga ndjekja penale. Park Geun-hye, liderja e parë femër e vendit, u burgos pasi u shpall fajtore për shpërdorim të pushtetit dhe korrupsion. Paraardhësi i saj, Lee Myung-bak, u hetua mbi akuzat se ai ishte i përfshirë në manipulimin e çmimeve të aksioneve. Ai u dënua me 17 vjet burg për korrupsion dhe ryshfet në vitin 2020.
Një tjetër ish-president, Roh Moo-hyun, vrau jetën në vitin 2009 ndërsa ishte nën hetim për gjoja marrjen e miliona ryshfete. Në Korenë e Jugut, ndjekjet penale janë bërë pothuajse një mjet politik dhe kërcënimi për opozitën. Kjo mund të shpjegojë pjesërisht pse Presidenti Yoon ndërmori një veprim kaq drastik.
Cilatdo qofshin motivet e tij, karriera e Yoon do të luftojë shumë për t’u rikuperuar nga kjo. Ai po përballet gjithashtu me thirrje për të dhënë dorëheqjen dhe disa media lokale raportuan se anëtarët e Partisë së tij të Pushtetit Popullor po diskutonin për ta përjashtuar atë nga partia. Koreja e Jugut është një demokraci e qëndrueshme, por është një demokraci e zhurmshme. Dhe nuk pranoi të pranonte një tjetër diktat autoritar. Presidenti Yoon tani do të përballet me gjykimin e një parlamenti dhe një populli pasi ata hodhën poshtë sfidën më serioze ndaj demokracisë së vendit që nga vitet 1980./Marrë nga BBC.
