Nga Dimitra Tzia/ Nuk është e pazakontë që Kina të kryejë fluturime u shtarake midis Tajvanit jugor – të cilin ajo pretendon si territor të saj – dhe Ishujve Pratas të k ontrolluar nga Tajvani në Detin e Kinës Jugore. Ministria e Mbrojtjes së Tajvanit tha se tetë b ombardues b ërthamorë kinezë dhe katër avionë l uftarakë hynë në pjesën jugperëndimore të zonës identifikuese të mbrojtjes ajrore të Tajvanit. Normalisht, Kina përdor vetëm një ose dy avionë zbulimi në të njëjtën kohë, kështu që ky veprim, nga ana e Kinës, më 23 janar, është një surprizë për politikën ndërkombëtare rajonale dhe globale. Forcat Ajrore të Tajvanit ishin në gjendje të p aralajmëronin avionët dhe të vendosnin r aketa për t’i monitoruar ato.
Masa në dukje a gresive vjen në një kohë kur t ensionet midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara po rriten, ndërsa mbështetja e Uashingtonit për Tajvanin luan një rol kryesor. Ish-administrata e Trump kishte premtuar lidhje më të ngushta me Tajvanin dhe administrata e Biden nuk duket se do ta ndryshojë atë politikë, të paktën jo në mënyrë d rastike. Sidoqoftë, bazuar në këtë fakt në fillim të vitit të ri, lindin dy pyetje k ritike: Cila është marrëdhënia aktuale e mbrojtjes dhe ekonomisë SHBA-Tajvan?; Cilat janë qëllimet gjeopolitike të Kinës në një kohë kur zhvillimet gjeopolitike po ndryshojnë në mënyrë d ramatike?
Në këtë pikë, ne duhet t’i referohemi shfaqjes së teknologjisë si një levë e p olemikave gjeopolitike. Teknologjia zakonisht nuk konsiderohej element i gjeopolitikës. Teknologjia, si dhe burimet njerëzore që e zhvillojnë atë, mund të transferohen lehtësisht nëpër botë. Ky fenomen është veçanërisht i vërtetë për gjysmëpërçuesit. Duke pasur parasysh elementët strukturorë të epokës moderne elektronike, shumë prej tyre janë krijuar në një vend, të mbledhur nga prodhuesit diku tjetër dhe përfundojnë në produkte elektronike të prodhuara në të gjithë botën. Raporti i lartë çmim-peshë i gjysmëpërçuesve do të thotë që ata mund të transportohen mjaft ekonomikisht në të gjithë botën. Sot, Shtetet e Bashkuara janë në një k onkurrencë të f ortë ekonomike, politike, u shtarake dhe teknologjike me Kinën. Çuditërisht, Tajvani mund të luajë një rol në rritjen e r ivalitetit antiam erikan, të ngjashëm me atë të Evropës gjatë L uftës së Ftohtë Sovjetike-Amerikane, transmeton lexo.com.al.
SHBA dhe gjysmëpërçuesit
Që nga zhvillimi i tranzitorit në mesin e shekullit të 20-të, Shtetet e Bashkuara kanë d ominuar industrinë e gjysmëpërçuesve. Zakonisht, kompanitë amerikane ishin në ballë të projekteve të reja dhe dominonin historikisht ndërtimin e tyre. Gjatë L uftës së Ftohtë, Shtetet e Bashkuara k ufizuan eksportin e gjysmëpërçuesve të përparuar në bllokun sovjetik. Madje arritën deri aty sa të k ufizonin eksportin e mallrave të konsumit duke përfshirë këto marka. Kjo strategji nuk ka ndryshuar. Administrata Trump, për shembull, ka kërkuar të kufizojë rritjen e gjigandit kinez të telekomunikacionit Huawei duke i n daloi asaj aksesin në gjysmëpërçues të bazuar në tërësi ose pjesërisht në pronësinë intelektuale të SHBA. Duke pasur parasysh rolin e përhapur nga kompanitë amerikane në industrinë e gjysmëpërçuesve, ky n dalim e preu Huawei në mënyrë efektive nga markat që ishin k ritike për pajisjet e saj të telekomunikacionit.
Pekini ka s ynuar industrinë e gjysmëpërçuesve si një nga shtyllat industriale që Kina dëshiron të dominojë për të përmbushur transformimin afatgjatë ekonomik, politik dhe kulturor që e quan “Ëndrra Kineze”. Gjysemperçuesit e rinj dhe të avancuar do të jenë në zemër të teknologjive në zhvillim të tilla si llogaritja kuantike, ndjesia në distancë dhe inteligjenca artificiale dhe do të drejtojnë zhvillimet pas-5G në telekomunikacionet. Në vitin 2020, kapitalizimi global i industrisë gjysmëpërçuese tejkaloi sektorin e energjisë për herë të parë. Kjo mund të jetë thjesht një rastësi interesante, ose ndoshta që tregjet financiare nënkuptojnë që gjysmëpërçuesit kanë zëvendësuar naftën si element kryesor i shekullit të 21-të. Nëse është kështu, ky zhvillim do të ketë implikime gjeopolitike. Sidoqoftë, ekziston një çështje e rëndësishme. Ndërsa SHBA mbetet një lojtar kryesor dhe burim kryesor i inovacionit në industrinë e gjysmëpërçuesve, ato nuk kanë më mbizotërim d ërrmues, transmeton lexo.com.al.
Kina, SHBA dhe Tajvani
Për Pekinin është e qartë se e konsideron Tajvanin si një pjesë integrale të Kinës. Toni i deklaratave të tij mbi b ashkimin është se Pekini është i gatshëm të presë gjatë për të arritur këtë qëllim, edhe përmes përdorimit të forcës u shtarake. Gjatë vitit të kaluar, deklaratat e Pekinit mbi bashkimin e mundshëm janë bërë gjithnjë e më të fvorta. Linja Davis, vija ndarëse midis ujërave territoriale dhe hapësirës ajrore të Kinës dhe Tajvanit në ngushticat e Tajvanit, u demarkua në Traktatin e Mbrojtjes së Ndërsjellë të SHBA-Tajvan të 1954. Nga viti 1959 deri në 1999, nuk kishte s ulme ajrore të Forcave Ajrore Kineze në aapësirën ajrore kombëtare të Tajvanit. Midis korrikut 1999 dhe gushtit të vitit 2020, ndodhën katër s hkelje të tilla përgjatë vijës Davis. Që nga 1 shtatori i vitit 2020, më shumë se 40 s ulme janë kryer nga 19 aeroplanë l uftarakë.
Marrëdhënia SHBA-Tajvan është shumë e k omplikuar. Shtetet e Bashkuara përfunduan njohjen zyrtare diplomatike të Tajvanit si qeveria legjitime e Kinës në 1979. Që atëherë, marrëdhënia, siç përcaktohet në Aktin e Marrëdhënieve me Tajvanin e vitit 1979, ka qenë joformale. Megjithëse të dy shtetet zyrtarizuan marrëdhëniet ekzistuese konsullore në 13 shtator 2019, asnjë shtet nuk mban Ambasadë zyrtare në tjetrin, dhe as nuk emëron një Ambasador. P aqartësia e Uashingtonit me Tajvanin varet pjesërisht nga k ëmbëngulja e Pekinit që Tajvani të jetë legalisht pjesë e Kinës. Kjo lë gjithashtu të paqartë, qëllimisht dhe për arsye të parandalimit, se si SHBA do të përgjigjeshin në rast të një p ushtimi kinez në ishull.
Shtetet e Bashkuara nuk kanë më një traktat zyrtar të mbrojtjes me Tajvanin. Prandaj, nuk ka asnjë d etyrim për të f orcuar mbrojtjen e Tajvanit në rast të një p ushtimi. Sidoqoftë, besohet gjerësisht se SHBA do të ndërhyjë u shtarakisht në rast të një s ulmi në ishull dhe gatishmëria e tyre për ta bërë këtë shihet si p rovë e qëllimit të saj për të përmbushur detyrimet e saj të traktatit për të mbrojtur Japoninë ose Korenë e Jugut në rast se ata k ërcënohen ndonjëherë nga një shtet a rmiqësor. Sipas Aktit të Marrëdhënieve me Tajvanin të vitit 1979, kuadri ligjor për marrëdhëniet SHBA-Tajvan që kur Uashingtoni njohu Pekinin si qeverinë legjitime të Kinës, sipas mendimit të Uashingtonit është: “Çdo përpjekje për të përcaktuar të ardhmen e Tajvanit me mjete të tjera paqësore”, do të konsiderohet “një k ërcënim për paqen dhe sigurinë e rajonit të Paqësorit Perëndimor dhe një s hqetësim s erioz për Shtetet e Bashkuara”, transmeton lexo.com.al.
Përveç kësaj, Shtetet e Bashkuara vazhduan të ishin furnizuesi kryesor i a rmëve në Tajvan. një rol që krijon f ërkime të vazhdueshme me qeverinë kineze. Ajo që është më e rëndësishme në këtë rast, sidoqoftë, është shfaqja e Tajvanit si një f abrikë e prodhimit dhe zhvillimit të gjysmëpërçuesve, e cila për këtë arsye p ërforcon rëndësinë e Tajvanit në marrëdhëniet sino-amerikane Hyrja e papenguar e kinezëve në industrinë e gjysmëpërçuesve të Tajvanit do t’i jepte një shtysë të konsiderueshme qëllimeve të d ominimit të Kinës në industrinë globale të gjysmëpërçuesve. Kjo mundësi e bën çështjen e ribashkimit me Tajvanin edhe më të rëndësishme për Pekinin.
Kina mund të përpiqet gjithashtu të lidhë shitjet e a rmëve të SHBA me Tajvanin me çështje të tjera më të gjera në marrëdhëniet sino-amerikane. Pekini, për shembull, mundet të rrisë importet e tij të mallrave amerikane, të zvogëlojë, ose të paktën të ngadalësojë, emetimet e tij të gazit në këmbim të një moratoriumi a rmësh amerikanë në Tajvan ose të ndalojë shitjen e pajisjeve të përparuara të tilla si Lockheed Martin F-35 Lightning II. Si përfundim, ndërsa Tajvani bëhet më i rëndësishëm për Shtetet e Bashkuara, kështu rritet edhe gatishmëria e Uashingtonit për të furnizuar Taipei me a rmët më të fundit dhe ndoshta edhe për të zgjeruar bashkëpunimin e tij aktual informal u shtarak. Këto zhvillime do të p rishin më tej marrëdhëniet sino-amerikane dhe do të ushqejnë më tej mosma rrëveshjen publike të Pekinit mbi ishullin./Huffingtonpost.gr/Lexo.com.al/e.c.
