Presidenti Donald Trump ka urdhëruar një pauzë dhe rishikimin e një ligji që ka përcaktuar aktivitetet e bizneseve amerikane në vendet e tjera për pothuajse 50 vjet. Udhëheqësi amerikan tha se kufizimet e rrepta kundër dhënies së ryshfetit për zyrtarët e huaj e kanë dëmtuar konkurrencën amerikane në tregun e ashpër global.
“Nënkupton biznes shumë më të madh për Amerikën”, tha Presidenti Trump ndërsa nënshkroi të hënën urdhrin që Departamenti i Drejtësisë të ndalojë hetimet në vazhdim dhe të rishikojë Ligjin e Praktikave të Korruptimit në Vendet e Huaja të vitit 1977 për gjashtë muajt e ardhshëm.
Urdhri argumenton se: “zbatimi i tepruar dhe i paparashikueshëm i ligjit kundër qytetarëve dhe bizneseve amerikane, nga vetë qeveria jonë, për praktika rutinë biznesi në vendet e tjera, jo vetëm që shpërdoron burimet e kufizuara të hetuesve amerikanë që mund të përdoren për ruajtjen e lirive amerikane, por dëmton në mënyrë aktive konkurrencën ekonomike amerikane, dhe për rrjedhojë, sigurinë kombëtare”.
Por rishikimi i fundit vjetor për zbatimin e ligjit në fjalë nga Shkolla Juridike e Universitetit të Stanfordit, tregon se gjatë vitit 2024 u shënuan 26 raste, poshtë mesatares dhjetëvjeçare prej 36 çështjesh. Çështjet gjatë vitit 2024 u ngritën nga dy institucionet përgjegjëse për zbatimin e ligjit, Departamenti i Drejtësisë dhe agjencia amerikane që zbaton ligjet kundër manipulimeve të tregut, që njihet shkurtimisht si SEC.
“Kjo rënie sugjeron se rastet e ryshfetit nxitën veprime më unike kundër një korporate, filialeve dhe punonjësve, por pati më pak raste gjatë vitit 2024”, thuhet në raport.
Urdhri i presidentit ngjalli kritika nga organizatat kundër korrupsionit.
“Bota nuk duhet të përshtatet me vendet ku ryshfeti dhe korrupsioni janë normë”, tha për Zërin e Amerikës përmes një deklarate Gary Kalman, drejtor ekzekutiv i organizatës “Transparency International US”.
“Dështimet në këtë drejtim dëmtojnë si qytetarët në vend ashtu edhe bizneset e përfshira në vepra korruptive. Ata që zgjedhin të shkelin ligjin, shpesh përballen me kërkesa për vazhdimin e dhënies së ryshfeteve çka shtyn ose i pengon këto biznese që të marrin lejet apo licencat e duhura për të hyrë në tregjet e huaja. Përfundimisht, ryshfeti sjell humbje”.
Ryshfeti është i paligjshëm
Ekspertë ligjorë privatë sqaruan shtrirjen dhe rëndësinë e urdhrit.
“Ryshfeti është ende i paligjshëm”, titullohet analiza e publikuar të martën në mëngjes nga firma ligjore shumëkombëshe me seli në Uashington “Arnold & Porter”.
Tetë avokatë, autorë të analizës, shkruajnë se ryshfeti jo vetëm që bie ndesh me ligjin që nuk është shfuqizuar nga Kongresi, por gjithashtu në bazë të ligjeve të ndryshme shtetërore, federale dhe të huaja. Ata vënë në dukje se vendet e tjera i kanë shtuar përpjekjet për zbatimin e ligjeve kundër korrupsionit.
“Për momentin, rekomandojmë që kompanitë të presin dhe të shohin se çfarë do të ndodhë, dhe ndërkohë të vazhdojnë të fokusohen tek zbatimi i ligjit”, përfunduan avokatët.
Ligjvënësi demokrat Jamie Raskin, ekspert i ligjeve dhe të drejtës kushtetuese, tha të martën se rendi i ri “e vendos Amerikën në anën e politikave rutinë të biznesit korruptiv në të gjithë botën”. Urdhri, tha ai, u jep korporatave “liri për t’u dhënë ryshfet zyrtarëve të huaj të korruptuar”.
Deklarata e tij vë në shënjestër edhe miliarderin Elon Musk, aleat i afërt i Presidentin Trump, i cili është vënë në krye të përpjekjeve për të reformuar rrënjësisht qeverinë amerikane, luftuar humbjet financiare, mashtrimet dhe korrupsionin përmes Departamentit të Efikasitet në Qeveri.
“Administrata Trump-Musk po e bën ryshfetin dhe korrupsionin përsëri të ligjshëm”, thuhet në një deklaratë të zotit Raskin. “Çmimet e vezëve dhe ushqimeve të tjera, banesave, qirasë dhe energjisë elektrike vazhdojnë të rriten, por thjesht u bë shumë më e lirë përfshirja në korrupsion politik”.
Zoti Musk dhe kompanitë e tij kanë ndërvepruar publikisht me agjencinë amerikane kundër manipulimit të tregut, SEC dhe Departamentin e Tregtisë. Sidoqoftë, emri i tij apo i ndonjë prej bizneseve të tij nuk figurojnë në listën e plotë të subjekteve që hetohen në bazë të ligjit për korrupsionin e kompanive amerikane jashtë vendit./VOA
