Çfarë duhet bërë për ta ndalur Putin në Ukrainë?

Për momentin, kontinenti po përgatitet për një armëpushim. Nën flamurin e “koalicionit të të vullnetshmëve”, po përgatit një forcë ushtarake ndërkombëtare për të ndihmuar Ukrainën të pengojë pushtimin e ardhshëm rus, së bashku me një përpjekje financiare për të ndihmuar në rindërtimin e vendit të shkatërruar nga lufta.

Por disa zyrtarë sugjerojnë që Evropa duhet të përgatitet për vazhdimin e luftës.

Ata duan ta ndihmojnë Ukrainën jo vetëm “të fitojë betejën sonte”, me më shumë dronë dhe para; por edhe të ofrojë mbështetje afatgjatë dhe të përgatitet për një luftë 15 deri në 20 vjeçare me Rusinë.

Evropa mund të bëjë gjithashtu më shumë për të ndihmuar në mbrojtjen e qiellit ukrainas nga dronët dhe raketat. Tashmë ekziston një plan – i quajtur Iniciativa Evropiane e Mburojës së Qiellit – i cili mund të zgjerohet për të lejuar mbrojtjen ajrore evropiane të mbrojë Ukrainën perëndimore.

Të tjerë argumentojnë se trupat evropiane mund të vendosen në Ukrainën perëndimore për të ndihmuar në patrullimin e kufijve, duke i liruar ushtarët ukrainas për të luftuar në vijën e frontit. Shumica e propozimeve të tilla janë refuzuar nga frika e provokimit të Rusisë ose përshkallëzimit të konfliktit.

Keir Giles, bashkëpunëtor i lartë konsulent në programin e Rusisë dhe Euroazisë në grupin e ekspertëve Chatham House, tha se këto frikëra bazoheshin në “marrëzi” sepse trupat perëndimore ishin tashmë të pranishme në terren dhe Sky Shield mund të vendosej në Ukrainën perëndimore me pak shanse për ndonjë përplasje me avionët rusë.

Sipas tij, udhëheqësit evropianë duhej të “përfshiheshin në konflikt në një mënyrë që do të bënte vërtet një ndryshim”.

Z. Giles tha: “E vetmja gjë që do ta ndalojë në mënyrë të padiskutueshme dhe të pamohueshme agresionin rus është prania e forcave perëndimore mjaftueshëm të forta aty ku Rusia dëshiron të sulmojë, si dhe vullneti dhe vendosmëria e demonstruar që ato do të përdoren për t’u mbrojtur.”

Kjo strategji sigurisht që do të vinte me vështirësi të mëdha politike – me disa votues në Evropën Perëndimore që nuk do të ishin të gatshëm të rrezikonin një përballje me Rusinë.

Pak analistë presin që Ukraina të përmbysë rrjedhën e ngjarjeve dhe të arrijë përfitime reale territoriale të vetat.

Duke kaluar disa javë në Ukrainë kohët e fundit, nuk dëgjova asnjë përmendje të ndonjë ofensive pranverore, vetëm nevojën për të ngadalësuar përparimin e Rusisë dhe për të rritur çmimin që ajo paguan me gjak dhe thesar.

Disa diplomatë perëndimorë pretendojnë se gjeneralët rusë po e gënjejnë presidentin rus, duke pretenduar se situata në terren është më e mirë nga ç’është në të vërtetë – duke shtuar kështu atë që ata e shohin si një strategji të qëllimshme për të ekzagjeruar përparimet ruse, e projektuar për të sugjeruar se Ukraina është në prapavijë dhe për këtë arsye duhet të kërkojë paqe.

Sipas Thomas Graham në Foreign Affairs, këtë vit, Rusia ka pushtuar vetëm 1% të territorit ukrainas me një kosto prej më shumë se 200,000 të vdekurish dhe të plagosurish.

Pastaj është edhe leva e sanksioneve. Sigurisht, ekonomia e Rusisë po vuan. Inflacioni në 8%, normat e interesit 16%, rritja ekonomike e ngadalësuar, deficitet buxhetore në rritje, të ardhurat reale në rënie, taksat e konsumatorëve në rritje.

Një raport për Platformën e Provave për Paqen dhe Zgjidhjen e Konflikteve thotë se ekonomisë së luftës së Rusisë po i mbaron koha. “Ekonomia ruse është dukshëm më pak e aftë të financojë luftën sesa ishte në fillim të saj në vitin 2022”, thonë autorët.

Por deri më tani, asnjë nga këto nuk duket se e ka ndryshuar shumë mënyrën e të menduarit të Kremlinit, jo vetëm sepse bizneset kanë gjetur mënyra për të shmangur kufizimet, të tilla si transportimi i naftës në anije fantazmë të paregjistruara.

Tom Keatinge, drejtor i Qendrës për Financa dhe Siguri në Rusi, tha se mesazhet perëndimore në lidhje me sanksionet ishin të ndërlikuara dhe kishte shumë boshllëqe ligjore.

Ai tha se Rusia do të anashkalonte sanksionet e fundit të SHBA-së ndaj dy gjigantëve rusë të naftës, Lukoil dhe Rosneft, vetëm duke e rietiketuar naftën e eksportuar si të ardhur nga kompani të pasanksionuara.

Z. Keatinge tha se nëse Perëndimi donte vërtet të dëmtonte ekonominë e luftës së Rusisë, do të vendoste embargo ndaj të gjithë naftës ruse dhe do të zbatonte plotësisht sanksione dytësore ndaj vendeve që ende e blejnë atë. “Ne duhet të ndalojmë së qeni të sjellshëm dhe të vendosim embargo të plotë”, tha ai.

“Ne duhet ta marrim zbatimin e sanksioneve po aq seriozisht sa Kremlini e merr anashkalimin.”

Në teori, sanksionet mund të ndikojnë edhe në opinionin publik rus. Në tetor, një anketë nga Qendra Shtetërore e Kërkimit të Opinionit Publik (VCIOM) tha se 56% e të anketuarve thanë se ndiheshin “shumë të lodhur” nga konflikti, nga 47% vitin e kaluar.

Por konsensusi midis kremlinologëve është se pjesa më e madhe e publikut rus mbetet mbështetës i strategjisë së Putinit.

Bashkimi Evropian mund të bjerë dakord të përdorë rreth 200 miliardë euro (176 miliardë paund) nga asetet e ngrira ruse për të gjeneruar një të ashtuquajtur “kredi riparimi” për Ukrainën. Propozimi i fundit i Komisionit Evropian është të mbledhë 90 miliardë euro (79 miliardë paund) gjatë dy viteve.

Në Kiev, zyrtarët tashmë po mbështeten në marrjen e parave të gatshme. Por BE-ja ende heziton.

Belgjika, ku mbahet pjesa më e madhe e aseteve ruse, ka kohë që frikësohet se do të paditet nga Rusia – dhe të premten, Banka Qendrore Ruse njoftoi veprime ligjore kundër bankës belge Euroclear në një gjykatë të Moskës.

Belgjika thotë se nuk do të bjerë dakord për kredinë nëse rreziqet ligjore dhe financiare nuk ndahen në mënyrë më të qartë me anëtarët e tjerë të BE-së. Franca ka shqetësime, për shkak të borxheve të saj të mëdha, dhe frikës se shfrytëzimi i aseteve të ngrira mund të dëmtojë stabilitetin e eurozonës.

Udhëheqësit e BE-së do të bëjnë një përpjekje të mëtejshme për të rënë dakord për një marrëveshje kur të takohen në Bruksel më 18 dhjetor për samitin e tyre të fundit para Krishtlindjeve. Por diplomatët thonë se nuk ka garanci për sukses.

Ekziston gjithashtu mosmarrëveshje se për çfarë duhet të përdoren paratë: për ta mbajtur shtetin e Ukrainës të aftë të paguajë tani apo për të paguar rindërtimin e saj pas luftës.

Çështja e rekrutimit ushtarak në Ukrainë

Sa i përket Ukrainës, ajo mund të mobilizojë më shumë nga forcat e saj të armatosura.

Mbetet ushtria e dytë më e madhe në Evropë (pas Rusisë) dhe më e përparuara teknikisht – por megjithatë po përpiqet të mbrojë një vijë fronti prej 800 miljesh.

Pas pothuajse katër vitesh lufte, shumë ushtarë janë të rraskapitur dhe shkalla e dezertimit po rritet.

Rekrutuesit e ushtrisë po e kanë më të vështirë të mbushin boshllëqet, pasi disa të rinj fshihen nga bandat e shtypit ose ikin nga vendi. Por Ukraina mund të zgjerojë ligjet e saj të rekrutimit ushtarak.

Aktualisht, vetëm burrat e moshës 25 deri në 60 vjeç duhet të jenë në dispozicion për të luftuar. Kjo është një strategji e qëllimshme nga Kievi për të menaxhuar sfidat demografike të Ukrainës; një vend me një shkallë të ulët lindjeje dhe miliona që jetojnë jashtë vendit nuk mund të përballojë humbjen e atyre që janë quajtur “baballarët e së ardhmes”.

Kjo i çudit ata që janë jashtë. “E gjej të pabesueshme që Ukraina nuk i ka mobilizuar të rinjtë e saj”, më tha një figurë e lartë ushtarake britanike.

“Mendoj se Ukraina duhet të jetë një nga vendet e vetme në histori që përballet me një kërcënim ekzistencial që nuk i ka futur në luftë 20-vjeçarët e saj të çmendur.”

Fiona Hill tha se Ukraina thjesht kishte mësuar mësimin e historisë dhe ndikimin shkatërrues që Lufta e Parë Botërore pati në perandoritë evropiane të shekullit të 20-të, të cilat ranë pasi dështuan të rizbulonin rritjen e popullsisë që kishte nxitur rritjen e tyre ekonomike.

“Ukraina po mendon vetëm për të ardhmen e saj demografike.”

Sulme, diplomaci dhe Trump

Nëse Ukraina mund të importonte dhe prodhonte më shumë raketa me rreze të gjatë veprimi, ajo mund ta godiste Rusinë më fort dhe më thellë.

Këtë vit ajo i rriti sulmet ajrore ndaj objektivave si në territorin e pushtuar ashtu edhe në Federatën Ruse. Më herët këtë muaj, komandantët ushtarakë të Ukrainës i thanë Radio Liberty se kishin goditur më shumë se 50 objekte karburanti dhe infrastrukture ushtarako-industriale në Rusi gjatë vjeshtës.

Alexander Gabuev, drejtor i Qendrës Carnegie Rusia Euroazia, thotë se disa rusë përjetuan mungesa karburanti në fillim të këtij viti. “Deri në fund të tetorit, dronët ukrainas kishin goditur më shumë se gjysmën e tridhjetë e tetë rafinerive kryesore të Rusisë të paktën një herë.

“Ndërprerjet e prodhimit u përhapën në rajone të shumta dhe disa stacione benzine ruse filluan të raciononin karburantin.”

Por, a do të kishin ndikim sulme më të thella ndaj Rusisë, kur si Kremlini ashtu edhe opinioni publik në Rusi duken indiferentë?

Mick Ryan, ish-gjeneralmajor australian dhe tani anëtar i Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, thotë se goditjet e thella nuk janë një plumb magjik.

“Ato janë një përpjekje ushtarake jashtëzakonisht e rëndësishme, por të pamjaftueshme më vete për ta detyruar Putinin të ulet në tryezën e negociatave ose për të fituar luftën.”

Dr. Sidharth Kaushal, bashkëpunëtor i lartë kërkimor në shkencat ushtarake në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara (Rusi), tha se sulme më të thella me siguri do të dëmtonin energjinë dhe infrastrukturën ushtarake të Rusisë, si dhe do të përdornin raketat e saj të mbrojtjes ajrore. Por ai paralajmëroi se taktika mund të jetë kundërproduktive.

“Kjo mund të përforcojë argumentin që ngre udhëheqja ruse se një Ukrainë e pavarur përbën një kërcënim të madh ushtarak”, tha ai.