Nga Samit Ganguly/ Rritja dr amatike e Kinës gjatë dekadave të fundit dhe rënia relative e Shteteve të Bashkuara kanë krijuar një industri të vërtetë vëzhguesish që kërkojnë të shpjegojnë ciklin jetësor të fuqive të mëdha. Në të vërtetë, në vitin 1989, shumë përpara se lulëzimi i Kinës të dukej i pashmangshëm – dhe afër kulmit të fuqisë së SHBA – historiani Paul Kennedy dha ala rmin në librin e tij The Rise and Fall of the Great Powers. Në të, Kennedy paralajmëroi se Shtetet e Bashkuara mund të shkonin drejt rënies nëse nuk frenojnë shpenzimet e mbrojtjes të shfrenuara dhe nuk investojnë në aftësitë e brendshme të dizajnuara për të mbështetur rritjen. Aksesueshmëria e librit të Kennedy e bëri atë një tërheqje të menjëhershme; Erudicioni i saj do të thoshte se ajo ishte lexuar dhe cituar gjerësisht për dekada. Që nga viti 1989, një numër i shkencëtarëve politikë kanë kërkuar të azhurnojnë punën e Kennedy tani që Kina po rritet me të vërtetë. Ata priren të përqendrohen në vendosmërinë në rritje të Pekinit dhe implikimet e mundshme për politikën e SHBA-së në një bote në të cilën nuk është fuqia e vetme. Një libër i ri nga Manjari Chatterjee Miller i Universitetit të Bostonit, Why Nations Rise: Narratives and the Path to Great Power, nuk i bashkohet drejtpërdrejt këtij debati të veçantë. Sidoqoftë, ai përpiqet të sigurojë një shpjegim të ri pse disa shtete që marrin atributet e nevojshme materiale bëhen fuqi të mëdha ndërsa të tjerë, megjithë marrjen e aftësive të tilla, nuk e bëjnë këtë.
Argumenti i saj përfaqëson një sfi dë të drejtpërdrejtë për teorinë dominuese të marrëdhënieve ndërkombëtare. Realizmi, i cili vlerëson se fuqia materiale është përcaktuesi kryesor i pozitës së një shteti në rendin ndërkombëtar, në një masë të konsiderueshme nënvlerësoi analizën e Kennedy-t, si dhe atë të atyre që kanë kërkuar të ndërtojnë mbi punën e tij themelore. Narrativa e Miller është e rrënjosur në një traditë të ndryshme intelektuale, që thekson rolin e ideve në formësimin e politikës ndërkombëtare. Për të ngritur çështjen e saj, Miller krahason përvojat e Shteteve të Bashkuara, Mbretërisë së Bashkuar, Holandës, Japonisë, Indisë dhe Kinës. Edhe me pastrimin e saj të gjerë dhe vëmendjen e kujdesshme ndaj detajeve përkatëse historike, libri mbetet i shkurtër, i lexueshëm dhe i përmbledhur. Miller argumenton se edhe pse të gjitha shtetet që u bënë fuqi të mëdha kishin strategji të mëdha dhe pasuri materiale që i lejonin ata të bënin kështu, ata kishin gjithashtu narrativa që përmbushnin tre qëllime, transmeton lexo.com.al.
Së pari, ajo përshkruan se si narrativat i lejuan shtetet të pajtojnë aftësitë e tyre materiale në zgjerim me ku fizimet që rendi ndërkombëtar ekzistues i impo nonte. Ato ndihmuan gjithashtu shtetet të përballen me nocionet mbizotëruese të statusit të fuqisë së madhe, qofshin ato posedimi i kolonive, ar më të shk atërrimit në masë, ose diçka tjetër. Në fund, shtetet në rritje ishin gjithashtu në gjendje të shpjegonin përfshirjen e tyre në rritje në rendin global si për audiencat vendase dhe ato ndërkombëtare. Kështu, për shembull, Miller përdor me kujdes burimet historike dhe bashkëkohore për të treguar narrativat ideale që qëndrojnë në themel të dës htimit të Holandës në shekujt 18 dhe 19 dhe Japonisë së paslu ftës për të arritur statusin e fuqisë së madhe pavarësisht pasurisë dhe prosperitetit të tyre. Pavarësisht pikave të forta të këtij libri, është megjithatë e mundur të mos pajtohesh me argumentin kryesor të Miller.
Diskutimet e Miller për rritjen e qëndrueshme të aftësive materiale në Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara së bashku me rrëfimet shoqëruese të përshtatshme të statusit të fuqisë së madhe janë mjaft të hollësishme. Sidoqoftë, dikush mendon nëse narrativat ishin pak më shumë sesa racionalizim, ndërsa shtetet fituan shtrirjet e tyre materiale. Siç historiani amerikan Thomas Metcalf demonstroi në një libër madhështor, Ideologies of the Raj, Britanikët dolën me një mori justifikimesh marramendëse për të mbështetur sundimin e tyre në Indi. Prandaj, është e mundur të argumentohet se narrativat që shoqëruan ngritjen e këtyre fuqive ishin vërtet sipërfaqore. Ajo që kishte vërtet rëndësi në fund të fundit ishte aftësia e këtyre shteteve për të shfrytëzuar disa aftësi materiale, për të farkëtuar kapacitetin institucional në vend dhe për të kapur territoret e huaja dhe burimet e tyre të paçmueshme. Pla çkitja e këtyre pasurive, nga ana tjetër, rriti aftësitë e tyre edhe më tej transmeton lexo.com.al.
Më tej, qoftë dëshmitë e vetë Miller, të grumbulluara me kaq kujdes, nganjëherë e pengojnë argumentin e saj. Për shembull, në diskutimin e saj për dështimin e Holandës për të dalë si një fuqi e madhe, ajo siguron një diskutim të imët se si intelektualët, administratorët kolonialë dhe diplomatët holandezë paraqiten Holandën si një komb “etik” që nuk do të imitonte sjelljen e fuqive të tjera koloniale të kohës. Megjithatë, ajo nënvizon gjithashtu ku fizimet e gjeografisë së vendit në lidhje me Francën dhe Mbretërinë e Bashkuar. A munden narrativat Holandeze të pasqyrojnë racionalizimet për kufijtë materialë relativë të vendit? Duke kaluar në epokën moderne, kapitulli mbi Indinë është gjithashtu më pak se bindës. Duke u ndalur në rolin e ideve në strategjinë e madhe të Indisë, Miller pretendon se nëpër disa qeveri, vendi ka menduar për veten e tij në terma civilizues. Për shkak të kësaj, ai nuk ka zhvilluar kurrë në të vërtetë një narrativë tërheqëse për të çuar veten drejt statusit të fuqisë së madhe. Në vend të kësaj, ajo ka qenë e kënaqur të nxjerrë në pah ethosin e saj civilizues si një mënyrë për të pushuar në dafinat e saj. Edhe ndërsa India fitoi aftësi më të mëdha ekonomike që nga vitet 1990, rrëfimi i saj mbeti i ndrojtur dhe i heshtur, sugjeron ajo.
Përshkrimi i saj, në masë të madhe, mund të jetë i saktë. Por kjo mund të mos jetë arsyeja kryesore për dë shtimin e saj për të krijuar një rrugë drejt statusit të fuqisë së madhe. Siç unë dhe William R. Thompson kemi demonstruar në librin tonë Ascending India and Its State Capacity, rritja ekonomike e Indisë dë shtoi të përkojë me një zgjerim shoqërues të kapacitetit të saj shtetëror. Aparati shtetëror indian mbetet akoma, siç e shprehu ekonomisti i shquar suedez Gunnar Myrdal dekada më parë, një “shtet i butë”. Aftësia e tij për të ofruar një sërë shërbimesh themelore për popullatën e saj, siç janë kujdesi shëndetësor dhe arsimi fillor, nënfunksionojnë akoma në mënyrë rutinore pas treçerek shekulli pas pavarësisë. Këto së mundje të brendshme, në vend se të farkëtojnë një narrativë të përshtatshme, mund të japin të dhëna për aftësinë e Indisë për t’u ngritur në statusin e fuqisë së madhe, transmeton lexo.com.al.
Në fund, analiza e saj e kërkimit të Kinës për statusin e fuqisë së madhe dhe narrativa e saj shoqërues duket gjithashtu pak i tendosur. Edhe ndërsa Kina nisi një rrugë drejt rritjes së shpejtë ekonomike nën Deng Xiaoping, narrativa e saj mbeti mjaft e përmbajtur. Në të vërtetë, siç tregon Miller, Deng e kishte këshilluar vendin e tij që t’i bindej kohës dhe të forconte në heshtje kapacitetet e tij. Vetëm me shfaqjen dr amatike të aftësive ekonomike dhe us htarake ka pasur një ndryshim shoqërues në narrativat e pozitës së fuqisë së madhe. Sigurisht që është e mundur të mos pajtohesh me argumentin themelor të këtij libri. Megjithatë, asnjë lexues me mendje të drejtë nuk mund të pretendojë se nuk do të jetë baza e një debati të informuar, të ndezuar dhe kuptimplotë për këtë temë kr itike në çështjet ndërkombëtare. Hulumtimi i përpiktë i Miller, argumenti i saj i qartë dhe shtrirja intelektuale e punës së saj mund të pro vokojnë një diskutim sesi shfaqen fuqitë e mëdha dhe / ose dë shtojnë të realizojnë potencialin e tyre./ForeignPolicy/Lexo.com.al/e.c.
