Zyrat e gjendjes civile në Shqipëri afishojnë një listë antroponimesh të papërshtatshme, për të cilat ekspertët shprehen se janë një monument në zhdukje i pabarazisë gjinore dhe preferencës për trashëgimtarë djem.
Nga Nensi Bogdani
Prej disa vitesh në zyrat e gjendjes civile në Shqipëri afishohet një listë prej 62 emrash që ndalohen t’i vihen fëmijëve, të cilët në bashkëpunim me Institutin e Gjuhësisë dhe Letërsisë janë cilësuar si të papërshtatshëm për shtetasit shqiptarë.
Më shumë se ¾ e kësaj liste përbëhet nga emra vajzash dhe pjesa tjetër prej emra djemsh. Në qoftë se emrat e djemve në listë theksojë kryesisht tipare të kulturës patriakale, të tillë si Cub, Burgim, Bretk ose Keqan, emrat e vajzave shprehin gjerësisht pakënaqësinë prindërve për ardhjen e tyre në jetë dhe dëshirën e prindërve për të pasur një trashëgimtar djalë.
“Dikur përdorimi i emrave si Sose apo Mbarime lidhej me dëshirën e familjarëve për të mos pasur më vajza të tjera në familje,” shprehet Linda Mëniku, pedagoge e gjuhës shqipe në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë në Universitetit të Tiranës, në lidhje me arsyet që fshihen pas këtyre emërtimeve të papërshtatshëm.
“Por përdorimi i tyre dhe më vonë mund të jetë rrjedhojë e dëshirës së familjarëve për t’u vënë fëmijëve emrat e gjyshërve apo të të afërmve të tjerë,” shtoi ajo.
Sipas të dhënave të Institutit Kombëtar të Statistikave, INSTAT, një pjesë e mirë e këtyre emrave, si Hyzmet, Gabime, Ballokume, Pseerdhe, Fodulle, Cub, Vajtime, Burgim, Ndalim e të tjerë të ngjashëm, rezultojnë që me kalimin e viteve të kenë një dendësi shumë të vogël përdorimi, me më pak se 10 persona që mbajnë secilin prej këtyre emrave në të gjithë territorin e vendit.
Gjithsesi, emra të tillë si Hume i përkasin rreth 538 personave në territorin e Shqipërisë, 620 persona kanë akoma emrin Mbarime, 271 persona emrin Mjaftime dhe 37 gra ose vajza të tjera kanë emrin Mjafte.
“Rasti ekstrem i mosdëshirës së prindërve për ardhjen në jetë të fëmijës së njërës gjini apo tjetrës apo dhe ndonjë arsye tjetër familjare është përdorimi i emrit Pseerdhe”, shprehet Linda Mëniku.
“Ndër të gjithë emrat e kësaj liste, emri Sose rezulton te ketë pasur një përdorim më te gjerë [1268], por me një rënie drastike deri në mospërdorim pas vitit 2006,” shtoi ajo. Megjithatë, emrat e papërshtatshëm nuk vijnë vetëm si pasojë e traditës por edhe si pasojë e ndikimeve të huaja apo të ndikimit të prindërve nga idhuj e figura të shquara me të njëjtin emër.
“Për sa i përket përdorimit të emrit Eros, mendoj se mund të jetë një ndikim nga kultura italiane,” tha Mëniku. “Sa kohë që numri më i lartë i personave me këtë emër është pas vitit 1985, është tregues i ndikimit që mund të ketë pasur suksesi i këngëtarit italian Eros Ramazzotti”, përfundoi ajo. .
