Mandati i Kanadasë për automjetet elektrike (EV), i miratuar gjatë qeverisë së Justin Trudeau, po përballet me presion të madh nga administrata e presidentit amerikan Donald Trump dhe nga industria e automobilëve në Kanada. Ky mandat kërkon që 20% e të gjitha automjeteve të reja të shitura në Kanada deri në vitin 2026 të jenë me emetime zero, përndryshe prodhuesit e automjeteve duhet të blejnë kredi rregullatore nga kompani që e kanë tejkaluar këtë objektiv – kryesisht Tesla, e cila shet vetëm makina elektrike.
Ky sistem i kredive ka sjellë përfitime të mëdha financiare për Tesla dhe Elon Musk, duke u bërë një pikë e nxehtë debati mes industrisë dhe politikës. Vetëm në tremujorin e parë të vitit 2025, Tesla ka përfituar mbi 400 milionë dollarë nga shitja e kredive, shumica prej tyre falë politikave të ngjashme në Amerikën e Veriut.
Industria automobilistike kanadeze, përfshirë GM Canada, Ford Canada dhe Stellantis, paralajmëron se kjo politikë po rrit në mënyrë të panevojshme kostot dhe po e vështirëson konkurrencën. Shoqata e Prodhuesve të Automjeteve në Kanada shpreh shqetësimin se nuk ka rrugë reale për të arritur objektivin 20% në kushtet e tanishme të tregut, ku shitjet e EV-ve janë nën 10% dhe rënia e kërkesës vazhdon.
Ndërkohë, kryeministri Mark Carney po përpiqet të arrijë një marrëveshje të re ekonomike dhe të sigurisë me SHBA-në, që synon heqjen e tarifave 25% ndaj makinave dhe metaleve kanadeze. Megjithatë, administrata Trump kërkon përputhje të politikave, duke argumentuar se Kanadaja po ndjek një drejtim tjetër nga SHBA, e cila ka hequr shumicën e mandateve të epokës Biden për EV-të.
Zyrtarë të përfshirë në negociata thonë se problemi nuk është tregtia, por mospërputhja e politikave, dhe se Carney po përballet me presion të dyfishtë – nga partnerët tregtarë dhe nga industria vendase. Automjetet me djegie të brendshme parashikohet të ndalohen plotësisht nga viti 2035 në Kanada, por industria kërkon fleksibilitet më të madh dhe thotë se politika aktuale nuk pasqyron realitetin e tregut.
Në të njëjtën kohë, qeveria Carney është kritikuar se po mban një politikë klimatike jorealiste, e trashëguar nga administrata e mëparshme, në një kohë kur konsumatorët, infrastruktura dhe tregu nuk janë ende gati për një tranzicion kaq të shpejtë.
Megjithëse reduktimi i emetimeve të gazrave serrë nga sektori i transportit po ecën, sipas Institutit Kanadez për Klimën, kjo nuk mjafton për të arritur objektivat klimatike kombëtare. Prodhuesit e makinave theksojnë se nuk janë kundër kalimit drejt energjisë së pastër, por kërkojnë që politikat të reflektojnë më mirë kërkesën reale të tregut dhe të mos i detyrojnë të paguajnë konkurrentët për të qëndruar në lojë.
Në këtë kontekst, e ardhmja e mandatit për EV-të është bërë një çështje kyçe jo vetëm për industrinë e automobilëve dhe klimën, por edhe për marrëdhëniet tregtare Kanada–SHBA.
