The Guardian shkruan sot se ish-kryeministri britanik Boris Johnson ka lobuar në mënyrë të fshehtë në Emiratet e Bashkuara Arabe, për një sipërmarrje private që kapte shifra miliarda dollarëshe.
Sipas Guardian, në fillim të vitit 2024, një lobist i cigareve elektronike, një aktivist i fushatës “Vote Leave” dhe një bankier nga Vjena nisën të bindnin sundimtarët e një emirati të Gjirit të pasur me naftë që t’u jepnin një miliard dollarë. Që plani të funksiononte, sugjerojnë dosjet sekrete që tashmë kanë ‘rrjedhur’, se atyre u duhej një personazh i njohur që kishte njëfarë lidhjeje me sheikët. Kështu që ata ‘punësuan’ Boris Johnsonin.
Mandati i tij si kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar kishte mbaruar më pak se dy vjet më parë dhe ai ishte larguar nga parlamenti. Por Johnson ruajti marrëdhëniet gjatë kohës së tij në pushtet. Dosjet Boris, një koleksion dokumentesh të parë nga Guardian, japin indikacione se ai është përpjekur t’i shfrytëzojë këto marrëdhënie për pasurim personal.
Dosjet e publikuara ngrenë pyetje nëse Johnson shkeli rregullat e etikës duke lobuar një zyrtar të lartë të huaj për të “siguruar patronazhin e tij” për një sipërmarrje biznesi që do t’i sillte miliona. Në nevojë për fonde, Bia Advisory, një sipërmarrje kryesisht e panjohur për “zgjidhje financiare për klimën”, punësoi ish-kryeministrin si “këshilltarin e saj kryesor”. Ideja ishte që Johnson, karizmatik dhe me lidhje të mira pas viteve të tij si kryetar bashkie i Londrës, sekretar i jashtëm dhe kryeministër, të hapte dyer në ‘shkretëtirë’.
Që nga organizimi i samitit të klimës në vitin 2023, sundimtarët e Emirateve të Bashkuara Arabe kanë qenë të etur të duken ekologjikë, duke kanalizuar disa nga të ardhurat e tyre të mëdha nga lëndët djegëse fosile në projekte të qëndrueshme.
Abu Dhabi, më i pasuri i emirateve, mban një fond investimi prej 300 miliardë dollarësh, Mubadala. Sigurimi i mbështetjes së Mubadala ishte “çmimi i madh”, u tha punonjësi i Johnson partnerëve të tij të rinj.
Dhe që nga koha e tij në Downing Street, Johnson e njihte shefin. Punonjësja e stafit ishte Shelley Williams-Walker. Ajo ndihmoi në drejtimin e operacionit të Johnson në Downing Street, më pas u bë një nga tre ndihmëset në Zyrën e Boris Johnson, një kompani me përgjegjësi të kufizuar. Ashtu si të gjithë ish-kryeministrat, Johnson mund të kërkojë 115,000 £ në vit nga fondet e taksapaguesve, por mund t’i përdorë ato vetëm për detyra publike, shkruan Top Channel.
Roli i zyrës së tij në aktivitetet e tij tregtare ngre pyetje nëse këto fonde, të lëshuara në kuadër të ndihmës për kostot e detyrimeve publike (PDCA), janë keqpërdorur.
“Kjo histori është e pakuptimtë. PDCA është përdorur tërësisht në përputhje me rregullat. The Guardian duhet ta ndryshojë emrin e saj në Pravda”, tha ai.
Ai nuk iu përgjigj pyetjeve në lidhje me Bia Advisory dhe aktivitetet e tij në Abu Dhabi.
Pas zbulimeve të kësaj jave nga gazeta Guardian se Johnson mund të ketë shkelur rregullat e etikës lidhur me marrëdhëniet e tij me Arabinë Saudite dhe Venezuelën , politikanë të lartë të Partisë Laburiste dhe Liberal Demokrate kanë bërë thirrje për një hetim mbi përdorimin e tij të fondeve publike.
Ish-ministrave u ndalohet të lobojnë me kontaktet e qeverive të huaja që kanë fituar gjatë detyrës “me qëllim sigurimin e biznesit”.
Por në prill të vitit 2024, ndërsa ndihmësit e tij po merreshin me pyetje shqetësuese nga një organ mbikëqyrës i etikës në lidhje me rolin e tij, Johnson hipi në një fluturim të Etihad Airways për në Abu Dhabi.
Dokumentet e rrjedhura, të siguruara nga grupi i transparencës Distributed Denial of Secrets (DDoS) dhe të para nga Guardian, tregojnë se Johnsonit iu ofrua një pjesëmarrje personale në Bia Advisory.
Kompania do të inkorporohej në juridiksionin sekret të Guernsey-t. Dokumentet sugjerojnë se Johnson do të merrte 24% të aksioneve, me 20% të tjera për ndihmësin e tij Williams-Walker.
Aksionet e mbetura do të ndaheshin midis dy themeluesve. Njëri, Shem Baldeosingh, është një konsulent për çështjet publike i cili së fundmi ka mbështetur industrinë e cigareve elektronike. Tjetri, David Roach, është një person që njihet në fushën e marrëdhënieve me publikun, me ambicie politike. Ai kandidoi pa sukses për Konservatorët në zgjedhjet e vitit 2015, më pas drejtoi operacionin qendror të fushatës së largimit në Londër në referendumin e Brexit, sipas faqes së tij të internetit. Ishte Roach ai që iu afrua Johnsonit në lidhje me sipërmarrjen, sipas një dokumenti zyrtar nga ish-kryeministri.
Edhe pse u rekrutua një bankier austriak, firma kishte pak përvojë në trajtimin e shumave të mëdha parash. Megjithatë, e pajisur me Johnson, propozimi i Bias ishte i guximshëm: t’i kërkonte Abu Dhabit jo vetëm që ta linte të menaxhonte 1 miliard euro (pak më shumë se 1 miliard dollarë në atë kohë), sipas dokumenteve, por edhe një grant prej 10 milionë eurosh të tjera për të mbuluar kostot fillestare.
Kjo do të tregonte se themeluesit po investonin pak ose aspak nga paratë e tyre, ndërkohë që parashikonin kthime prej 2.5% – duke i bërë potencialisht miliona. Por së pari ata duhej t’i bindnin partnerët e tyre në Emirate.
Si kryeministër, Johnson e kishte pritur Khaldoon al-Mubarak të paktën tre herë. I njohur në Mbretërinë e Bashkuar si kryetari i Manchester City-t, Mubarak mori pjesë në një darkë ekskluzive për financues dhe industrialistë superyje gjatë Samitit Global të Investimeve pas Brexit-it të Johnson-it në vitin 2021. Dhe ai ishte pjesë e një delegacioni që shoqëroi sundimtarin autoritar të Abu Dhabit.
Në vitin 2024, erdhi koha që Abu Dhabi të mirëpriste Johnsonin. Një kompani shtetërore e energjisë, pjesërisht në pronësi të Mubadalës, i pagoi atij 350,000 dollarë për një fjalim në konferencën e saj të gjelbër, sugjerojnë dosjet e publikuara. Më parë, kreu i kompanisë kombëtare të naftës, i cili si kryetar i samitit të klimës në vitin 2023 në Emiratet e Bashkuara Arabe u përball me akuza, kërkoi që oratori i talentuar të lavdëronte udhëheqjen e tij mjedisore. Johnson duket se e ka pranuar.
Pas fjalimit, ish-kryeministri u dërgua me makinë në Kullën Mubadala, një nga rrokaqiejt vezullues në Emirate.
Gjatë një takimi me Mubarakun, ai ngriti çështjen e sipërmarrjes së financimit të klimës nga Bia Advisory, sipas dosjeve. Një draft i një letre të përgatitur dy muaj më vonë që ai t’ia dërgonte Mubarakut thotë: “Siç e përmenda shkurtimisht kur u takuam, tani po veproj si këshilltar kryesor i Bia Advisory.”
Duket se Johnson ka lobuar te një kontakt nga koha e tij në detyrë të lartë, duke shkelur rregullat e etikës të hartuara për të ndaluar ish-ministrat të shfrytëzojnë shërbimin e tyre publik.
Dhe dosjet e publikuara tregojnë se organi mbikëqyrës nuk e kishte miratuar ende atë për këtë punë. Në fakt, në Londër, zyrtarët po ngrinin shqetësime në lidhje me marrëdhëniet e Johnson me qeveritë e huaja.
Në draftin e letrës së Johnson drejtuar Mubarakut thuhej: “Siç e dini, një pjesë kyçe e trashëgimisë sime si kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar ishte bashkimi i liderëve botërorë rreth një sërë angazhimesh konkrete në samitin e klimës Cop26 në vitin 2021.”
Por ai e bëri të qartë se kjo kishte të bënte me biznesin. Ai “do ta mirëpriste shumë mundësinë për t’u angazhuar me ekipin e tyre në lidhje me atë që shpresonte se mund të jetë një mundësi investimi joshës për Mubadalën”.
Megjithatë, letra ishte pezulluar. Komiteti Këshillimor për Emërimet në Biznes (Acoba), organi mbikëqyrës që shqyrton fitimet e ish-ministrave, ende nuk e kishte miratuar rolin e tij si Këshilltar i Bia-s. Ekipi i Johnsonit po bëhej gjithnjë e më i frustruar nga vonesa, siç thuhet në dosjet e publikuara.
Acoba i tha zyrës së tij se, meqenëse Johnson “propozon të kontaktojë qeveritë e huaja”, çështja i ishte referuar ekipit të sekretarit të jashtëm. Ky ishte David Cameron, rivali i vjetër i Johnson dhe një paraardhës si kryeministër, i cili kishte duruar skandalin e tij të lobimit në çështjen Greensill.
Në qershor të vitit 2024, meqë letra drejtuar Mubarakut ende nuk ishte dërguar, Williams-Walker, ndihmësja e Johnson që kishte të drejtë të merrte pjesë në sipërmarrje, i dërgoi një email zyrtarit të Acoba-s që po merrej me çështjen për të thënë se Johnson e kishte diskutuar atë personalisht me Eric Pickles, kreun e atëhershëm të organit mbikëqyrës.
“Jemi pak të hutuar nga vonesa”, shkroi ajo.
“Sapo Acoba të përgjigjet”, u tha Baldeosingh i Bia Advisory ndihmësve të Johnson, se shpresonte që ish-kryeministri do t’ia dërgonte letrën shefit të Mubadala-s , “ndoshta duke e vazhduar me një mesazh personal, për të siguruar patronazhin e tij”.
Asnjë nga ata që ishin të përfshirë në sipërmarrjen Bia Advisory dhe as përfaqësuesit e Mubadala nuk iu përgjigjën kërkesave për koment. As Williams-Walker nuk iu përgjigj shkruan Guardian. Fati i sipërmarrjes nuk tregohet në dosjet e bëra publike. Pavarësisht se si përfundoi, Guardian e pyeti Johnson se sa para kishte fituar nga roli i tij, por ai nuk u përgjigj.
