Dimri po vjen dhe tradicionalisht është koha e festave, por edhe ftohjes dhe gripit.
Kjo ka ngritur frikën se coronavirusi do të rritet kur stinët të ndryshojnë, ndoshta duke çuar në një valë të dytë të sëmundjes që është edhe më e madhe se e para. Sidoqoftë, parashikimi se si do të duket një dimër me COVID-19 është kompleks dhe mbretëron pasiguria – dhe ka arsye për të qenë të shqetësuar, shkruan BBC, përcjell Telegrafi. Se sa i keq do të jetë një dimër në hemisferën veriore varet jo vetëm nga coronavirusi, por nga ajo që ndodh me të gjitha gabimet e tjera, sjelljen tonë dhe suksesin, ose dështimet, nga politika e qeverisë. Por ekziston edhe fusha relativisht e re e shkencës që tregon se një infeksion viral mund të bllokojë një tjetër, megjithëse me implikime ende të panjohura për coronavirusin.
Pra, po shkojmë drejt vizionit të kryeministrit të Mbretërisë së Bashkuar, Boris Johnson, për normalitetin “që nga Krishtlindja” apo mund të jetë një “rrugëtim i ashpër”? A do të përhapet coronavirusi më shumë gjatë dimrit? Kjo është një pyetje pa përgjigje por shkenca shkon drejt PO-së. Kjo kryesisht bazohet në ato që dimë për viruset e tjera, shkruan BBC. Ekzistojnë katër lloje të tjera të coronavirusit, të cilët shkaktojnë simptoma të zakonshme të ftohjes deh secili përhapet më lehtë në dimër. Gripi, rhinoviruset, të cilët shkaktojnë edhe ftohjen e zakonshme, dhe virusi syncytial i frymëmarrjes (RSV) kanë sjellje të ngjashme.
“Mund të jetë sezonal, bazuar në viruse të tjera që priren të arrijnë kulmin në dimër”, ka thënë për BBC, Dr. Rachel Lowe, nga Shkolla e Higjienës dhe e Mjekësisë Tropikale në Londër. Ajo shtoi: “Por mekanizmat shtytës kuptohen dobët, nëse janë kushtet meteorologjike apo sjellja njerëzore”. Siç thuhet më tej në shkrim, të gjithë viruset mbijetojnë jashtë trupit më mirë kur është ftohtë. Në këtë drejtim, Grupi Këshillimor Shkencor në Mbretërinë e Bashkuar për Emergjencat (Sage) thotë se një temperaturë prej 4C është një pikë e veçantë “e ëmbël” për coronavirusin. Ne mblidhemi brenda shtëpisë pasi të ndryshojë moti. Ne gjithashtu mbajmë dritaret mbyllur kështu që ka pak ventilim. E gjithë kjo mund të ndihmojë përhapjen e coronavirusit.
Ndërkohë një raport i Akademisë së Shkencave Mjekësore vlerëson se mund të ketë 251,000 vdekje këtë dimër në Mbretërinë e Bashkuar, në një skenar të rastit më të keq. Kjo shifër supozon numrin R – numri i personave që çdo person i infektuar e kalon virusin tek tjetri – që rritet në 1.7. Ishte rreth 3.0 para bllokimit dhe është nën 1.0 për momentin. Sidoqoftë, një rritje më e vogël në R do të çonte në një rritje dukshëm më të vogël të rasteve.
“Njerëzit janë të shqetësuar në mënyrë të arsyeshme, unë mendoj”, tha Prof. Wendy Barclay, nga Imperial College London, për BBC. Ajo shtoi: “Është krejt e mundur që do të ketë një valë të dytë, është e qartë që ne nuk kemi arritur asgjë si imuniteti i tufës dhe dimri është shumë qartë një kohë që ju do të prisni që të ketë një valë të dytë”. “Është një e panjohur shumë e madhe për momentin, mendoj se gjërat mund shkojnë për keq”. Sipas shkrimit të BBC, përcjell Telegrafi, vlerësohet se vetëm rreth 5% e njerëzve në Mbretërinë e Bashkuar janë infektuar me coronavirus deri më tani – ose me fjalë të tjera rreth 95% nuk kanë imunitet fare. Ndërkohë SHBA ka demonstruar se rastet mund të rriten nëse kontrolli i virusit rrëshqet.
A do të jenë problem viruset e tjera të dimrit si gripi? Frika e madhe është se ne do të godi temi me një sezon me të vërtetë të keq të gripit dhe një valë të dytë të coronavirusit. Sidoqoftë, nuk është e qartë se sa nga rregullat normale zbatohen. Transformimi masiv i shoqërive dhe mënyra sesi sillemi – nga larja e duarve tona më shumë, mbulesat e fytyrës, distancimi social dhe puna nga shtëpia – për të ndaluar përhapjen e coronavirusit duket se kanë pasur një ndikim edhe te viruset e tjera.
“Është e mundur që distancimi shoqëror ka ulur sasinë e gripit që është përreth dhe kjo do të ishte e shkëlqyeshme, por nuk mendoj se mund të mbështetemi në këtë”, thotë Prof. Barclay. Nëse ka nivele të larta të viruseve të dimrit që shkaktojnë kollë dhe ethe, si coronavirusi, atëherë shumë më tepër njerëz do të duhet të testohen. Në këtë drejtim, prof. Julian Hiscox, nga Universiteti i Liverpoolit, i tha BBC-së: “Unë mendoj se duhet të jemi të përgatitur për një valë të dytë dhe të mos ndalojmë – për sa i përket distancimit tonë shoqëror dhe higjienës sonë, sepse do të vijë përsëri, nëse nuk e bëjmë”.
“Një nga mënyrat që unë mendoj se duhet të përgatisim është testet shumë të mira diagnostikuese…”. Kjo është edhe arsyeja pse Mbretëria e Bashkuar është duke u përpjekur të zgjerojë kapacitetin e testimit në 500,000 në ditë dhe duke imunizuar një numër rekord njerëzish kundër gripit.
Çfarë ndodh kur përzihen viruset? Një nga aspektet më të diskutuar shkencërisht dhe të pashpjegueshme të dimrit është se si coronavirusi i ri, i quajtur zyrtarisht Sars-CoV-2, do të bashkëveprojë me viruse të tjera. Viruset e frymëmarrjes të gjithë përpiqen të infektojnë të njëjtën “pasuri” në trupin tuaj – qelizat në hundën tuaj, fytin dhe mushkëritë. Dhe kjo mund të çojë në “konkurrencë”. Studimet kanë treguar që një infeksion viral mund, në thelb, të “nxjerrë jashtë” një tjetër.
Për shembull, një shpërthim i madh i rhinovirusit mund të ketë vonuar pandeminë e gripit të derrit të vitit 2009 në disa vende evropiane. Një shpjegim është se reagimi i përgjithshëm imunitar ndaj një infeksioni parandalon tjetrin nga hyrja. Dr. Pablo Murcia, nga qendra për hulumtime të viruseve në Universitetin e Glasgow, i tha BBC: “Një virus infekton, shkakton një përgjigje të lindur imune dhe inflamacion dhe kjo përgjigje fillestare do të mbrojë kundër viruseve të caktuara, për një periudhë të ndryshueshme kohe”. Por të njëjtat studime kanë treguar se disa viruse në të vërtetë shkojnë mjaft mirë së bashku dhe qarkullojnë në të njëjtën kohë. Andaj rrjedhimisht shtrohet pyetja: Si do të përshtatet Sars-CoV-2 në këtë peizazh kompleks?
“Të dhënat tona treguan se gripi është parë shumë rrallë në infeksione të përziera, kështu që unë mendoj se nuk do të shohim shumë Sars-CoV-2 dhe bashkë-infeksion të gripit”, tha Dr Murcia. Ka pasur pak raste të regjistruara që dikush është infektuar me të dy viruset – dhe rezultati ishte shumë më i keq se sa ndonjë infeksion vetëm.
Sidoqoftë, Dr. Murcia tha që lloje të tjera të coronavirusit duket se shkaktojnë infeksione në të njëjtën kohë me RSV, adenoviruset dhe disa viruse parainfluenza. “Jam i shqetësuar për të tashmen dhe të ardhmen”, ka thënë tha ai.
