Njerëzit në Republikën Çeke tani mund të blejnë në dyqane veglash dhe biçikletash, të luajnë tenis dhe të shkojnë për not. Austria planifikon të rihapë dyqane më të vogla pas Pashkëve. Danimarka do të rihapë kopshtet dhe shkollat nga java e ardhshme, nëse rastet e koronavirusit mbeten të qëndrueshme, dhe fëmijët në Norvegji do të kthehen në kopshtin e fëmijëve një javë më vonë.
Këto kombe janë të parët në Perëndim që po fillojnë të ndjekin rrugën e tyre gradualisht jashtë kufijve të jetës së imponuar nga qeveritë, për të frenuar përhapjen e koronavirusit. Të tjerët do të duan të shohin se çfarë mësimesh mund të mësohen, pasi ata gjithashtu shohin një rrugëdalje nga bllokimet mes presioneve në rritje sociale dhe ekonomike në shtëpi.
Për atleten profesioniste Irena Gillarova, nga Republika Ceke, lehtësimi i kufizimeve të enjten do të thoshte që ajo mund të kthehej në stërvitje në stadiumin Juliska në Pragë, për herë të parë pasi vendi i saj u mbyll. “Ishte e shkëlqyeshme, sinqerisht. Unë isha plot gjalleri dhe ndihem mirë,” i tha ajo CNN të premten. “Këto dy javë në shtëpi me ndihmuan ta vlerësoj punën time edhe më shumë se më parë dhe jo ta marr si të mirëqenë. “Atletët kanë një orar te caktuar, për të siguruar që vetëm një numër i vogel i njerëzve te jene në stadium njekohesisht. “Jam ndjerë 100% e sigurt,” tha 28-vjeçarja. “Unë mendoj se sistemi është shumë i mirë dhe ne po mundohemi të jemi të zgjuar në lidhje me të. Ne të gjithë po e marrim atë me përgjegjësi.”
Dr. Peter Drobac, një ekspert global i shëndetësisë në Shkollën e Biznesit në Oxford Saïd, i tha CNN se ato vende që tani po lehtësojnë kufizimet e tyre ishin “shembuj të rëndësishëm dhe shpresëdhënës” për Perëndimin. “Ne kemi ende shumë mësime për të nxjerrë, në lidhje me atë se si ne do të dalim nga bllokimet në mënyrë të sigurt dhe efektive”, tha ai. Çdo heqje e pamenduar e kufijve do të sjellë rrezik.
Drejtori Rajonal i Organizatës Botërore të Shëndetit për Evropën, Dr. Hans Kluge, paralajmëroi këtë javë se situata në Evropë është ende “shumë shqetësuese” dhe insistoi “tani nuk është koha për të qetësuar masat”. Evropa “mbetet shumë në qendër të pandemisë”, tha ai të mërkurën, me shtatë nga 10 vendet më të prekura globalisht, që ndodhen në këtë kontinent. Dhe një studim i bazuar në shpërthimin e epidemise ne Kinë, botuar në revistën mjekësore The Lancet, ka sugjeruar që bllokimet e koronavirusit në të gjithë globin nuk duhet të ngrihen plotësisht, derisa të gjendet një vaksinë për sëmundjen.
Asnjë nga ata që planifikojnë të lehtësojnë kufizimet e tyre në ditët në vijim, nuk janë ndër më të prekurit nga Evropa – dhe ata do të jenë të prirur të shmangin një valë të dytë të infeksioneve. Atëherë, si kanë arritur këtu? Sipas Drobac, vendet që përgatiteshin për të lehtësuar kufizimet kishin diçka të përbashkët: ato ishin ndër të parat në Evropë që zbatuan bllokime ose masa të rënda për distancimin shoqëror dhe kishin shpejtuar testimin e koronavirusit.
“Ata kishin këto gjëra në vend dhe si rezultat ata tashmë janë duke e kapercyer kulmin e infeksioneve atje”, tha ai. Numri i vdekjeve të lidhura me koronavirusin në këto kombe është në dhjetëra ose qindra, në vend se mijëra, tha ai, dhe “ata janë në një pozicion shumë më të mirë, për shkak të një veprimi proaktiv”. Ajo që ata kanë njoftuar në lidhje me atë se si ata planifikojnë gradualisht të pushojnë kufizimet, “duket e arsyeshme dhe e zgjuar,” tha Drobac.
“Eshtë një proces shumë gradual dhe ata do të jenë në gjendje të mësojnë dhe të gjurmojnë gjërat, për sa i përket infeksioneve të reja. Por nëse masat lehtësohen shumë dhe infeksionet fillojnë të rriten, ata mund të tërhiqen pak. Kështu duhet të veprojë çdo vend.” Vendet e tjera që kërkojnë të ndjekin rrugën e tyre duhet të plotësojnë tre kritere të përgjithshme, shtoi ai, veçanërisht nëse ata duan të shmangin një valë të dytë. Së pari, ata duhet ta kenë “lakuar kurbën” dhe të shohin një ulje të vazhdueshme të numrit të rasteve të reja, tha ai. Së dyti, sistemet e tyre të kujdesit shëndetësor duhet të jenë në gjendje të përballojnë situaten, pa përdorimin e masave të krizës, siç janë spitalet e urgjencës.
Së treti, ata kanë nevojë për një sistem të vendosur për testimin masiv, gjurmimin e kontakteve dhe izolimin, në mënyrë që njerëzit e sëmurë të mund të izolohen herët, para se të infektojnë të tjerët, tha ai
Danimarka ‘duke ecur me kujdes’
Danimarka ka thënë se planifikon t’i dërgojë fëmijët përsëri në shkollë dhe kopsht fëmijësh nga 15 Prilli, nëse rastet e koronaviruseve mbeten të qëndrueshme. Por jeta atje do të duket ende larg normales. Shumë kufizime do të qëndrojnë në vend dhe kthimi i tyre mund të bëhet me faza, tha qeveria. Një ndalim për mbledhjet e më shumë se 10 personave është zgjatur deri më 10 maj dhe të gjitha shërbimet e kishës, kinematë dhe qendrat tregtare gjithashtu do të qëndrojnë të mbyllura. Të gjitha festivalet dhe tubimet e mëdha do të ndalohen akoma deri në gusht, tha Kryeministri Mette Frederiksen. Kufijtë e Danimarkës do të qëndrojnë të mbyllura.
Austria fqinj, ku vendpushimi popullor i sporteve dimërore të Ischgl, në provincën e Tirolit, u konsiderua muajin e kaluar si shkak për përhapjen e koronavirusit në pjesë të tjera të Evropës, po merr një qasje të ndryshme, pasi po lehtëson kufizimet. Kancelari austriak Sebastian Kurz njoftoi këtë javë se vendi po përgatitej për një “ringjallje” pas Pashkës, duke rihapur disa dyqane më të vogla, pajisje kompjuterike dhe dyqane kopshtarie nga 14 prilli. Por tani qeveria po kërkon që njerëzit të veshin maska për fytyrën në supermarkete dhe në transportin publik.
Norvegjia po merr përsëri një qasje të ndryshme, duke i dhënë përparësi rihapjes së shkollave pasi lehtëson masat e kontrollit, të vendosura në mes të marsit. Ajo do të fillojë të zvogëlojë masat e saj të bllokimit nga 20 prilli, tha kryeministri Erna Solberg, kur kopshtet do të fillojnë të rihapen. Një javë më vonë, shkollat do të rihapen për nxënësit në klasat nga e para deri tek e katërta. “Ambicia jonë është që të gjithë nxënësit të kthehen disi në shkollë para verës,” tha Solberg.
Qeveria beson se statistikat më të fundit ofrojnë një bazë për “optimizëm të kujdesshëm”, që tregon se niveli i infeksionit është ulur, tha kryeministri. “Duke punuar së bashku, ne e kemi virusin nën kontroll dhe mund të fillojmë të heqim kufizimet pak nga pak. Ne do ta bëjmë këtë së bashku, me kujdes dhe duke marrë kohën tonë.” Sipas Institutit Norvegjez të Shëndetit Publik, Norvegjia kishte konfirmuar 6.244 raste Covid-19 që nga e enjtja, dhe 92 vdekje nga mëngjesi i së premtes.
Kancelarja e Gjermanisë Angela Merkel tha të enjten numrat e fundit të koronavirusit në vendin e saj jepnin arsye për “shpresë të kujdesshme”, por paralajmëroi se gjermanët duhet të zbatojnë kufizimet aktuale gjatë fundjavës së festave të Pashkëve. Ajo tha se një vendim nëse dhe si do të lehtësohen masat, do të bazohej në një studim të gjerë shkencor që do të botohej javën e ardhshme.
Ministri i Shëndetësisë Jens Spahn më herët tha se vendi kishte parë një “rrafshim kurbe” në infeksionet e raportuara rishtazi, pasi masat kufizuese në jetën publike hynë në fuqi. Gjermania aktualisht po kryen 100,000 teste të koronavirusit në ditë, tha ai, dhe 40% e shtretërve të saj të kujdesit intensiv mbeten bosh pavarësisht krizës. ”Ne duam të kthehemi gradualisht në normalitet – por ne jemi akoma larg një jetë të përditshme ashtu siç e dinim para koronës, “tha Spahn.” Jo gjithçka do të kthehet në mënyrën e mëparshme. Ne do të vazhdojmë të jetojmë me pandeminë në Gjermani. ”
Zvicra po konsideron gjithashtu një rrugëdalje nga izolimi. Megjithë shtrirjen e kufizimeve të distancës sociale deri më 26 Prill, qeveria e saj ka treguar që masa të tjera mund të qetësohen më vonë këtë muaj – përfshirë kontrollet kufitare, mbylljen e shkollave dhe ndalimet e tubimeve – nëse përhapja e virusit mbahet nën kontroll. Ndërsa këto vende dhe të tjera si ato, ecin në shtigjet midis mbrojtjes së shëndetit publik dhe mbajtjes gjallë të ekonomive të tyre, është e qartë se shumë pengesa qëndrojnë përpara. Kluge i OBSH-së theksoi se ishte “koha për të dyfishuar dhe trefishuar përpjekjet tona kolektive” për të shtypur virusin. “Të mendosh se po afrohemi në një pikë përfundimtare, do të ishte një gjë e rrezikshme” tha ai. “Çdo ndryshim në strategjinë tonë të përgjigjes, ose zbutja e statusit të bllokimit ose masave fizike të distancimit, kërkon konsiderim shumë të kujdesshëm.”
