Nobelisti Michael Levitt, një biofizikant amerikano-izraelit, i cili është edhe pedagog i biologjisë strukturore në Universitetin Stanford dhe kalon pjesën më të madhe të kohës së tij në Tel Aviv, papritur u bë emër i njohur në Kinë, duke ofruar siguri për popullin gjatë kulmit të koronavirusit në vend.
Levitt nuk zbuloi një trajtim apo kurë, thjesht bëri atë që bën më mirë: Përdori numrat.Statistikat e çuan atë në përfundimin se, në kundërshtim me parashikimet e zymta mbi virusin, përhapja e tij do të ndalet.Mesazhet qetësuese që Levitt u dërgoi miqve të tij në Kinë u përkthyen në gjuhën kineze dhe kaluan nga një person në tjetrin, duke e bërë atë të njohur në kombin aziatik.
Parashikimet e tij dolën të ishin të sakta: numri i rasteve të reja të raportuara çdo ditë filloi të bjerë që nga 7 shkurti.Një javë më vonë, niveli i vdekshmërisë filloi të binte gjithashtu.Ai mund të mos jetë një ekspert në epidemiologji, por Levitt i kupton llogaritjet dhe statistikat, tha për Calcalist në një intervistë telefonike në fillim të kësaj jave.
Intervista fillimisht ishte planifikuar të mbahej në kompleksin Sarona në Tel Aviv, ku Levitt aktualisht banon.Por pasi ai pati disa komplikacione me shëndetin, “Korona” – tha me shaka ai – intervistimi u bë nga telefoni.
Edhe pse ai beson se pandemia do të vazhdojë rrjedhën e saj, Levitt thekson mbështetjen e tij për të gjitha masat e sigurisë që po merren aktualisht dhe nevojën për t’iu përmbajtur atyre.Levitt mori çmimin e tij Nobel për kimi në 2013.
Ai nuk ka menduar në asnjë mënyrë të jetë një profet që mposht një epidemi; por gjithçka duket se ndodhi rastësisht.Gruaja e tij Shoshan Brosh është studiuese e artit kinez, që do të thotë se çifti ndan kohën e tyre midis SH.B.A., Izraelit dhe Kinës.Kur shpërtheu Pandemia, Brosh u shkruajti miqve në Kinë për t’i mbështetur ata.
“Kur ata na u përgjigjën, duke përshkruar se sa e ndërlikuar ishte situata e tyre, unë vendosa të bëj një vështrim më të thellë të numrave me shpresën për të arritur në një përfundim,” shpjegoi Levitt.“Shkalla e infeksionit të virusit në provincën Hubei u rrit me 30% çdo ditë – kjo është një statistikë e frikshme. Unë nuk jam një ekspert i gripit, por mund të analizoj numrat dhe kjo është rritje eksponenciale “.
Me këtë ritëm, e gjithë bota duhet të ishte infektuar brenda 90 ditësh, tha ai.Por më pas, tendenca ndryshoi. Kur Levitt filloi të analizojë të dhënat në 1 shkurt, Hubei kishte 1,800 raste të reja çdo ditë dhe brenda gjashtë ditësh ky numër arriti në 4.700, tha ai.
“Dhe pastaj, më 7 shkurt, numri i infeksioneve të reja filloi të bjerw nw mwnyrw lineare dhe nuk u ndal.Një javë më vonë, e njëjta gjë ndodhi edhe me numrin e vdekjeve.Ky ndryshim dramatik shënoi pikën mesatare dhe mundësoi parashikim më të mirë se kur do të përfundojë pandemia.
Bazuar në këtë, arrita në përfundimin se situata në të gjithë Kinën do të përmirësohet brenda dy javësh.Dhe, me të vërtetë, tani ka shumë pak raste të reja infeksioni. ”
Levitt e krahasoi situatën me interesin bankar – nëse ditën e parë një person merr një normë interesi prej 30%, ditën tjetër merr 29% dhe kështu me radhë’.
Mesazhet që miqtë e tij i përkthyen u përhapën shumë shpejt në Kinë dhe njerëzit që dëshironin të siguroheshin që ai me të vërtetë i shkruante informacionet, filluan të kontaktonin vetë Levitt.
“Kështu e dija se duhej të vazhdoja,” tha ai.“Mund të kisha thënë, po, dhe kjo është ajo që pikërisht unë bëra.Rastet e reja raportoheshin çdo ditë nga subjekte të ndryshme, të tilla si Organizata Botërore e Shëndetit (WHO).
Levitt filloi të dërgonte raporte të rregullta për miqtë e tij kinezë, dhe nga popullariteti që fitoi ai u intervistua në televizionin kinez në CNG ekuivalent me CNG.
Bazuar në zvogëlimin e numrit të rasteve të infeksionit dhe vdekjeve, tha ai, virusi ndoshta do të zhduket nga Kina deri në fund të marsit.
Fillimisht, tha Levitt, çdo pacient me koronavirus në Kinë infekton mesatarisht 2.2 persona në ditë – një rritje që mund të çojë në një katastrofë.
“Por numri filloi të binte, dhe numri i infeksioneve të reja tani është afër zero”.
Ai e krahasoi atë përsëri me normat e interesit: “edhe nëse norma e interesit për kursimet vazhdon të bjerë, ju prapë fitoni para”.
Shuma që keni investuar nuk zvogëlohet, ajo thjesht rritet më ngadalë.
Kur diskutoni për sëmundjet, ajo i frikëson shumë njerëzit sepse vazhdojnë të dëgjojnë çdo ditë raste të reja. Por fakti që shkalla e infeksionit po ngadalësohet do të thotë që fundi i pandemisë është afër”.
Ekzistojnë disa arsye për këtë, sipas Levitt.
“Në modelet e rritjes eksponenciale, ju supozoni se persona të rinj mund të infektohen çdo ditë, sepse vazhdoni të takoni persona të rinj.
Ju mund të takoni njerëz të rinj në transportin publik, për shembull; por edhe në autobus, pas ca kohësh shumica e pasagjerëve ose do të infektohen ose do të jenë imunë.
“Një arsye tjetër që shkalla e infeksionit është ngadalësuar ka të bëjë me distancimin.
“Ju nuk përqafoni çdo person që takoni tani në rrugë, dhe do të shmangni takimin ballë për ballë me dikë,” tha Levitt.
“Sa më shumë të përmbaheni, aq më shumë mund të mbani kontrollin e infeksionit. Kështu që, në këto rrethana, një i infektuar do të infektojë vetëm 1.5 persona çdo tre ditë dhe niveli do të vazhdojë të ulet. ”
Karantina bën një ndryshim, sipas Levitt, por ka edhe faktorë të tjerë që ndikojnë.
“Ne e dimë që Kina ishte nën karantinë pothuajse të plotë, njerëzit u larguan vetëm nga shtëpia për të bërë blerje thelbësore dhe shmangën kontaktet me të tjerët. Në Wuhan, i cili kishte numrin më të madh të rasteve të infeksionit në provincën Hubei, të gjithë kishin një shans të infektoheshin, por vetëm 3% u infektuan “shpjegoi ai.
“Edhe në Princess Diamond, shkalla e infeksionit nuk arriti të shkonte në nivelin 20%”. Bazuar në këto statistika, ai arriti në përfundimin se shumë njerëz thjesht janë natyrshëm imunë ndaj virusit.
Shpërthimi i rasteve të reja në Itali është shqetësues, tha Levitt, por ai tregon se shkak për këtë është përqindja më e lartë e të moshuarve sesa në Kinë, Francë ose Spanjë.
“Për më tepër, kultura italiane është shumë e ngrohtë dhe italianët kanë një jetë shumë të pasur shoqërore.
Për këto arsye, është e rëndësishme të mbani njerëzit larg dhe të parandaloni që personat e sëmurë të jenë në kontakt me njerëz të shëndetshëm”.
Kina bëri punë të shkëlqyeshme dhe arriti të fitojë kontroll të plotë të virusit, tha Levitt.
“Aktualisht, unë jam më i shqetësuar për SHBA. Ajo duhet të izolojë sa më shumë njerëz që të jetë e mundur në mënyrë që të fitojë kohë për përgatitje. Përndryshe, mund të përfundojë në një situatë ku do të infektohen 20,000 persona në të njëjtën kohë dhe sistemi i kujdesit shëndetësor do të jetë në kaos.
“Izraeli aktualisht nuk ka raste të mjaftueshme për të bërë një bilanc , tha Levitt, por ai tha se Ministria e Shëndetësisë po merret me pandeminë në një mënyrë korrekte, pozitive.
“Sa më të rrepta të jenë masat mbrojtëse të marra, aq më shumë ata do të kenë kohë për t’u përgatitur për trajtimin e nevojshëm të të infektuarve dhe për të zhvilluar një vaksinë.”
Levitt shmang bërjen e parashikimeve globale.
Në Kinë, tha ai, numri i infeksioneve të reja së shpejti do të arrijë në zero, dhe Koreja e Jugut është duke kaluar pikën mesatare dhe tashmë mund të shohë fundin.
Sa i përket pjesës tjetër të botës, është ende e vështirë të tregohet, tha ai. “Do të përfundojë kur të gjithë ata që janë të sëmurë nuk do të takojnë njerëz që i kanë infektuar tashmë.
“Diamond Princess” ishte rasti më i keq, sipas Levitt. “Nëse e krahasoni anijen me një vend – ne po flasim për 250,000 njerëz që qëndrojnë kaq afër me njeri-tjetrin në një vend kaq të vogël.
Është katër herë më shumë me njerëz se sa në Hong Kong.
“Për më tepër, tha ai, anija kishte një sistem qendror të kondicionimit dhe ngrohjes. “Këto janë kushte jashtëzakonisht të rehatshme për virusin dhe vetëm 20% ishin të infektuar. Është shumë, por mjaft e ngjashme me nivelin e infeksionit të gripit të zakonshëm. ”
Ashtu si me gripin, shumica e atyre që vdesin si rezultat i koronavirusit janë mbi 70 vjeç, tha Levitt.
“Është një fakt i njohur se gripi vret kryesisht të moshuarit – rreth tre të katërtat e vdekshmërisë së gripit janë njerëz mbi 65 vjeç.
“Për t’i vendosur gjërat në proporcion: “ka vite kur gripi po tërhiqet, si në SH.B.A. në vitin 2017, kur kishte trefishin e numrit të rregullt të vdekshmërive dhe ne nuk bëmë panik.
Ky është këshilla ime për të gjithë : Duhet të mendoni për viruin sikur është një grip i rëndë. Është katër deri në tetë herë më i fortë se një grip i zakonshëm, dhe megjithatë, shumica e njerëzve do të mbetën të shëndetshëm dhe njerëzimi do të mbijetojë”. /Calcalistech. Përktheu Sonila Backa
