Ajo që ndodhi në Shtëpinë e Bardhë është një “pikë kthese drejt përkeqësimit” për luftën në Ukrainë dhe, në përgjithësi, për ekuilibrat botërorë, thotë Dominique Moïsi, analist gjeopolitik dhe konsulent i Institutit Montaigne në Paris. “Zelensky është i guximshëm,” shton eksperti francez pak minuta pasi ka përfunduar një bisedë dypalëshe mes presidentëve të Ukrainës dhe Francës.
Prof. Moïsi, si e interpretoni përplasjen mes Zelenskyt dhe Trumpit?
“Jemi në një epokë të re, në të cilën janë përmbysur rregullat klasike të diplomacisë dhe në të cilën një president i Shteteve të Bashkuara vepron sipas një logjike të pamëshirshme dhe të pamoralshme.”
Pse thoni kështu?
“Mjafton të dëgjosh gjuhën që përdor Trumpi, i cili përdor shprehje si “America Alone” ose “Make America Great Again”. Në këtë lloj konteksti, qëndrimi i Shteteve të Bashkuara kalon nga diplomacia, tek përdorimi i gjuhës së mafias.”
Cilat janë pasojat për europianët?
“Për ne, çështja është më e rëndë nga sa duket në fillim. Për më tepër, fakti që zëvendëspresidenti JD Vance ka fyer Zelenskyn tregon se ai nuk e njeh realisht situatën në Ukrainë.”
Si duhet të reagojë Bashkimi Europian ndaj këtyre provokimeve?
“Me unitet maksimal politik, me vendosmëri dhe qartësi morale.”
Dhe çfarë po bën Emmanuel Macron?
“Nuk duhet të besojmë se, nëse Trumpi vjen në pushtet, ne duhet të bëjmë lëshime për të. Përkundrazi, ne duhet të qëndrojmë të vendosur përballë tij. Ai është një figurë që, nga natyra, është e pamëshirshme.”
Edhe Starmer duket se ndjek të njëjtën linjë?
“Edhe lideri britanik është treguar i vendosur dhe kritik ndaj qëndrimit të Trumpit gjatë vizitës së tij të fundit në Uashington. Macron dhe Starmer, ditët e fundit, janë përpjekur të përdorin një ton më të ashpër ndaj Shtëpisë së Bardhë, ndryshe nga Zelensky, i cili, në fund, u tregua më i butë. Por të shohim nëse kjo do të funksionojë.”
A ka Europa kapacitetin për të përdorur armën e ekonomisë dhe për të sfiduar Shtetet e Bashkuara?
“Nëse Uashingtoni zbaton masa proteksioniste dhe kufizon eksportet europiane, atëherë BE-ja mund të kundërpërgjigjet duke vendosur tarifa të reja. Por, në aspektin ushtarak, ne nuk mund ta zëvendësojmë SHBA-në në mbështetjen për Ukrainën. Megjithatë, nuk mendoj se Kievi është në një pozitë kaq të dobët. Më e rëndësishmja është të ketë një vullnet politik nga ana e Europës, që më duket se ekziston”.
Në të gjithë BE-në?
“Një vend si Hungaria do të zgjedhë të bashkohet me Trumpin. Franca, Mbretëria e Bashkuar, Gjermania, Spanja dhe Italia duhet të tregojnë një qëndrim më të unifikuar.”
Giorgia Meloni shpesh akuzohet se ka një qasje të dyfishtë ndaj çështjes ukrainase.
“Është e vërtetë. I kënaq të dyja palët dhe ndonjëherë qëndrimi i saj mbetet i paqartë. Por për Ukrainën, në fund të fundit, ajo gjithmonë e ka mbështetur. Çështja është se, me një Trump në pushtet, do të duhet të bëjë një zgjedhje përfundimtare.”
A po çon kjo situatë drejt një riformatimi të ekuilibrave europianë?
“Po, do të ketë ripozicionime. Aleanca franko-britanike është e qëndrueshme dhe mund të bëhet një pikë referimi për vendet si Gjermania, të cilat nuk janë gjithmonë të gatshme të marrin një pozicion të qartë.”
Bota.al
