Nga Hermes Kafexhiu/
Letërsia e vendeve të vegjël në një farë mënyre dje mori një çmim të përbashkët. Në rrjet ditën e djeshme në Shqipëri pati një reagim paragjykues ndaj shkrimtarit Abdulrazak Gurnah. Është një reagim i ngjashëm i vendeve të vegjël, pa shumë reflektim në përparësinë e informacionit mbi zhvillimin kulturor. Detaj tjetër ishte që shkrimtari nuk ishte i përkthyer në shqip. Abdulrazak Gurnah ka shkruar 10 libra. Ai shkruan në anglisht. Është i njohur për reagimet e tij mbi refugjatët edhe rrëfimet e ngjarjeve të kolonizimit modern. Për të gjithë ata që nuk e dinë Abdulrazak Gurnah, para disa vitesh ka qenë objekt i një atentati të parandaluar nga grupe ekstremiste të djathta të cilat e akuzonin prej kohësh se rrëfimet e tij po kërcënonin rezistencë e pastrimit të racës.
Në fakt çështja kryesore është që Abdulrazak Gurnah, ka marrë çmimin Nobel në letërsi për rrëfimin e tij të përmasave që shoqëria ndërton për lirinë. Çështja e madhe e lirisë është ajo që ndërton mesazhin që jep çmimi i dhënë dje për letërsinë. Edhe madhështor akoma më shumë e bën premiswn që i është dhenë një shkrimtari jo dhe aq të njohur sa do të donte njerëzimi të ishte. Njerëzimi ka kohë që priret të mos përqafojë sistemet edukative që ndërton letërsia, por noton në vorbullën e një letërsie masovike e cila herë pas here merr goditje të tilla si ky çmim.
Letërisa është një art që koha e zbuloi që është elitar. Ka spektator të ngjashëm me numrin e teatrove në botë. Letërsia nuk është një telenovelë e përditshme nga e cila ndërton përditshmërinë për të shtyrë rutinat, letërsia është një ngulitje e thellë e forcimit të mendimit njerëzor për të hedhur hapin e botkuptimeve të reja. Letërisa është rezistenca jubilare ndaj krizës për atë çka botës do t’i duhet e re. Lëtërsia ndërton ëndrrat dhe proceset e realizimeve të tyre.
Abdulrazak Gurnah është një nobelist që vlerëson letërsinë e vendeve të vogla dhe mbi të gjitha është një çmim që jepet në varësi të problemeve aktuale të kohës që lidhen me komunikimin e thellë rrëfimtar. Bota është përballë përjetimeve të formave të reja luftës dhe nevoja për të përcjellë mesazhe që i venë në ndihmë atyre shoqërive që kanë ndjerë vuajtje më tepër. Në vendet e vogla shpesh letërsia është shumë e madhe për shkak të dinamikës së ngjarjeve. E për ta mbyllur Abdulrazak Gurnah ka shkruar një nga librat ndoshta më të mirë të letërsisë “By the sea” që pa koment do të mjaftonte ta kuptonin vlerën e kualitetit letrar të tij: “Unë flas me hartat.Ndonjëherë ato më kthejnë diçka. Nuk është aq e çuditshme sa tingëllon, as nuk është një gjë e padëgjuar. Para hartave, bota ishte e pakufishme. Ishin hartat që i dhanë formë dhe e bënë atë të duket si territor, si diçka që mund të posedohet, që jo vetëm të shkatërrohet dhe plaçkitet. Hartat i bënë vendet në skajet e imagjinatës të duken të kapshme dhe të zbutshme.”
