Në kontekstin e pandemisë COVID-19, Autoriteti Kombëtar i Ushqimit në vazhdimësi ka publikuar materiale shkencore, mbi sigurinë e ushqimit dhe COVID-19. Më poshtë ANSES, Agjencia Franceze e Shëndetit dhe Sigurisë në Ushqim, Mjedis dhe Punë ka dhënë rekomandime për ushqimin, blerjen dhe pastrimin. A mund të ha fruta dhe perime të papërpunuara pa ndonjë përgatitje të mëtejshme? ANSES ekzaminoi mundësitë e sëmundjes COVID-19 nëse transmetohet përmes ushqimit, në bazë të të dhënave shkencore në dispozicion. Këtu janë përgjigjet, për pyetjet më të shpeshta.
A mund të sëmuren kafshët në fermë dhe të na infektojnë? Nuk ka prova se kafshët në fermë, ose ushqimet që rrjedhin prej tyre, luajnë një rol në përhapjen e virusit që shkakton COVID-19. Çdo transmetim përmes ushqimit do të ishte i mundur vetëm nëse ushqimi ishte ndotur nga një pacient ose një person i infektuar me virus, kur e prekni atë me duar të ndotura ose e ekspozoni atë në pikat infektive të prodhuara gjatë kollitjes ose teshtitjes.
A mund të na sëmurë ushqimi i kontaminuar? Aktualisht nuk ka asnjë provë shkencore që sugjeron që virusi mund të na kontaminojë përmes aparatit tretës. Sidoqoftë, mundësia që trakti respirator të infektohet, kur përtyp ushqim të kontaminuar nuk mund të përjashtohet plotësisht. Nëse jeni i sëmurë, duhet të shmangni trajtimin e ushqimit dhe gatimit për të tjerët. A është vërtet e nevojshme të gatuhen frutat dhe perimet? Jo. Pas blerjes, frutat dhe perimet duhet të lahen plotësisht me ujë të pijshëm para se të gatuhen ose hahen. Asnjëherë mos përdorni dezinfektues të tillë si zbardhues ose pastrues, pasi ato mund të jenë toksike nëse nuk shpëlahen siç duhet. Është e panevojshme të përdoret uthull e bardhë për të shpëlarë frutat dhe perimet, pasi nuk ka efekt virucidal. Pas larjes së ushqimit me ujë të pijshëm, fshirja e tij me një peshqir letre ndihmon në heqjen e çdo grimce virale. Kur është e mundur, frutat dhe perimet që duhet të konsumohen të papërpunuara, të qërohen.
Si duhet të përgatiten perimet nëse nuk duhen ngrënë të papërpunuara? Filloni duke larë perimet tuaja me ujë të pijshëm. Gatimi i plotë në një temperaturë të brendshme prej 70°C rekomandohet për të mos aktivizuar shumë mikroorganizma. Ai gjithashtu mund të shkatërrojë çdo virus SARS-CoV-2 potencialisht i pranishëm (ky virus i veçantë është i ndjeshëm ndaj një temperature prej 63°C për 4 min.). Mos harroni të lani perimet në ujë të pijshëm dhe t’i fshini me një peshqir letre për të zvogëluar rrezikun e transmetimit përmes kontaminimit të tërthortë, për shembull përhapjen e virusit në duart tuaja.
A zbatohen këto rregulla të higjienës edhe për paketimin? Paketimi i ushqimit mund të jetë kontaminuar kur trajtohet nga një person i infektuar (prekur me duar të papastra, teshtitje, etj.). Edhe pse virusi që shkakton sëmundjen nuk mund të mbijetojë për më shumë se tri orë në sipërfaqet e paketimit, mund të merrni masa paraprake shtesë duke fshirë paketimin me një letër të lagur. Për sa kohë që produktet e paketuara nuk kanë nevojë për frigorifer, gjithashtu mund t’i lini për dy ose tri orë pasi t’i çoni në shtëpi nga dyqanet. Për ushqimet që duhet të mbahen në frigorifer, hiqeni paketimin e jashtëm (p.sh. kartonin rreth enëve me kos) përpara ruajtjes kur është e mundur. Natyrisht, duart duhet të lahen plotësisht para dhe pas trajtimit të këtij paketimi.
A është uthulla e bardhë e efektshme në shkatërrimin e viruseve në paketim? Studimet kanë treguar që uthulla e bardhë është e paefektshme në shkatërrimin e viruseve në ushqim ose paketimet e tyre.Çfarë masash paraprake duhet të marr kur kthehem në shtëpi nga dyqanet? Së pari, duhet të lani duart. Edhe pse virusi që shkakton sëmundjen nuk mund të mbijetojë për më shumë se tri orë në sipërfaqet e paketimit, mund të merrni masa paraprake shtesë duke fshirë paketimin me një peshqir letre të lagur njëpërdorimshe. Për ushqimet që duhen mbajtur në frigorifer, kurdo që të jetë e mundur, hiqni paketimin e jashtëm (p.sh. kartonin rreth enëve me kos) dhe pastroni produktet me një peshqir të lagur letre para ruajtjes. Mos harroni të lani duart përsëri menjëherë me pas.
A duhet ta ngroh përsëri bukën? Buka piqet në një temperaturë të lartë gjatë përgatitjes, gjë që eliminon viruset. Pjekësit, si profesionistët e tjerë të ushqimit, janë shumë të vetëdijshëm për rregullat e higjienës (larja e rregullt e duarve dhe/ ose veshja e dorezave gjatë shërbimit, bukë e vendosur në çanta, etj.). Rreziku i transmetimit të virusit është i papërfillshëm në këto kushte, kështu që nuk ka nevojë të ringrohni bukën tuaj.
Nëse jeni i sëmurë, duhet të merrni të gjitha hapat për të shmangur trajtimin e bukës dhe përgatitjen e ushqimit.
A mund të kontaktohet COVID-19 përmes kontaktit me sipërfaqet e kontaminuara? Disa studime të kryera në kushte eksperimentale që ndryshojnë nga ato të hasura në jetën e përditshme, kanë treguar që virusi mund të mbetet infektiv në shkallë të ndryshme në sipërfaqe të inerteve. Rreziku i kontaktit me virusin duke trajtuar objektet e kontaminuara nuk mund të përjashtohet teorikisht, por është i ulët. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të ndiqni këto rregulla: mos e prekni fytyrën gjatë blerjes dhe lani duart kur të ktheheni në shtëpi dhe pasi të vini në vendet e tyre artikujt ushqimorë.
Cila është mënyra më e mirë për të pastruar sipërfaqet e kontaminuara potencialisht? Sipërfaqet e kontaminuara potencialisht mund të pastrohen me produkte shtëpiake të zakonshëm (sapun, pastrues, etj.). Nëse përdorni zbardhues, trajtojeni me kujdes këtë produkt pasi është shumë oksidues dhe kaustik për lëkurën, mukozën dhe materialet e tjera. Telefonat (në kontakt të drejtpërdrejtë me duart dhe fytyrën), tastierat e kompjuterit, tabletat me ekran me prekje dhe dorezat e dyerve mund të jenë vektorë për transmetimin e virusit dhe duhet të pastrohen me një produkt të përshtatshëm (për shembull, letrat e lagura dezinfektuese që mund të përdoren në prekje) – copa, peshqirë letre të njomur në 70° – 70% – alkool për materiale të tjera).
