Kina dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) mund të kishin vepruar më shpejt dhe më me forcë për të përmbajtur fillimin e shpë rthimit të Covid-19, tha të hënën një panel i pavarur shqyrtimi. Në raportin e tyre të dytë të ndërmjetëm, Paneli i Pavarur për Gatishmërinë dhe Reagimin Pandemik me bazë në Zvicër përcaktoi se Pekini mund të ishte më energjik në zbatimin e masave të shëndetit publik kur rastet u zbuluan për herë të parë në qytetin Wuhan, në provincën Hubei.
“Ajo që është e qartë për panelin është se masat e shëndetit publik mund të ishin zbatuar më me forcë nga autoritetet lokale dhe kombëtare të shëndetit në Kinë në janar (2020),” thuhet në raport. Rastet e para në Wuhan ndodhën midis 12 dhjetorit dhe 29 dhjetorit 2019 sipas autoriteteve të qytetit. Rastet nuk u raportuan në OBSH deri më 31 Dhjetor. Në kohën kur Wuhan kaloi në bllokim në 23 Janar 2020 virusi ishte përhapur tashmë në Japoni, Korenë e Jugut, Tajlandë dhe Shtetet e Bashkuara.
Disa vende, më të mëdha, si SHBA dhe Australia, kanë akuzuar Pekinin për minimizimin e ashpërsisë së shpërthimit gjatë fazave të saj të hershme dhe parandalimin e një përgjigje efektive derisa të ishte tepër vonë. Paneli i pavarur, i bashkë-kryesuar nga ish-Kryeministrja e Zelandës së Re Helen Clark dhe ish-Presidenti Liberian Ellen Johnson Sirleaf, gjithashtu kritikoi OBSH për vonesat në alarmin e dhënë dhe bëri thirrje për reforma në agjencinë e KB. Pavarësisht se ishin paralajmëruar për rastet në fund të dhjetorit, 2019 OBSH nuk e mblodhi komitetin e urgjencës deri më 22 janar 2020 – dhe më pas priti deri më 30 janar përpara se të shpallte një emergjencë ndërkombëtare.
“Nuk është e qartë pse komiteti nuk u takua deri në javën e tretë të janarit, as nuk është e qartë pse nuk ishte në gjendje të binte dakord mbi deklarimin e një emergjence të shëndetit publik me shqetësim ndërkombëtar kur u thirr për herë të parë,” thuhet në raport. Raporti gjithashtu nënvizoi se OBSH nuk e deklaroi shpërthimin e pandemisë deri më 11 Mars, 2020 pasi disa ekspertë shëndetësorë dhe media kishin filluar të miratonin termin. Në atë kohë, kishte 118,000 raste dhe më shumë se 4,000 vdekje në të gjithë botën.
“Megjithëse termi pandemi nuk përdoret as nuk përcaktohet në Rregulloret Ndërkombëtare të Shëndetit (2005), përdorimi i saj shërben për të përqendruar vëmendjen në gravitetin e një ngjarjeje shëndetësore”, thuhet më tej në raport. Ky panel i pavarur arriti në përfundimin se OBSH “ka qenë nën fuqinë për të bërë punën më shpejt”. OBSH ka një fuqi “shumë të kufizuar” për të vërtetuar raportet e shpërthimeve të sëmundjeve për potencialin pandemik, ose për të vendosur mbështetje në zonat lokale” Komuniteti ndërkombëtar duhet të arrijë një “rivendosje globale” mbi mënyrën se si ajo trajton pandemitë, tha paneli shqyrtues, i cili është planifikuar të paraqesë një raport përfundimtar në Asamblenë Botërore të Shëndetit në maj.
