Nga Mujtaba Rahman/ Emmanuel Macron është kredituar për injektimin e konceptit të “sovranitetit evropian” në ligjërimin publik në një fjalim në Sorbonne në Paris menjëherë pasi u zgjodh në 2017. Që nga ndërhyrja e Presidentit francez, koncepti ka ardhur duke u përdorur në vijmësi nga ekspertët e politikës së jashtme për të shpjeguar dhe justifikuar pothuajse gjithçka që Bashkimi Evropian bën në botë – nga ambicia e tij për të arritur neutralitetin e karbonit deri në 2050 te marrëveshja e saj e fundit e investimeve me Kinën. Megjithatë, edhe pse debati mbi “sovranitetin” vazhdon i ndezur, kampioni më i madh i idesë ka ripërcaktuar në heshtje atë që donte të thoshte – dhe duke ulur në heshtje bazën mbi të cilën do të gjykohet suksesi i saj.
Që nga Sorbonne, përkufizimi i Macron për sovranitetin evropian është zhvendosur në mënyrë të konsiderueshme, nën ndikimin në rritje të disa këshilltarëve informalë – veçanërisht ish-ministri i jashtëm butësisht euroskeptik, Hubert Védrine. Kur Macron përdor idenë këto ditë, ai ka më shumë të ngjarë të përdorë fjalën “autonomi” sesa “sovranitet”, siç e bëri të qartë tek intervista e tij në Le Grand Continent në nëntor. Kjo nuk është vetëm semantikë. Kjo sugjeron që Macron, nën ndikimin e Védrine, është bërë më pragmatik. Ai po pranon tani që sovraniteti kombëtar dhe politika kombëtare duhet dhe do të dominojnë në BE për një të ardhme të parashikueshme, transmeton lexo.com.al.
Praktikisht, ideja e Macron për “autonominë evropiane” është reduktuar në një shtytje për shpenzime më të mëdha u shtarake evropiane dhe një identitet të qartë mbrojtës evropian brenda NATO – në krahasim me dëshirën për të krijuar një mekanizëm plotësues ose madje r ival të aleancës transatlantike, siç e kuptuan disa nga komentet e tij për “v dekjen e trurit” të NATO-s në Economist në 2019. Ndërsa Macron kishte shpresuar se një përgjigje e përbashkët e BE ndaj koronavirusit do të siguronte prova të zbatimit të ideve të tij, p roblemet fillestare me shpërndarjen e vaksinave në të gjithë BE-në, tani kryesisht të korrigjuara, e kanë z emëruar atë dhe qeverinë e tij.
Presidenti francez është larguar gjithashtu disi nga doktrina e tij origjinale e “Sorbonne” duke i dhënë më pak rëndësi në komentet e fundit planeve të tij për të forcuar dhe “kompletuar” eurozonën. Përparimi i bërë në këtë fushë, veçanërisht fondi prej 750 miliardë euro për rimëkëmbjen, duket se e ka kënaqur atë për momentin. Dhe ndërsa shumë do të argumentojnë se marrëveshja e fundit e BE-së për investime me Kinën është një shembull i autonomisë strategjike në veprim, e vërteta është më e pakëndshme: Marrëveshja pasqyron një kombinim të merkantilizmit c inik të BE-së, i kombinuar me një dëshirë për të shfrytëzuar fuqinë e fortë të SHBA, ku aftësitë e BE-së mungojnë, transmeton lexo.com.al.
Edhe ambiciet më modeste të Macron në fushën e mbrojtjes mbeten një kodër e vështirë për tu ngjitur. Evolucioni në të menduarit e Macron vjen në një farë mase si rezultat i kuptimit të tij se në Gjermani, Kristianë-Demokratët konservatorë nuk i shikojnë me sy të mirë vizionet e tij madhështore dhe janë të qartë se NATO mbetet shtylla kurrizore e infrastrukturës së sigurisë së Perëndimit. Në të vërtetë, fakti që autonomia strategjike shihet me dyshim të thellë në Berlin – në thelb si një mënyrë që Franca të përpiqet dhe të d ominojë në BE tani që Britania e Madhe është larguar – është me të vërtetë një nga arsyet pse Elysée po zbeh në mënyrë të hollësishme ambiciet e saj.
Siç më tha një zyrtar i lartë i qeverisë franceze: “Macron mund të ketë të drejtë të vendosë mbrojtjen dhe rritjen e shpenzimeve u shtarake në zemër të argumentit të tij për një Evropë më të fortë dhe më politike, por është parë në mënyrë të pashmangshme në kryeqytetet e tjera – posaçërisht në Berlin – si një mënyrë d inake. e vendosjes së Francës në qendër të tryezës së parë”. Ndërsa është e mundshme që të Gjelbrit dhe ndoshta Liberalët do të hyjnë në qeverinë e ardhshme gjermane dhe të dy do të shikojnë në mënyrë të favorshme shumë nga idetë e Macron, kjo zbutet nga njohja në rritje në Paris që shanset që Armin Laschet të zëvendësojë Kancelaren Angela Merkel mund të zvogëlohen gjithashtu. Markus Söder, perspektivat e të cilit mbeten sf iduese, është megjithatë një nga përfituesit kryesorë të l uftimeve të fundit të Laschet dhe është më shumë një Atlantikist. Prandaj, ai do të ngurronte më shumë të përqafonte idetë e Macron, transmeton lexo.com.al.
Një pengesë tjetër për Macron është e brendshme. Përtej popullaritetit të tij midis ekspertëve, ai ende nuk i ka ngulitur idetë e tij në Francë, e lëre më në të gjithë BE-në. Përtej rrethit të Macron, asnjë nga formulimet e tij – sovraniteti apo autonomia evropiane – nuk pranohet ose promovohet aktualisht fuqimisht nga politikanë të tjerë francezë. E majta është ose euro-ar miqësore ose e lidhur me idenë se BE duhet të jetë më pak e orientuar drejt tregut dhe më “sociale” dhe më e gjelbër. Qendra e djathtë franceze është nominalisht evropiane, por lehtësisht e shpërqendruar ose tunduar nga argumente më n acionaliste, të brendshme. E djathta e kstreme është eurofo bike e lindur por është larguar për momentin larg nga një këndvështrim i drejtpërdrejtë i “Frexit”. Ndërsa Macron ndeshet me një valë të tretë të pandemisë dhe “perspektivën e bll okimit të tretë”, ai nuk ka gjasa të gjejë kohë për të përhapur idetë e tij në organin politik francez.
Pastaj ekziston fakti që “autonomia” evropiane ka qenë prej kohësh pjesë e mënyrës që politikanët francezë eurofilë e kanë parë të ardhmen e Evropës – si një “puissance (fuqi) evropiane” me një rol qendror për Francën brenda saj. Në vitin 1962, Charles de Gaulle tha: “Për çfarë është Evropa? Ajo duhet të shërbejë për të shmangur d ominimin nga amerikanët ose rusët. Nëse Franca arrin të jetë e para nga gjashtë… ajo do të jetë në gjendje të përdorë këtë levë të Arkimedit. Ajo do të jetë në gjendje të drejtojë të tjerët. Evropa është mënyra që Franca të bëhet përsëri ajo që pushoi së qeni në Waterloo: e para në botë”. Në vitin 2020, Macron tha, “Unë besoj se rruga përpara është një Evropë e fortë dhe politike. Pse? Sepse nuk besoj se Evropa ul zërin e Francës: Franca… ndërton një veprim shumë më të dobishëm dhe më të fortë kur e bën këtë përmes Evropës”, transmeton lexo.com.al.
Ngjashmëria është e qartë edhe nëse theksi është i ndryshëm – më evropian në rastin e Macron. Megjithatë, rr eziku për Presidentin aktual francez është që evropianët e tjerë, duke filluar nga Gjermania, do të njohin modelet e mendimit të De Gaulle në argumentin e Macron. Ka edhe probleme në BE përtej Berlinit dhe Parisit që punojnë kundër ambicies së Macron. BE27 nuk mund të shtyjë përpara në të gjitha këto fusha brenda strukturës ekzistuese institucionale dhe vendimmarrëse, e cila mban politikën e jashtme dhe shumë fusha të tjera të politikës së BE, si një kompetencë kombëtare. Së fundmi, Macron ka besuar se veprimi pan-evropian do të krijojë përfundimisht një identitet pan-evropian. Në fjalimet dhe intervistat e fundit, ai e ka përshkruar “autonominë evropiane” si jo vetëm çështje të politikave të reja, por edhe krijimin e një “kulture të përbashkët politike”.
Hapi i parë është të binden evropianët të “mendojnë në mënyrë evropiane” dhe të brendësojnë një besim në vlerat dhe interesat e përbashkëta evropiane. Pjesa tjetër, argumenton ai, do të vijojë. Ai sheh një politikë më të fortë evropiane të mbrojtjes – forca të ar matosura të përbashkëta që ndihmojnë në promovimin e identitetit të përbashkët – si një nga shkurtesat për të gjeneruar këtë vetëdije evropiane. Kjo, pra, është ndoshta k ontradikta kryesore e autonomisë strategjike. Si mundet që BE-ja të marrë vendime të përbashkëta dhe të vendosë institucionet për ta bërë këtë, duke e lejuar atë të veprojë si një bllok “autonom”, përpara se të ekzistojë një ndërgjegje dhe fuqi politike plotësisht e vendosur dhe e pranuar evropiane? Kjo ka qenë dilema e pulës me vezën në zemër të BE-së që nga fillimi. Macron ka ngritur pyetjen. Ai më në fund mund të jetë afër së kuptuari që deri më tani ai nuk e ka gjetur përgjigjen./Politico.eu/Lexo.com.al/e.c.
