Nga Varsha Koduvayur/ Arabia Saudite po ofron një degë ulliri ndaj administratës së Biden. Më 10 shkurt, mbretëria lëshoi aktivisten për të drejtat e grave Loujain al-Hathloul pas 1,001 ditësh në b urg, një p arab urgim i shënuar nga a kuzat e a buzimit s eksual dhe t orturës. Në fillim të këtij viti, Riadi la të b urgosurit e tjerë politikë ndërsa njoftoi reformat gjyqësore dhe ndryshimet në librat shkollorë të miratuar nga shteti që promovonin m artirizimin dhe a ntisemitizmin. Në Uashington, kontrolli i demokratëve të Shtëpisë së Bardhë dhe Kongresit e ka vendosur mbretërinë në një pozitë të p asigurt. B urgosja e d isidentëve nga Princi i Kurorës Mohammed bin Salman, ndjekja e p akujdesshme e l uftës në Jemen dhe raportimi i urdhërimit të v rasjes së gazetarit Jamal Khashoggi p rovokoi r eagime dypalëshe, por p ërçarja me Riadin shkon më thellë në anën e demokratëve. Si një kandidat, Presidenti i SHBA Joe Biden premtoi ta bënte Arabinë Saudite një “paria”, të rr ëzonte princin e kurorës si dikë me “pak vlerë shëlbuese shoqërore” dhe u zotua të rivlerësojë marrëdhëniet dypalëshe.
Pavarësisht r etorikës së z jarrtë të Biden, këtu ekziston një mundësi për një rivendosje historike të lidhjeve dypalëshe – nëse të dy liderët luajnë letrat e tyre si duhet. Lidhja midis Riadit dhe Uashingtonit mund të p rishet nga veprimet e Mohammed bin Salman, por interesat e tyre të përbashkëta strategjikë mbeten: s htytja kundër e kspansionizmit iranian, ekuilibrimi i tregjeve të energjisë, k undërshtimi i një Kine re vanshiste dhe stabilizimi i rajonit duke zgjeruar paqen arabo-izraelite. Uashingtoni dhe Riadi mund t’i ndjekin ata së bashku – por vetëm nëse Arabia Saudite f renon z emërimet e saj për të drejtat e njeriut, transmeton lexo.com.al.
Al-Hathloul ishte një nga të arr estuarit me profilin më të lartë gjatë një s htypjeje k undër aktivistëve të filluar në maj 2018. Ajo u d ënua me a kuza të pabazuara për n xitje të ndryshimit të r egjimit dhe duke punuar për të përparuar axhendat e huaja dhe u dha një d ënim me gjashtë vjet. Një gjykatë saudite p ezulloi pothuajse gjysmën e kësaj periudhe, duke nxitur spekulime se ajo mund të lirohet këtë vit. Në fillim të shkurtit, dy shtetas me shtetësi të dyfishtë amerikano-saudite dhe aktivistë të arr estuar që nga çrilli i vitit 2019, Salah al-Haidar dhe Bader al-Ibrahim, u lanë të lirë me kusht. Vetëm disa ditë para inaugurimit të Biden, një gjykatë e apelit saudit uli d ënimin për një shtetas tjetër me shetësi të dyfishtë, Walid al-Fitaihi dhe p ezulloi pjesën e mbetur të d ënimit, kështu që ai nuk do të duhet të v uajë më b urg. Për më tepër, tre të rinj që u përballën me d ënime me v dekje për pjesëmarrje në p rotesta anti-qeveritare ndërsa ishin të mitur u dha d ënimi me 10 vjet b urg, në mesin e tyre Ali al-Nimr, nipi i klerikut të e kzekutuar shiit Nimr al-Nimr.
Arabia Saudite njoftoi gjithashtu reforma të rëndësishme gjyqësore që do të kodifikonin një r egjim ligjor të parë prej kohësh si të p aparashikueshëm, ku gjyqtarët kishin tradicionalisht një gjerësi të madhe për interpretimin individual. Kjo çonte në mënyrë rutinore në vendime që dukeshin k apriçioze dhe të p aarsyeshme. Reformat përfshijnë katër rregullore të reja mbi ligjin p enal, rregullat e provave, transaksionet tregtare dhe ligjin e familjes. Kjo e fundit do të ndikojë veçanërisht tek gratë, duke rregulluar çështje si martesa, kujdestaria e fëmijëve dhe divorci. Në një ndryshim tjetër të rëndësishëm, mbretëria nxori disa përmbajtje f yese nga librat e saj shkollorë, një s hqetësim i gjatë për zyrtarët amerikanë që kishin f rikë se p ërk eqësonin r adikalizmin dhe e kstremizmin. Referencat pozitive ndaj xhihadit dhe m artirizimit e kstremist u zvogëluan ndjeshëm – librat nuk mbështesin më d ënimin me v dekje për h omoseksualitetin, a postazinë, t radhtinë bashkëshortore dhe m agjinë e pretenduar – dhe shumë referenca a ntisemitike janë zhdukur, transmeton lexo.com.al.
Të gjitha këto lëvizje janë shenja të mirëseardhura të përparimit. Ato synojnë qartë të portretizojnë vullnetin e mirë saudit tek një administratë që nuk e ka fshehur dëshirën e saj për të marrë një ç ekiç në marrëdhëniet dypalëshe – me Biden që bën tashmë mirë me premtimet e tij të fushatës duke i dhënë fund mbështetjes së SHBA për operacionet s ulmuese në Jemen. Të martën, sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë Jan Psaki u tha gazetarëve se Biden ka në plan të a nashkalojë Mohammed bin Salman dhe të punojë drejtpërdrejt me Mbretin Salman të plakur, një z hgënjim i qartë për mbretin e ri. Por siç ndodh shpesh me Arabinë Saudite, është dy hapa përpara dhe një hap prapa. Megjithëse al-Hathloul do të lirohet, ajo do të jetë nën një n dalim pesë-vjeçar të udhëtimit dhe duhet të v uajë tre vjet provë. Al-Fitaihi do i nënshtrohet gjithashtu një ndalimi 38-mujor të udhëtimit. Al-Haider dhe al-Ibrahim janë liruar vetëm përkohësisht dhe përballen ende me a kuza të lidhura me t errorizmin.
Pastaj është dhe Raif Badawi, i cili ka l ënguar në b urg për tetë vjet për drejtimin e një blogu. Ai mbetet në qelinë e tij, megjithëse do të kursehet nga 950 të r ënat me k amxhik të mbetura nga 1000 që ishin pjesë e d ënimit të tij pasi Arabia Saudite s hfuqizoi këtë praktikë në prill 2020. Samar Badawi, motra e Raif, është arr estuar që nga viti 2018 me pak progres në atë çështje. Nëse Arabia Saudite dëshiron me të vërtetë të k orrigjojë imazhin e saj dhe të rregullojë pozicionin e saj me administratën aktuale të SHBA, ajo duhet të ndjekë reforma më të përhershme dhe të qëndrueshme që shkojnë përtej gjesteve të llogaritura. Një n dalim i udhëtimit është vetëm një formë e ndryshme e s htrëngimit dhe k ontrollit të shtetit. Lirimet e përkohshme të aktivistëve të pafajshëm nuk janë progres i vërtetë. Këto janë thjesht hapa të ruajtës të fytyrës për Mohammed bin Salman që qëndrojnë shumë larg nga çfarë nevojitet për të filluar një korrigjim kursi me Biden, demokratët e kongresit dhe një numër në rritje të republikanëve të z hgënjyer, transmeton lexo.com.al.
Mohammed bin Salman mund të fillojë duke liruar pa kushte të gjithë të b urgosurit e ndërgjegjes dhe aktivistët. Ai duhet të vazhdojë përparimin në reformën në drejtësi, veçanërisht çm ontimin e sistemit të kujdestarisë drakoniane që heq gratë saudite nga autonomia e tyre dhe i lë ato të p rekshme nga a buzimet. Në frontin gjeopolitik, sauditët duhet të jenë më të përgjegjshëm ndaj s hqetësimeve të Uashingtonit për marrëdhëniet e tyre me Kinën. Kryerja e bashkëpunimit të f shehtë b ërthamor dhe r aketor me Pekinin dhe thellimi i lidhjeve 5G telekomunikuese me kompani kineze si Huawei vetëm që do të p ërkeqësojë qëndrimin e mbretërisë në Shtëpinë e Bardhë, në Capitol Hill dhe në Departamentin e Shtetit të SHBA. Vazhdimi i komunikimit saudit me Izraelin dhe inkurajimi i normalizimit nga vendet e tjera arabe do të korrte vullnet të mirë të dy palëve. Në të vërtetë, me ndikimin, pasurinë dhe fuqinë e tyre të butë, sauditët mund të luanin gjithashtu një rol të rëndësishëm në inkurajimin e normalizimit midis vendeve me shumicë myslimane në Azinë Jugore dhe Azinë Lindore dhe të ndihmojnë në forcimin e marrëveshjeve ekzistuese të paqes që janë ende të b rishta, siç janë marrëveshjet e fundit të Izraelit me Sudanin dhe Marokun.
Pavarësisht r etorikës së tij, Biden ka një përvojë të gjatë në politikën e jashtme që duket se kupton vlerën e marrëdhënies SHBA-Arabi Saudite dhe qëndrimin e Riadit si shtylla e sigurisë në rajon. Në të njëjtën kohë, fushata e Biden vuri theksin në rolin e vlerave në politikën e jashtme të SHBA, kështu që Arabia Saudite nuk duhet të presë që qasja transaksionare e katër viteve të fundit të vazhdojë. Nëse Mohammed bin Salman mund të bëjë atë rregullim, ai dhe Biden mund të fillojnë një rivendosje të thellë në lidhjet SHBA-Arabi Saudite. Nga ana e tij, Biden mund të rivendosë – siç ka filluar tashmë të bëjë – një qasje më normale për zhvillimin e lidhjeve dypalëshe, larg diplomacisë në twitter të ish-presidentit amerikan Donald Trump. Princi i kurorës mund të ofrojë reforma qytetare të shumëpritura dhe një rekord më të mirë për të drejtat e njeriut. Nëse do të materializohet kjo rivendosje – dhe bashkë me të, një partneritet i gjallëruar që mbështet sigurinë dhe stabilitetin afatgjatë të rajonit – varet nga veprimet dhe përparësitë e të dy udhëheqësve. P ërkundër lëshimit të tij fillestar të gjesteve, topi është ende në fushën e Mohammed bin Salman./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
