Pas javësh negociatash të tensionuara midis zyrtarëve të tyre të lartë tregtarë, Bashkimi Evropian dhe SHBA më në fund kanë arritur një marrëveshje – dhe kjo vjen në prag të raundit të fundit të bisedimeve tarifore të Amerikës me Kinën.
Në fund të fundit, udhëheqësve nga Uashingtoni dhe Brukseli iu desh të uleshin ballë për ballë për të arritur marrëveshjen e së dielës.
Kjo është diçka që e kemi parë edhe me marrëveshjet e tjera që ka arritur Presidenti Donald Trump – përfshirja e tij personale është ajo që i ka shtyrë ata përtej vijës – edhe kur perspektivat e një përparimi dukeshin të largëta.
Marrëveshja ka rëndësi për të dyja palët sepse kaq shumë biznese dhe vende pune varen nga ajo që BE e quan “marrëdhënia më e madhe dypalëshe tregtare dhe investimi në botë”.
Administrata Trump po e feston këtë si një fitore të madhe dhe në shumë aspekte është. Por gjithashtu nuk është një humbje totale për Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen.
“I gjithë shtypi evropian po i thur lavde Presidentit tani, i mahnitur nga marrëveshja që ai negocioi në emër të amerikanëve”, tha zëvendëspresidenti JD Vance në një postim në faqen e mediave sociale X.
“Nesër media amerikane padyshim do të publikojë tituj si ‘Donald Trump mori vetëm 99.9 përqind të asaj që kërkoi’”, shtoi ai. Ngushëllimi për BE-në është se tani përballet me një tarifë prej 15% të SHBA-së, në vend të 30% që ishte kërcënuar.
Por është ende një rënie e madhe pasi norma është shumë më e lartë se para të ashtuquajturës Ditë Çlirimi e Trump në prill dhe jo aq e mirë sa norma prej 10% e Mbretërisë së Bashkuar.
Brukseli mund të tregojë faktin se norma më e ulët zbatohet për shumë eksporte të mëdha evropiane.
Kjo gjithashtu do të thotë që prodhuesit e makinave të BE-së do të përballen me një taksë importi prej 15% të SHBA-së, në vend të tarifës globale prej 25% që u fut në prill.
Por në këmbim, BE-ja po “hap vendet e saj me tarifë zero” për eksportet amerikane, tha Trump.
Çeliku dhe alumini i BE-së gjithashtu do të vazhdojnë të përballen me një tarifë prej 50% kur të shiten në SHBA.
Për Trumpin, i cili ende ndjen shkëlqimin nga marrëveshja e tarifave të javës së kaluar me Japoninë, njoftimi shënon një tjetër fitore të madhe.
Marrëveshja me BE-në sjell pritjet prej rreth 90 miliardë dollarësh (67 miliardë paund) të ardhura nga tarifat për arkën e qeverisë amerikane – bazuar në shifrat tregtare të vitit të kaluar.
Si pjesë e marrëveshjes, BE-ja do të blejë gjithashtu produkte energjetike dhe armë amerikane me vlerë qindra miliardë dollarë.
Trump tha se BE-ja do të rrisë investimet e saj në SHBA me 600 miliardë dollarë, duke përfshirë pajisjet ushtarake amerikane, dhe do të shpenzojë 750 miliardë dollarë për energji.
Marrëveshja po shitet si një moment historik në marrëdhëniet midis Uashingtonit dhe Brukselit. Nuk ka qenë e lehtë të arrish deri në këtë pikë.
Të dyja palët luajtën ashpër, por asnjëra nuk donte që negociatat të shkonin përtej afatit të 1 gushtit.
Blloku ka kaluar javë të tëra duke u përpjekur të paraqitet si një negociator i ashpër, ndërsa përgatit tarifa hakmarrëse dhe paralajmëroi se mund t’i zbatonte ato.
Për vite me radhë, presidenti i SHBA-së është ankuar kundër asaj që ai e konsideron si praktika të padrejta tregtare të Evropës.
Pjesa e parë e kësaj është deficiti. Vitin e kaluar kjo do të thoshte se SHBA-të blenë 236 miliardë dollarë mallra më shumë nga BE-ja sesa shitën në bllok.
Trump mban pikëpamjen disi të thjeshtuar se kjo është pasuri amerikane që largohet pa nevojë nga vendi. Realiteti është se tregtia ndërkombëtare është një çështje më komplekse.
Ankesa tjetër ka qenë se rregulloret e rrepta të BE-së për gjithçka, nga makinat te pulat, e bëjnë më të vështirë për kompanitë amerikane të shesin produktet e tyre në BE sesa anasjelltas.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, pranoi nevojën për të trajtuar deficitin.
Duke njoftuar marrëveshjen, ajo tha: “Duhet ta ribalancojmë atë. Kemi një marrëdhënie të shkëlqyer tregtare.
“Është një vëllim i madh tregtie që kemi së bashku. Kështu që do ta bëjmë më të qëndrueshëm.”
Duke hyrë në bisedime, pozicioni negociues i BE-së u përball me sfida të mëdha.
Rreziku i një lufte tregtare me ekonominë më të madhe në botë nuk erdhi në një kohë ideale.
Rritja ekonomike e Evropës ka qenë e ngadaltë dhe vetëm javën e kaluar Banka Qendrore Evropiane paralajmëroi se “mjedisi mbetet jashtëzakonisht i pasigurt, veçanërisht për shkak të mosmarrëveshjeve tregtare”. Kjo marrëveshje heq një pjesë të kësaj pasigurie.
Evropa është gjithashtu shumë e varur nga SHBA-të për sigurinë e saj. Në mendjet e ekipit negociator të Brukselit do të kishte qenë shqetësimi se Trump mund të ndalonte potencialisht furnizimet me armë në Ukrainë, të tërhiqte ushtrinë amerikane nga rajoni ose edhe të largohej nga NATO.
“BE-ja ishte në një pozicion të dobët, kam frikë. Nuk kishte zgjidhje tjetër. Trump nuk do të tërhiqej dhe u pajtua me 15%, kështu që është një ditë e keqe për tregtinë ndërkombëtare, sinqerisht. “Por mund të kishte qenë edhe më keq”, tha ish-negociatori tregtar i BE-së, John Clarke, për BBC-në.
Kjo marrëveshje tregon se sa serioz është Presidenti Trump në lidhje me rinegociimin e mënyrës se si SHBA-të, ekonomia më e madhe në botë, bëjnë biznes me të gjithë të tjerët.
Duke pasur parasysh se BE-ja përbëhet nga 27 vende shumë të ndryshme, është dukur si një nga marrëveshjet tregtare më të ndërlikuara për t’u arritur.
Kjo vjen disa ditë pasi SHBA-të arritën një tjetër marrëveshje të madhe me Japoninë – ka pasur edhe marrëveshje me Mbretërinë e Bashkuar, Vietnamin dhe Indonezinë.
Marrëveshjet e tjera të mëdha që janë ende në tryezë janë me tre partnerët më të mëdhenj tregtarë individualë të SHBA-së – Meksikën, Kanadanë dhe Kinën.
Me presidentin amerikan në një humor për të arritur marrëveshje, mund të ketë lajme më pozitive për ekonominë globale gjatë 48 orëve të ardhshme.
Për herë të tretë në po aq muaj, SHBA-të dhe Kina po zhvillojnë bisedime tregtare.
Pritjet po rriten që tarifat më të larta midis dy ekonomive më të mëdha në botë mund të pezullohen për 90 ditë të tjera.
Por Kina deri më tani ka ndjekur një qasje më të ashpër se partnerët e tjerë tregtarë të SHBA-së.
Nëse bisedimet midis dy ekonomive më të mëdha në botë dështojnë, tregtia globale mund të përballet me ndërprerje në muajt në vijim.
