Komiteti për Çështjet e Jashtme në Parlamentin Evropian ka hartuar një draft raport për zhvillimet e në Shqipëri. Në këtë dokument i vihet një theks i veçantë zgjedhjeve parlamentare të 25 prillit, situata në vend e pandemisë COVID dhe marrëdhëniet me fqinjët. PE mirëpret orientimin dhe angazhimin e qartë strategjik të Shqipërisë për integrimin evropian, që manifestohen në marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe zbatimin e vazhdueshëm të reformave të lidhura me anëtarësimin “Mbështesim thirrjen e konferencës së parë ndërqeveritare pa vonesa të mëtejshme, pas miratimit të kornizës negociuese nga Këshilli”, thuhet në raport.
Raporti thekson gjithashtu se zgjedhjet e përgjithshme të 25 Prillit 2021 do të jenë thelbësore për konsolidimin demokratik të vendit. PE dënon dhunën, frikësimin, fushatat e shpifjeve dhe presionin indirekt politik dhe financiar të drejtuar kundër gazetarëve, të cilat sipas europarlamentarëve mbytin seriozisht lirinë e medias, nxisin vetë-censurë dhe dëmtojnë rëndë përpjekjet për të zbuluar krimin dhe korrupsionin. Europarlamentarët mirëpresin angazhimin për të miratuar ndryshime në projektligjin për mediat vetëm nëse ato vlerësohen se janë plotësisht në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias. Sa i përket situatës së pandemisë në vend, PE inkurajon Qeverinë Shqiptare të përcaktojë me përparësi masat që synojnë zbutjen e ndikimit socio-ekonomik të pandemisë COVID-19. “Theksojmë nevojën për të forcuar thelbësisht mbulimin e kujdesit shoqëror dhe për të përmirësuar qasjen në shërbimet sociale dhe të kujdesit shëndetësor”, thuhet në raport.
Draft raporti i plotë i Komisionit të Jashtëm të Parlamentit Evropian A. Shqipëria ka vazhduar të bëjë përpjekje të vazhdueshme në rrugën e saj drejt BE-së, duke përmbushur kushtet për mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare; B. Duhet pasur parasysh se vendi duhet të vazhdojë të bëjë përparim në konsolidimin e institucioneve dhe procedurave demokratike, në sigurimin e funksionimit të duhur të institucioneve të tij gjyqësore dhe në mbrojtjen e lirisë së medias dhe të drejtave të pakicave; C. Duhet pasur parasysh se përpjekjet e vazhdueshme për reformat kryesore kërkojnë angazhimin e përbashkët të të gjithë aktorëve; D. ndërsa Komisioni paraqiti një draft kornizë negociuese në 1 Korrik 2020;
1. Mirëpresim orientimin dhe angazhimin e qartë strategjik të Shqipërisë për integrimin evropian, që manifestohen në marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe zbatimin e vazhdueshëm të reformave të lidhura me anëtarësimin; 2. Mbështesim thirrjen e konferencës së parë ndërqeveritare pa vonesa të mëtejshme, pas miratimit të kornizës negociuese nga Këshilli; 3. Kujtojmë se progresi në anëtarësim sipas metodologjisë së rishikuar të zgjerimit varet nga reforma të qëndrueshme, të thella dhe të pakthyeshme në të gjitha fushat themelore, në veçanti nga sundimi i ligjit dhe lufta kundër korrupsionit; 4. Nxisim autoritetet të shtojnë përpjekjet e tyre për të forcuar dialogun politik dhe funksionimin e institucioneve demokratike të vendit, duke përmirësuar klimën për pluralizmin e mediave dhe shoqërinë civile; 5. Inkurajimë udhëheqësit politikë të krijojnë një klimë besimi duke kapërcyer mungesën e dialogut dhe shprehim shqetësimin serioz për klimën politike të polarizuar dhe mungesën e bashkëpunimit të qëndrueshëm ndërpartiak që vazhdon të pengojnë procesin demokratik; 6. Kujtojmë përgjegjësinë e përbashkët të forcave politike për të kaluar nga akuzat e ndërsjella, vendimet e njëanshme dhe bojkotet, duke u mbështetur në shembuj pozitivë të përpjekjeve për ndërtimin e konsensusit, të tilla si ato që çojnë në marrëveshjen e 5 qershorit 2020 mbi reformën zgjedhore; 7. Theksojmë se zgjedhjet e përgjithshme të 25 Prillit 2021 do të jenë thelbësore për konsolidimin demokratik të vendit; 8. Nënvizojmë rëndësinë e zbatimit të masave të reformës zgjedhore të kodifikuar në korrik 2020, të cilat janë në përputhje me rekomandimet e Zyrës së OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (OSBE / ODIHR); mirëpresim angazhimin për të zbatuar opinionin e ardhshëm të Komisionit të Venecias në lidhje me ndryshimet në Kodin Zgjedhor të miratuar në Tetor 2020; 9. Nënvizojmë nevojën për të rritur përfshirjen e Parlamentit Shqiptar në procesin e integrimit në BE, duke avancuar më tej kapacitetet e tij legjislative, mbikëqyrëse dhe të kontrollit buxhetor për të siguruar harmonizimin ligjor me ato të BE; 10. Vlerësojmë përparimin e qëndrueshëm të bërë në zbatimin e reformës gjithëpërfshirëse gjyqësore, mbështetur në procesin e verifikimit dhe krijimin e institucioneve përkatëse dhe organeve të specializuara, duke mundësuar një zhvendosje të prekshme drejt një gjyqësori të përgjegjshëm dhe të pavarur;
11. Inkurajojmë Shqipërinë të përfundojë plotësimin e Gjykatës Kushtetuese për të funksionuar plotësisht dhe me efikasitet, dhe nxisim të gjithë të përfshirët të përmbyllin me shpejtësi procesin e emërimit të gjyqtarëve; 12. Mirëpresim faktin që Gjykata e Lartë ka rifituar aftësinë e saj për të funksionuar dhe se ajo ka qenë duke shqyrtuar më shumë se një mijë çështje, dhe e inkurajojmë atë të bëjë përparim të mëtejshëm në emërimin e gjyqtarëve shtesë;13. Shprehim kënaqësinë që Byroja Kombëtare e Hetimit është themeluar, që Drejtori i saj po kryen detyrat e saj dhe që personeli hetimor aktualisht po rekrutohet; 14. Mirëpresim krijimin e organeve anti-korrupsion dhe faktin që hetime të qëndrueshme po kryhen nga Struktura e posaçme e themeluar Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK), dhe aktakuzat po jepen nga Anti-Korrupsioni dhe Krimi i Organizuar Gjykatat, dhe nënvizojmë nevojën për të ruajtur pavarësinë dhe efektivitetin e tyre në luftën kundër mosndëshkimit; 15. Vërehet rritje e hetimeve proaktive, ndjekjeve penale dhe dënimeve përfundimtare që synojnë pasurinë e paligjshme dhe pastrimin e parave, duke çuar në ngrirjen dhe konfiskimin sistematik të pasurive kriminale, dhe bën thirrje për intensifikimin e mëtejshëm të tyre; 16. Mirëpresim hapat e ndërmarrë për të përmirësuar legjislacionin dhe mekanizmat për trajtimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit dhe bëjmë thirrje për masa të mëtejshme që synojnë zbatimin e shpejtë të planit të veprimit të Task Forcës së Veprimit Financiar, veçanërisht në uljen e ekonomisë informale; 17. Bëjmë thirrje që përpjekjet për të çmontuar rrjetet kriminale lokale dhendërkombëtare dhe për të eleminuar prodhimin dhe trafikimin e drogës, të intensifikohen më tej, duke u mbështetur në përpjekjet e rëndësishme të viteve të fundit; mirëpresim bashkëpunimin e shtuar me Europol dhe institucionet e zbatimit të ligjit të Shteteve Anëtare të BE dhe inkurajon autoritetet shqiptare që të finalizojnë me shpejtësi postimin e një prokurori ndërlidhës shqiptar në Agjencinë e Bashkimit Evropian për Bashkëpunimin me Drejtësinë Penale (Eurojust); 18. Shprehim mbështetjen për politikat gjithëpërfshirëse dhe bëjmë thirrje që të bëhet përparim në miratimin e masave për të mbrojtur në mënyrë efektive liritë dhe të drejtat themelore të të gjithë qytetarëve; 19 Mirëpresim emërimin e Shqipërisë për Vëzhguesin e saj në Agjencinë e të Drejtave Themelore të BE (FRA) dhe inkurajojmë autoritetet të përfitojnë plotësisht nga ekspertiza e FRA në mënyrë që legjislacioni dhe praktikat e Shqipërisë të përputhen me legjislacionin dhe standardet e BE; 20. Mirëpresim azhurnimin e legjislacionit anti-diskriminim dhe nxit autoritetet të sigurojnë parandalimin dhe ndjekjen efektive të gjuhës së urrejtjes dhe krimeve të urrejtjes;
21. U bëjmë thirrje autoriteteve të sigurojnë që burime të mjaftueshme t’i sigurohen Ombudsmanit, Komisionerit Kundër Diskriminimit dhe Komisionerit për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave dhe që rekomandimet e tyre përkatëse të zbatohen në mënyrë sistematike; 22. Bëjmë thirrje për krijimin e një mekanizmi efektiv për parandalimin e dhunës me bazë gjinore dhe në familje, dhe për mbrojtjen dhe mbështetjen për viktimat e saj, të kombinuara me ndjekjen penale efektive dhe efikase të autorëve të saj; 23. I kujtojmë Shqipërisë përmirësimet e mëtejshme që duhen bërë në arsim dhe shëndetësi, dhe shkallët e punësimit dhe kushtet e jetesës së romëve dhe pakicave të tjera etnike; 24. Kujtojmë rëndësinë e masave që sigurojnë mbrojtjen e pakicave kombëtare, duke përfshirë vetë-identifikimin, përdorimin e gjuhëve dhe të drejtat e pronës; 25. Inkurajojmë Shqipërinë të bëjë përparim të mëtejshëm në masat e konsolidimit të të drejtave të pronës, zbatimin e ligjit për pronësinë kalimtare dhe përfundimin e reformës gjithëpërfshirëse të sektorit të tokës; 26. Mirëpresim përpjekjet e Shqipërisë në promovimin e tolerancës, harmonisë ndërfetare dhe adresimin e paragjykimeve dhe diskriminimit, përfshirë antisemitizmin; 27. Kujtojmë detyrimin e autoriteteve për të siguruar një proces të rregullt për azilkërkuesit në përputhje me detyrimet ndërkombëtare të Shqipërisë dhe për të adresuar si duhet nevojat e refugjatëve, azilkërkuesve dhe migrantëve; bëjmë thirrje për rritjen e kapaciteteve për të përpunuar kërkesat për azil dhe hetimet në rastet e raportuara të shkeljeve të procedurave të kthimit; 28. Theksojmë që mbrojtja e kufirit dhe parandalimi i krimit ndërkufitar, përfshirë në bashkëpunim me Agjencinë Evropiane të Kufirit dhe Rojes Bregdetare (Frontex), duhet të kryhen në respekt të plotë të të drejtave themelore; 29. Mirëpresim përpjekjet e vazhdueshme që bëhen dhe i nxisim autoritetet të marrin një qasje të fuqishme në parandalimin, hetimin, ndjekjen penale dhe ndëshkimin e trafikimit njerëzor dhe shfrytëzimin e viktimave të tij, të cilët përfshijnë fëmijë dhe grupe të tjera të prekshme; 30. Mirëpresim masat e vazhdueshme dhe bëjmë thirrje për përparim të mëtejshëm për t’u bërë në zvogëlimin e konsiderueshëm të numrit të kërkesave të pabazuara të azilit nga shtetasit shqiptarë, përfshirë ardhjet e të miturve të pashoqëruar, në Shtetet Anëtare të BE;
31. Nënvizojmë nevojën për të përmirësuar klimën për funksionimin e shoqërisë civile dhe nxisim autoritetet të sigurojnë konsultime kuptimplota, në kohë dhe përfaqësuese, dhe të rrisin qëndrueshmërinë financiare të sektorit joqeveritar; 32. Shënojmë me shqetësim mungesën e progresit në lirinë e shprehjes dhe pengesat për funksionimin e duhur të mediave të pavarura; 33. Kujtojmë rëndësinë e sigurimit të gazetarisë cilësore dhe shkrim-leximit mediatik për funksionimin e demokracisë dhe në trajtimin e dezinformimit; 34. Dënojmë dhunën, frikësimin, fushatat e shpifjeve dhe presionin indirekt politik dhe financiar të drejtuar kundër gazetarëve, të cilat mbytin seriozisht lirinë e medias, nxisin vetë-censurë dhe dëmtojnë rëndë përpjekjet për të zbuluar krimin dhe korrupsionin; 35. Shprehim shqetësim të madh për masat e propozuara në bazë të projektligjit për media dhe mirëpresim angazhimin për të miratuar ndryshime vetëm nëse ato vlerësohen se janë plotësisht në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias; 36. Inkurajojmë Qeverinë Shqiptare të përcaktojë me përparësi masat që synojnë zbutjen e ndikimit socio-ekonomik të pandemisë COVID-19, ndërsa ndërmerr hapa të mëtejshëm për të rritur përfaqësimin e dialogut social dhe për të trajtuar ekonominë e përhapur informale; 37. Theksojmë nevojën për të forcuar thelbësisht mbulimin e kujdesit shoqëror dhe për të përmirësuar qasjen në shërbimet sociale dhe të kujdesit shëndetësor; 38. bëjmë thirrje që masat që adresojnë rënien demografike dhe ikjen e trurit të rriten përmes politikave aktive të tregut të punës që adresojnë mospërputhjet e aftësive dhe ulin papunësinë afatgjatë; 39. Mirëpresim trendet pozitive në pjesëmarrjen e grave në politikë dhe bën thirrje për hapa shtesë për të adresuar hendekun gjinor të pagave dhe diskriminimin në vendin e punës; 40. Nxisim autoritetet të shtojnë përpjekjet e tyre për të eleminuar punën e fëmijëve në të gjithë sektorin informal dhe për të forcuar ndjekjen penale të abuzimit të fëmijëve;
41. Kujtojmë se përpjekjet thelbësore janë ende të nevojshme për të përmbushur qëllimet e efiçiencës së energjisë, sigurinë e furnizimit, uljet e emetimeve dhe energjinë e rinovueshme dhe diversifikimin e saj përmes kalimit në energji të qëndrueshme, ngrohje dhe transport; 42. Inkurajojmë diversifikimin e prodhimit të energjisë, duke lëvizur nga hidrocentralet drejt erës dhe burimeve diellore; nxit autoritetet të minimizojnë ndikimin në biodiversitetin duke kufizuar zhvillimin e energjisë hidrike në zonat e mbrojtura; nënvizojmë nevojën për të përmirësuar vlerësimet mjedisore dhe të ndikimit në të gjithë sektorët eko-të ndjeshëm dhe për të rritur ndjekjen penale të krimeve mjedisore; 43. Nxisim autoritetet të sigurojnë pajtueshmëri të plotë me Traktatin e Komunitetit të Energjisë; nënvizon kontributin e tubacionit trans-Adriatik të sapo filluar në sigurinë rajonale të energjisë; 44. Bëjmë thirrje për përparim të vazhdueshëm në forcimin e rrjeteve strategjike të transportit në përputhje me kornizën rregullatore të rrjetit trans-evropian të transportit (TEN-T); 45. Mirëpresim përpjekjet e pandërprera të Shqipërisë në promovimin e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë dhe integrimit rajonal; 46. Vlerësojmë hapat konstruktivë drejt zgjidhjes së çështjeve të pazgjidhura bilaterale, duke përfshirë një ndërmarrje të përbashkët nga Greqia dhe Shqipëria për të zgjidhur një mosmarrëveshje mbi kufirin e tyre detar në Jon përmes drejtësisë ndërkombëtare; 47. Mirëpresim hapat gjithëpërfshirës në thellimin e integrimit rajonal, duke lehtësuar lidhjen dhe lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave, kapitalit dhe shërbimeve dhe duke kontribuar në tregun e përbashkët rajonal; 48. Mirëpresim rolin konstruktiv të Shqipërisë në nisma shumëpalëshe, përfshirë nën kryesimin e saj të Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA) dhe OSBE-së; 49. Mirëpresim përafrimin e plotë të vazhdueshëm të Shqipërisë me vendimet dhe deklaratat e përbashkëta të politikës së jashtme dhe të sigurisë që nga viti 2012 dhe kontributin e saj aktiv në misionet dhe operacionet e BE-së për menaxhimin e krizave; 50. Drafti udhëzon Presidentin e saj që t’ia përcjellë këtë rezolutë Presidentit të Këshillit Evropian, Këshillit, Komisionit, Nënkryetarit të Komisionit/ Përfaqësuesit të Lartë të Bashkimit për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, qeveritë dhe parlamentet e Anëtarëve Shteteve dhe Presidentit, Qeverisë dhe Parlamentit të Republikës së Shqipërisë.
