Në vitin 1917, në kulmin e famës së tij, shkrimtari austriak Stefan Cvajg bleu pallatin e njohur si “Paschinger Schlössl” në Kapuzinerberg, kodrën me pamje nga Salzburgu.
Kjo vilë diskrete, dikur e frekuentuar nga Mozarti, i pëlqente atij sepse ishte “romantike, jopraktike” dhe mbi të gjitha “e paarritshme për makinat”. Ai shkroi romanet e tij më të famshme atje dhe jetoi atje deri në vitin 1934, kur vala e antisemitizmit e lëshuar nga ngritja e nazizmit në Gjermani e bindi ta shiste shtëpinë me humbje.
Vite më vonë, i detyruar të shkonte në mërgim, Cvajg e përmendi vendin në kryeveprën e tij, “Bota e djeshme”, duke e përshkruar atë si “një kodër të pyllëzuar, pothuajse si një valë e fundit alpine”, ku “për ta arritur atë, duhet të ngjitësh më shumë se njëqind shkallë”.
Ka kaluar më shumë se një shekull. Por pronari i ri i Paschinger Schlössl ka ide të ndryshme. Wolfgang Porsche, 82 vjeç, dekan i dinastisë së automobilave me të njëjtin emër që zotëron markat Volkswagen dhe Porsche, ku ai është aksionari më i madh dhe kryetar i Bordit Mbikëqyrës, bleu vilën në vitin 2019 për 9 milionë euro.
Që atëherë, ai ka filluar një rinovim rrënjësor, i cili duhet të përfundojë brenda pak muajsh, duke i lejuar më në fund atij dhe gruas së tij, Princeshës Gabriele zu Leiningen, e njohur edhe si Inaara Begun, njëzet vjet më e vogël se ai, të shijojnë pushimin e tyre.
Ndër shtesat e reja është një garazh nëntokësor, mjaftueshëm i madh për të akomoduar tetë makinat e manjatit. Ai shpesh flet për mënyrën se si i pëlqen të ngasë makinat e tij të garave me shpejtësi të plotë në agim përmes kthesave të ngushta që të çojnë në Grossglockner, malin më të lartë të Austrisë, rreth 100 kilometra në jug.
Deri më tani, asgjë problematike. Skandali shpërtheu kur Herr Porsche kërkoi dhe mori leje nga Qyteti i Salzburgut për të gërmuar një tunel privat nën Kapuzinerberg, duke lidhur drejtpërdrejt qendrën e qytetit me garazhin e vilës. Arsyeja: Ishtë shumë e vështirë, veçanërisht gjatë muajve të dimrit, të ngasësh makinat në rrugën e vetme të ngushtë që të çon në Schlössl. Qyteti është në revoltë. Ndërsa punimet e gërmimit kanë filluar tashmë, 20 mijë banorë kanë nënshkruar një peticion që denoncojnë “trajtimin preferencial për super të pasurit, një simbol i padrejtësisë sociale” dhe kërkojnë që projekti të ndalet.
“Ne nuk duam që miliarderi i Porsche të gërmojë në kodër për të hyrë në garazhin e tij privat duke përdorur pronën publike”, shkruajnë ata, e cila, ndër të tjera, është një zonë e mbrojtur natyrore. Gjithashtu nën shqyrtim është shuma qesharake e paguar nga manjati për përdorimin e tokës publike, vetëm 48,000 euro.
Wolfgang Porsche mori miratimin fillestar nga Këshilli i Qytetit në fillim të vitit 2024, me votat e Social Demokratëve, Partisë Popullore dhe Liberalëve Kombëtarë. Pastaj, në shtator, ai kaloi pengesën e Komisionit të Ndërtimit, pavarësisht kundërshtimit nga të Gjelbrit dhe Partisë Komuniste. Në Salzburg, komunistët janë partia e dytë më e madhe dhe që nga fundi i vitit 2024, ata kanë qenë gjithashtu në qeverinë e qytetit, së bashku me Social Demokratët e SPÖ-së, të cilët zgjedhin kryetarin e bashkisë.
Por çështja e tunelit po e ndan shumicën, sepse kryetari i bashkisë, Bernhard Auinger, punoi për Porsche për 27 vjet, ku ishte përfaqësues sindikal në Bordin Mbikëqyrës dhe ngurron të mbajë qëndrim kundër ish-punëdhënësit të tij.
Argumenti i Auinger është se ai nuk mund të bëjë asgjë për një projekt që trashëgoi. Mosmarrëveshja vazhdon dhe Stefan Zweig po rrotullohet në varr.
