Nga Stephen M. Walt/ “Fortress America” (Fortesa Amerikane) është një term n ënçmues që i referohet zakonisht formave e kstreme të izolacionizmit. Javën e kaluar, megjithatë, spikeri i CNN, Fareed Zakaria i dha idesë një kthesë të re dhe po aq s hqetësuese. Në një shkrim që të ngjall mendime në Washington Post, Zakaria përshkroi se si s hqetësimet e tepruara për sigurinë po i bëjnë Shtetet e Bashkuara më “perandorake” në dukje sesa perandoritë e vjetra koloniale, me ambasada, ndërtesa publike, madje edhe vetë Kapitolin e SHBA të rr ethuar nga b arrikada, h endeqe ose fortifikime. Në vend që të paraqesë një pamje mikpritëse për botën e jashtme dhe për popullin amerikan, një gjë që përcjell besim, forcë dhe hapje, fytyra publike e Amerikës duket e pasigurt, e prekshme, e f rikshme dhe e largët. Sipas Zakaria, s hqetësime të tilla kanë inkurajuar gjithashtu një kthesë të tepruar tek f shehtësia, shtresa të reja hierarkie dhe k ufizimesh, dhe një qasje të ndrojtur dhe sklerotike ndaj politikës publike. Sipas fjalëve të tij, “qeveria amerikane tani i ngjan një dinosauri – një kafshë gjigande me shumë trup por pak tru, gjithnjë e më të mbrojtur, por larg nga njerëzit e zakonshëm dhe që nuk i përgjigjet s fidave të vërteta që kombi po përballet”. Nuk mund të pajtohesha më shumë, pasi kisha vërejtur të njëjtën tendencë disa vjet më parë. Por pyetja e madhe është: Pse po ndodh kjo? A është thjesht sepse bota është bërë më e rr ezikshme, apo ka një lidhje midis asaj se si Shtetet e Bashkuara ka vepruar jashtë vendit dhe k ërcënimeve të ndryshme për lirinë brenda vendit?
Unë mendoj se ka. Ajo që vijon është disi s pekulative, por ka disa mënyra të dukshme në të cilat sjellja e fundit e Amerikës jashtë ka çuar në p asiguri më të madhe, p aranojë, humbje të besimit dhe p ërçarje brenda Shteteve të Bashkuara, aq sa zyrtarët duhet të ngrenë tani b arrikada në të gjithë Uashingtonin (dhe në shumë qytete të tjera gjithashtu). Arsyeja nr. 1 është p roblemi i njohur i “kundërpa sojave”. Gjatë “momentit unipolar”, zyrtarët amerikanë ishin të bindur se një politikë e jashtme kryqëzatore do të ishte e mirë për Shtetet e Bashkuara dhe e mirë për pjesën tjetër të botës. Siç ish Presidenti George W. Bush e tha disa vjet para se të merrte detyrën, ribërja e botës në imazhin e Amerikës do të niste “brezat e paqes demokratike”. Në vend të kësaj, ne kemi parë një p ërkeqësim të qëndrueshëm të demokracisë dhe g ërryerjen e sigurisë brenda dhe jashtë vendit. Cilado qofshin qëllimet e amerikanëve, veprimet e SHBA ndonjëherë kanë shkaktuar v uajtje të mëdha në vendet e tjera – përmes s anksioneve, veprimeve të f shehta, mbështetjes për d iktatorët b anditë dhe një aftësie të jashtëzakonshme për të mbyllur një sy q orr ndaj sjelljes b rutale të aleatëve të ngushtë – për të mos përmendur aktivitetet e largëta u shtarake të vetë Amerikës. Duke pasur parasysh vendet që Shtetet e Bashkuara kanë p ushtuar, b ombat që janë hedhur dhe g oditjet e dronëve që kryhen, a është çudi që disa njerëz në vende të tjera u dëshirojnë amerikanëve të k ëqija?, transmeton lexo.com.al.
Bush thoshte se t erroristët u k undërvunë Shteteve të Bashkuara sepse ata “u rrejnë liritë tona”, por ka një mal provash – përfshirë Raportin zyrtar të Komisionit të 11 Shtatorit – që tregon se ajo që nxiti e kstremizmin a ntiamerikan ishte k undërshtimi i politikës së SHBA. Duke pasur parasysh atë që Shtetet e Bashkuara kishin bërë – veçanërisht në Lindjen e Mesme – ishte krejtësisht e parashikueshme që disa grupe do të përpiqeshin ta g odisnin atë dhe që disa prej tyre do të kishin sukses herë pas here. Të thuash këtë nuk justifikon veprimet e tyre dhe nuk nënkupton që gjithçka që Shtetet e Bashkuara kanë bërë ishte e g abuar; është thjesht për të na kujtuar se veprimet e SHBA janë gjithashtu një pjesë kryesore e kësaj historie. Së dyti, shumat e mëdha që Amerikanët kanë shpenzuar në përpjekje për të ndërtuar kombe, përhapur demokraci, ose m poshtur të gjithë “t erroristët me shtrirje globale” lanë pashmangshmërisht më pak burime në dispozicion për të ndihmuar amerikanët në shtëpi (përfshirë veteranët e l uftërave të zgjatura të vendit). Shtetet e Bashkuara shpenzojnë ende më shumë për sigurinë kombëtare sesa gjashtë ose shtatë vendet që vijojnë së bashku, dhe ka pak dyshim se të gjitha ato para kanë prodhuar një sasi mbresëlënëse të fuqisë u shtarake.
Por Shtetet e Bashkuara nuk kanë shkollat fillore dhe të mesme më të mira në botë; kujdesin më të mirë shëndetësor; WiFi më të mirë; hekurudhat, rrugët ose urat më të mira; ose rrjetet më të mira të energjisë dhe i mungojnë institucionet publike të financuara mirë që mund t’u shërbejnë nevojave të qytetarëve të SHBA-së në një pandemi ose t’i mundësojnë vendit të ruajë avantazhin teknologjik që do t’i duhet për të k onkurruar me vendet e tjera për pjesën tjetër të këtij shekulli. Duke parë prapa, mbi 6 trilionë dollarë të shpenzuar për atë që Bush e quajti “l ufta kundër terrorit” – duke përfshirë paratë e shpenzuara për l uftëra të padëshirueshme në Afganistan dhe Irak – me siguri mund të ishin shpenzuar duke ndihmuar amerikanët të jetonin jetë më të rehatshme dhe të sigurta në shtëpi (ose thjesht të liheshin në xhepat e taksapaguesve). Shtoni në listë vendimet për të promovuar globalizimin e shpejtë dhe derregullimin financiar, të cilat i bënë dëm të konsiderueshëm disa sektorëve të ekonomisë dhe çuan në k rizën financiare të vitit 2008, dhe ju do filloni të shihni pse besimi te elita ka marrë një g oditje, transmeton lexo.com.al.
Së treti, drejtimi i një politike të jashtme ambicioze dhe shumë n dërhyrëse – dhe, në veçanti, një që përpiqet të m anipulojë, menaxhojë dhe në fund të fundit të formësojë politikën e brendshme të vendeve të huaja – kërkon shumë m ashtrim. Për të mbështetur mbështetjen e publikut për të, elitat duhet të kalojnë shumë kohë duke fryrë k ërcënime, duke e kzagjeruar përfitimet, duke vepruar në f shehtësi dhe duke m anipuluar atë që i thuhet publikut. Por përfundimisht, del të paktën pak nga e vërteta, duke i dhënë një g oditje tjetër besimit të publikut. Dhe kur veprimet jashtë vendit shkaktojnë kundërpa soja në vend, zyrtarët qeveritarë ndihen të detyruar të vendosin edhe më shumë k ufizime dhe të fillojnë të m onitorojnë atë që po bëjnë qytetarët e zakonshëm, duke nxitur edhe më shumë d yshimin dhe m osbesimin ndaj qeverisë. Për t’i bërë gjërat edhe më k eq, arkitektët e d ështimit mbahen rrallë, ose kurrë, të përgjegjshëm për veprimet e tyre. Në vend që të pranojnë hapur g abimet e tyre, madje edhe ish-zyrtarë të d iskredituar mund të drejtohen tek bordet e korporatave, ndërmarrjet e sigurta ose firmat fitimprurëse të këshillimit, duke shpresuar të kthehen në pushtet sa më shpejt që partia e tyre të rimarrë Shtëpinë e Bardhë. Sapo të kthehen në detyrë, ata janë të lirë të përsërisin g abimet e tyre të mëparshme, të mbështetur nga një kor ekspertësh, rekomandimet e të cilëve nuk ndryshojnë kurrë pavarësisht sa shpesh kanë d ështuar.
Pse duhet që amerikanët e zakonshëm t’i besojnë një elite që i ka m ashtruar vazhdimisht, nuk arriti të sigurojë rezultate siç ishte premtuar, grumbulloi një pjesë gjithnjë e më të madhe të pasurisë së kombit dhe pësoi kaq pak pasoja për g abimet e së kaluarës? Në këtë pikë bëhet e lehtë për të bindur dikë që “sistemi është i m anipuluar” dhe se media kryesore është e mbushur me “lajme të rr eme”. Donald Trump nuk mësoi se si të g ënjejë në vitin 2016 – përkundrazi, karriera e tij u themelua mbi g ënjeshtra që nga dita e parë – por ai u zgjodh president pjesërisht sepse amerikanët nuk besonin më se dikush mund të mbështetet për të thënë të vërtetën. Thurni këto fije së bashku, dhe ju keni një mjedis pjellor për teoritë e k onspiracionit, veçanërisht pasi amerikanëve u është thënë pa pushim se një grup i madh k undërshtarësh të hijshëm dhe të p amëshirshëm po k omplotonin për t’u hequr atyre lirinë e tyre. Në vitet 1950, ishte f rika e i nfiltrimit komunist; pas 11 shtatorit ishte rr eziku i supozuar v dekjeprurës i Islamit, ose i migrantëve, ose i një “p ushtimi refugjatësh”. Pasi të bindeshit se Shteti Islamik paraqiste një k ërcënim e kzistencial (në krahasim me të qenurit një p roblem s erioz, por i menaxhueshëm), mund të mos ishte e vështirë të bindeni se ish Sekretarja e Shtetit Hillary Clinton po drejtonte një grup p edofile nga një lokal pice. Sa keq që nuk kaluam më shumë kohë duke u s hqetësuar për disa rr eziqe të vërteta, si një v irus i ri dhe shumë ngjitës, transmeton lexo.com.al.
Ajo që unë sugjeroj është që veprimet e Amerikës jashtë ndihmuan në krijimin e rr eziqeve që amerikanët përballen tani në vend. Shtetet e Bashkuara u nisën të ribëjnë botën në imazhin e tyre dhe kur disa pjesë të asaj bote u k undërvënë, ato r eaguan në mënyrën që bëjnë shumica e shoqërive kur s ulmohen. Amerikanët u t rembën, s ulmuan edhe më shumë, ndaluan së menduari qartë dhe strategjikisht dhe panë përreth dikujt për të f ajësuar. Në vend që të kërkonin udhëheqës të cilët ishin vërtet të interesuar për të zgjidhur p roblemet reale me të cilat përballeshin Shtetet e Bashkuara, amerikanët përfunduan me patriotizmin performues të një Ted Cruz ose një Mike Pompeo – të gjithë m ashtrues dhe pa asnjë substancë. Unë nuk jam i pari që e vë në dukje këtë, natyrisht, dhe idetë e skicuara më sipër me siguri nuk janë historia e plotë. Mediat sociale na ndihmuan për të arritur këtu, së bashku me shfaqjen e galaktikës së figurave të medias që zbuluan se mund të pasuroheni duke qenë i u rryer, i e gër dhe m ashtrues. Unë mendoj se Julian Zelizer ka të drejtë të hedhë disa f aje mbi ish-kryetarin e Dhomës Newt Gingrich, dëshira e të cilit për p ushtet bëri më shumë se kushdo për të s hkatërruar normat e bashkëpunimit dypartiak dhe kompromisit. Dhe vendimi i Partisë Republikane për të lidhur të ardhmen e saj politike me gerrymandering (ndryshimi e zonave elektorale), s htypjen e votuesve dhe mobilizimin e një baze të tkurrur dhe jo në përpjekjen për t’i bërë thirrje votuesit mesatar, është me siguri pjesë e p roblemit, gjithashtu, së bashku me shpirtin e p ërdredhur të vetë Trump.
Por lidhja midis aventurave perandorake jashtë vendit dhe t razirave të brendshme në vend nuk duhet të neglizhohet. Presidenti James Madison paralajmëroi dikur se “asnjë komb nuk mund ta ruante lirinë e tij në mes të një l ufte të vazhdueshme”, dhe ne do të bënim mirë të reflektonim mbi paralajmërimin e tij sot. F ushatat e pafundme jashtë vendit lëshojnë një mori f orcash politike – m ilitarizmin, f shehtësinë, autoritetin e zgjeruar ekzekutiv, k senofobinë, patriotizmin e rr emë, d emagogjinë, etj. – të gjitha këto në k undërshtim me virtytet qytetare nga të cilat varet një demokraci e shëndetshme. Nëse Presidenti Joe Biden dëshiron me të vërtetë të shërojë n darjet e Amerikës në frontin e brendshëm, ai duhet të fillojë të bëjë më pak diku tjetër. Përndryshe, Shtetet e Bashkuara do të kenë nevojë për disa mure më të mëdha dhe nuk nënkuptoj në kufijtë e tyre./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
