Nga Alfred Peza/
Iku e realizuar nga kjo jetë, si një nga të rrallat nëna, që fati e desh aq sa edhe ditëlindjen e kishte më 8 mars. Megjithëse vuante nga sëmundjet që sa vinin e i bëheshin koleksion me kalimin e viteve, pas 1990 shtëpinë e re e ndërtoi ndanë unazës së qytetit, në mënyrë që portat ti mbante gjithmonë hapur dhe oborrin plot me njerëz.
Sapo kishte mbushur 76 vjeç dhe jam rritur duke e dëgjuar që të ankohej për shëndetin, sistematikisht. Tensioni, zemra, mushkëritë me ujë, hernia diskale, mbipesha… nuk e lanë të qetë. Por ajo e kishte gjetur që në lindje ilaçin. I fuste një buzëqeshje 360 gradëshe që i ishte stampuar përjetësisht në të gjithë qenien dhe sëmundjet i largoheshin si me magji. Ndaj me sa duket, jetoi edhe më shumë se gjithkush tjetër, në linjën gjeanologjike të familjes.
Por ditët e fundit, ashtu në karrocë siç qëndronte prej disa kohësh, kishte patur vetëm një frikë që sa vinte dhe po e gërryente së brendshmi. Në spital, personeli kishte nisur që të fokusohej çdo ditë e më tepër, tek pacientët që kërkonin rast e pa rast, që të hiqnin merakun se mos ishin prekur nga Covid- 19. Djali i madh nuk i vinte më si më parë shpejt e shpejt me makinë, ndaj biçikleta e vjetër shkonte e vinte papushim, duke mbajtur mbi shpinë gjithë nevojat e saj të kësaj bote.
Me zgjurasinë natyrale të lindur, ishte e vetëdijshme se rruga drejt Xhenetit, ishte e shtruar tashmë pa kthim për të. Por i kishte pëshpëritur gjithë brengë vajzës së saj të vogël, që i qëndronte natë e ditë tek koka, se kishte veç një frikë: Se mos do ikte e vetme për në banesën e fundit! Pas vdekjes së nënës sime, kishte marë e ruajtur me fanatizëm, stafetën e më të madhes së “barkut të shtëpisë”. Ndaj edhe përgjegjësia e ikjes dinjitare, i ishte dukur, dyfish më e madhe.
Djalin e vogël e ka prej kohësh emigrant në Itali, ku vitet e fundit ajo kishte shkuar dhe ardhur disa herë falë tij, për kontrolle mjekësore. Lidhej çdo ditë në skype me të, por edhe nga andej spitalet nuk ishin më siç i mbante mend ajo nga hera e fundit. Fëmijët e mbanin larg lajmeve të rënda, sepse nuk kishin sesi ti tregonin se në varreza nuk kishte më vend për të vdekurit. Se në kisha, meshat nuk bëheshin më me njerëz, por vetëm me fotografi të vendosura nëpër stolat e karriket e tyre. Se makinat e funeraleve nuk mund ta përballonin dot më fluksin, ndaj makinat ushtarake mbingarkoheshin, për të bërë edhe punët komunale të qyteteve.
Hera e fundit kur në Shqipëri ishin parë kaq shumë arkëmorte në një ceremoni të vetme, kishte qenë pas tragjedisë së Otrantos së 28 marsit 1997, ku humbën jetën 81 persona që ishin nisur drejt Italisë për ti shpëtuar ferrit të trazirave antifajde në Vlorë. E që kjo urë të mos prodhojë më lajme të tilla përsëri, duhet ndërprerë tani në kulmin e luftës së re ku jemi futur, me virusin korona që ka prekur çerek milioni njerëz në gjithë botën dhe ka marë mbi 11 mijë jetë njerëzore deri më tani.
Pas lajmit të ikjes së tezes, u bëra gati që ti nisja djalit të saj në Itali, një nga strofat e poezisë së Dritëro Agollit, “Vdekja e nënës”: “U zvogëlua nëna dhe u tret e gjitha/ u bë si pulëbardhë e lehtë/ dhe një mëngjes pa zbardhur ende drita/ rënkoi e fluturoi mbi retë!” Doja që ti përcillja bashkë me të, edhe këshillën prej vëllai të madh, që përtej dhimbjes tia kursente gruas e fëmijëve por edhe të afërmve në Shqipëri, një udhëtim që më shumë se do ia qetësonte shpirtin e pangushëllueshëm, do ti shtonte akoma edhe më tej ankthin dhe brengat për të ardhmen e tyre.
Nga Italia më shkruajti vetë, se nuk ka dhimbje më të madhe për një njeri, sesa ajo e humbjes së nënës. Por, edhe ajo vetë do të kishte dashur sot, kur duhet ta përcillnim, që të mos ishim aty të gjithë sëbashku. E pas kësaj, më erdhën para syve pamjet e ceremonive mortore të pasqyruara në media nga veriu i Italisë, Tirana a gjetkë nëpër Shqipëri. Makinën funerale e ndjek nga pas, veç një makinë e familjarëve më të afërt dhe prifti a hoxha, për ritualet e fundit fetare.
Kur i ndjek lajmet si shikues apo i poston si gazetar, nuk mendon se situata të tilla kanë të bëjnë me ty, për aq kohë sa nuk e ndjen të të dhembë nën lëkurë. Tezja ime ishte besimtare e rregullt muslimane, e me sa duket edhe Zoti e deshi pranë, ndaj e mori për ditë xhumaje. Nga atje lart ku do na shohi sonte të gjithëve, do na buzëqeshë, siç bëri gjatë gjithë jetës së saj. Duke na mirëkuptuar e na falur, që nuk mundëm dot të ishim aty, për ti derdhur para saj lotët që na rodhën dyfish.
Sapo të mbarojë kjo e mallkuar luftë e çuditshme, do të mblidhemi si njëherë e një kohë të gjithë bashkë dhe do ia këpusim të gjitha lulet e oborrit që nuk na la kurrë që tia preknim me dorë, e do ia mbushim varrin plot me trëndafila nga inati i saj. E pasi të qajë e të qeshë aq shumë me ne si gjithmonë, do rikthehemi në oborrin e shtëpisë ndanë udhës dhe do të rrijmë një ditë të gjithë bashkë, siç ajo dëshiroi aq shumë e nuk na pa dot kurrë, këto 30 vitet e fundit.
