Nga Steven A. Cook/ Të mërkurën, sauditët hapën bashkëbisedimin e tyre vjetor në Riad, të quajtur zyrtarisht Nisma e Investimeve të së Ardhmes, por e referuar gjerësisht si “Davos në Shkretëtirë”. Ky pseudonim i ka bezdisur gjithmonë njerëzit që drejtojnë Forumin Ekonomik Botëror dhe eventin karakteristik në Davos, Zvicër, sepse ata – si shumica e pjesës tjetër të botës që shqetësohet për mbrojtjen e markës së tyre – nuk kanë dashur të bëjnë shumë me Arabinë Saudite dhe Princin e saj të Kurorës në vitet e fundit. Sidoqoftë, kjo tendencë mund të jetë në përfundim. Gjithnjë e më shumë, gjërat janë rikthyer në normalitet si zakonisht në Riad. Një listë e mirëfilltë e Wall Street dhe titanë të kapitalit privat fluturuan për këtë ngjarje këtë javë. Ka kaluar koha kur udhëheqësit e industrisë së shërbimeve financiare qëndronin larg, duke u frikësuar nga kostot e reputacionit për t’u lidhur me Princin e Kurorës së Arabisë Saudite Mohammed bin Salman pas v rasjes së Jamal Khashoggi në 2018. Mbetjet e gazetarit dhe lidhjet me pushtetit saudin nuk janë gjetur ende. Por investitorët kanë vendosur që ka marrëveshje për t’u bërë tani Ata besojnë që angazhimi i deklaruar nga organizatat e të drejtave të njeriut, gazetarët dhe një grup relativisht dypartiak i ligjvënësve të SHBA-së për të kërkuar llogaridhënie nga Arabia Saudite nuk do të ketë shumë peshë – dhe ata mund të kenë të drejtë.
Ekziston një pritëshmëri e përgjithshme në Uashington që sauditët do të kalojnë një kohë të vështirë me administratën e re të Biden. Gjatë fushatës presidenciale, Joe Biden dhe Kamala Harris u zotuan se ata do të “rivlerësonin marrëdhënien tonë [të Amerikës] me mbretërinë, t’i jepnin fund mbështetjes së SHBA për l uftën e Arabisë Saudite në Jemen dhe të siguroheshin që Amerika nuk i shkëmben vlerat e saj për të shitur a rmë ose për të blerë naftë”. Pasi u betua si President në fillim të këtij muaji, Biden e mbajti atë premtim kur ai ngriu – të paktën përkohësisht – shitjet e a rmëve drejt Arabisë Saudite që paraardhësi i tij miratoi, transmeton lexo.com.al.
Arabia Saudite është një aleat p roblematik. Në pesë vitet e fundit, princi i saj kurorëzoi një fushatë të kotë u shtarake në Jemen që ka v rarë dhe p lagosur dhjetëra mijëra njerëz, mbikëqyri ekipin e g oditjes që c opëtoi Khashoggi, kryesoi a rrestimet dhe a buzimet kundër reformatorëve dhe drejtoi një e mbargo ndërkombëtare ndaj Katarit (i cili nuk është gjithashtu një aleat model, por është një partner i rëndësishëm i sigurisë për Shtetet e Bashkuara). Ekzistojnë gjithashtu pyetje të hershme në lidhje me Arabinë Saudite dhe rolin e qytetarëve të saj në s ulmet ndaj Nju Jorkut dhe Uashingtonit në 2001. Sado që sauditët duan që amerikanët të harrojnë, në ato aeroplanë kishte 15 të rinj sauditë, jo nga Katari. Është e vërtetë që Princi i Kurorës Mohammed bin Salman ka mbikëqyrur ndryshime të rëndësishme shoqërore në Arabinë Saudite që kanë përmirësuar jetën e qytetarëve të saj, por kjo nuk e zvogëlon dëshirën plotësisht të arsyeshme për t’i kërkuar llogaridhënie sauditëve për shkeljet e tij të shumta. Bërja e kësaj mund të jetë më e vështirë se sa duket.
Asnjëherë nuk ka pasur një shans që bashkësia globale e biznesit do të menjanonte Arabinë Saudite. Sigurisht, CEO-të qëndruan larg për një kohë, por edhe në kulmin e z emërimit për v rasjen b rutale të Jamal Khashoggi, Arabia Saudite mbeti një vend ku njerëzit b esuan se mund të bënin para. Dhe meqenëse kjo është sine qua non e financuesve, konsulentëve dhe kompanive të naftës – dhe firmave që ofrojnë të gjitha llojet e shërbimeve – Mohammed bin Salman u detyrua të kalonte ca kohë në kutinë e d ënimit, por ai nuk u bë kurrë shembulli ndërkombëtar që disa shpresonin ai do të bëhej. Po, sauditët kanë një sërë p roblemesh ekonomike, mençuria e projekteve të kotësisë si qyteti i ardhshëm i teknologjisë së lartë Neom u shpëton shumicës së njerëzve që i shikojnë ata, dhe përpjekjet e Riadit për të ristrukturuar tregun e saj të punës dhe për të krijuar institucionet e një tregu janë detyra të mëdha dhe të vështira – por sauditët kanë ende ekonominë më të madhe në Lindjen e Mesme, gjë që e bën atë një partner tërheqës për ato që u paraqitën në Riad për Iniciativën e Investimeve të së Ardhshmes, trasnmetom lexo.com.al.
Këtu ka një argument që fakti se udhëheqësit e biznesit duan të bashkohen me sauditët nuk do të thotë që qeveria e SHBA është e detyruar të bëjë të njëjtën gjë. Kjo është mjaft e vërtetë – por kjo nuk do të thotë që Uashingtoni është thjesht i lirë të bëjë çfarë të dojë. Ajo përballet me kufizimet e gjeopolitikës. Në të njëjtën kohë që udhëheqësit e industrisë fërkonin shpatullat në Riad, u shtria amerikane po forconte praninë e saj në Arabinë Saudite në rast se do të kishte k onflikt me Iranin. Planifikuesit ushtarakë amerikanë e shohin Arabinë Saudite si një partner të rëndësishëm në politikën e Iranit. Kjo përfshin politikat e mundshme të Iranit në shqyrtim nga administrata e Biden, pavarësisht nëse ato përfshijnë ribashkimin e marrëveshjes bërthamore të vitit 2015 ose negocimin e një marrëveshjeje të re. Për të arritur secilën prej tyre, administrata do të ketë nevojë për Riadin për të mbështetur marrëveshjen, që do të thotë se negociatorët amerikanë do të duhet të jenë të ndjeshëm ndaj shqetësimeve saudite.
Lidhur me Iranin dhe gjeopolitikën e rajonit, kemi l uftën në Jemen. S ulmi saudit ndaj fqinjit të saj në jug, i cili filloi në 2015, arriti gjithçka që ndërhyrja supozohej të parandalonte. Si rezultat i operacioneve u shtarake të menduara dhe të e kzekutuara dobët të Riadit, iranianët kanë tani një marrëdhënie me Ansar Allah (ose ndryshe Houthis) dhe Arabia Saudite është më pak e sigurt. L ufta është e p adëshirueshme dhe sauditët duhet të dalin jashtë saj. Ajo që mbetet për t’u parë është nëse ata mund ta bëjnë këtë pa ndihmën e SHBA-së. Sauditët do të donin pa dyshim që kjo ndihmë të ishte në formën e një sigurie të zgjeruar kufitare, përfshirë sistemet e a rmëve.
Ky do të jetë një vendim i vështirë për administratën duke pasur parasysh tendosjen e fortë ndaj sauditëve në Uashington dhe politikës së deklaruar të vetë ekipit Biden-Harris për të “rivlerësuar” marrëdhëniet e Amerikës me Arabinë Saudite. Një argument me të cilin ata mund të përgjigjen është: Lërini vetë. Lërini të kuptojnë se si të dalin vetë nga moçali i tyre. Kjo është e kuptueshme, por nuk është e mençur. Është në interes të Amerikës që sauditët të dalin nga Jemeni dhe që ata të mbajnë lidhje të mira me Uashingtonin. Duam apo jo, Arabia Saudite është bashkëbiseduesi kryesor i Uashingtonit në rajon dhe një marrëveshje amerikane me Iranin do të duhet të kalojë të paktën pjesërisht përmes Jemenit, trasnmetom lexo.com.al.
Por a duhet që Shtetet e Bashkuara t’i heqin sauditët nga ajo që duket se e duan më shumë nga Amerika – sistemet e saj të bukura të armëve? Kjo çështje nuk është më në sferën teorike. Rishikimi i vazhdueshëm i administratës Biden të Arabisë Saudite do të vlerësojë se si ajo i përdor a rmët amerikane, veçanërisht sa civilë ka v rarë dhe g jymtuar gjatë procesit. Duke pasur parasysh dëmin e shkaktuar nga Arabia Saudite në Jemen, një llogaritje e tillë është e përshtatshme. Por edhe nëse i lejon amerikanët të ndërmarrin hapa të mëtejshëm për t’i dhënë fund bashkëpunimit të tyre në pengesën e Arabisë Saudite në Jemen, duhet të pranojmë gjithashtu se kjo nuk do ta përfundojë atë l uftë.
I humbur në të gjitha diskutimet rreth “përgjegjësisë” është problemi i përcaktimit se si do të dukej në të vërtetë. A duan k ritikët e Arabisë Saudite të shohin princin e kurorës të zëvendësohet apo në bankën e të a kuzuarve? Shtetet e Bashkuara nuk do të përcaktojnë udhëheqësin e Arabisë Saudite. Edhe nëse bashkësia e inteligjencës amerikane lëshon atë që di për v rasjen e Khashoggi – siç ka kërkuar kryetari demokrat i Komitetit të Inteligjencës së Dhomës, Adam Schiff, dhe siç drejtori i ri i inteligjencës kombëtare, Avril Haines deklaroi në përgjigjen e saj me shkrim ndaj pyetjeve nga senatorët gjatë seancave të saj të konfirmimit – Mohammed bin Salman do të jetë princi i kurorës të nesërmen dhe të nesërmen pas kësaj dhe të nesërmen pas kësaj, etj. Pa dyshim që kjo do të shkaktonte një t razirë ndërkombëtare, duke i detyruar ata që aktualisht ndjekin Davos në Shkretëtirë të qëndrojnë larg për disa vjet ose ndoshta më shumë. Por ata do të gjejnë rrugën e tyre për në Arabinë Saudite për sa kohë që ata llogarisin se bërja e kësaj është akoma e mirë për biznesin e tyre, trasnmetom lexo.com.al.
Gjithashtu, duke menjanuar debatin për përgjegjësinë mund të kemi pasojat e mundshme të imponimit të tij. Kjo nuk është për të hedhur poshtë idenë e llogaridhënies së sauditëve dhe refuzimin e shitjes drejt tyre të a rmëve, por përkundrazi një lutje për të peshuar kostot dhe përfitimet e një qasjeje të tillë. Sauditët mund të dëshmojnë se nuk janë të gatshëm të punojnë me Shtetet e Bashkuara për një marrëveshje të re b ërthamore me Iranin ose madje të përpiqen të m inojnë arritjen e një marrëveshjeje. Riadi mund të ndihet i inkurajuar të shkojë drejt k onkurrentëve të Uashingtonit. Njerëzit në Uashington mund ta hedhin poshtë këtë si k ërcënim bosh, por kinezët kanë shumë për të ofruar dhe rusët janë veçanërisht të mirë në përfitimin nga uljengritjet midis Shteteve të Bashkuara dhe partnerëve të tyre tradicionalë në rajon. Të paktën, lidhjet e ngushta midis sauditëve, kinezëve dhe rusëve mund t’i bëjnë gjërat më të vështira për Shtetet e Bashkuara, veçanërisht pasi konkurrenca e fuqisë së madhe tani pretendohet të jetë korniza e politikës së jashtme amerikane.
Më tej, politikëbërësit amerikanë mund të mos kujdesen për r reziqet e dobëta të mbajtjes së sauditëve llogaridhënës. Burimet e energjisë nga Gjiri Persik janë ende të rëndësishme për Shtetet e Bashkuara, por jo si dikur, duke zvogëluar u rgjencën e lidhur prej dekadash me Lindjen e Mesme dhe rëndësinë e lidhjeve të ngushta me vende si Arabia Saudite. Gjërat në r rezik mund të mos jenë më aq të larta, duke i dhënë ekipit të Biden më shumë hapësirë për të manovruar. Duket se deri më tani pak gjëra kanë funksionuar për të provuar rigorozitetin e llogaridhënies. Kjo është për të ardhur keq, sepse politika e jashtme me paralajmërime ka të ngjarë të dështojë./ForeignPolicy/Lexo.com.al/
