Presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan vendosi kushte për të mbështetur ofertat e Finlandës dhe Suedisë për anëtarësimin në NATO gjatë një sërë telefonatash me liderë botërorë.
Ai përsëriti këmbënguljen e tij që aleatët perëndimorë të bëjnë lëshime që kanë të bëjnë me shqetësimet e sigurisë së Turqisë dhe hapin rrugën për marrëveshje të reja armësh.
Suedia dhe Finlanda kanë aplikuar të dyja për t’u anëtarësuar në NATO duke i dhënë fund qëndrimit të tyre neutral pasi pushtimi i vazhdueshëm i Rusisë në Ukrainë ndryshoi situatën e sigurisë në Evropë.
Megjithatë, çdo anëtar i ri duhet të miratohet unanimisht nga anëtarët e NATO-s.
”Ankaraja nuk do të ketë një qasje pozitive ndaj zgjerimit të NATO-s nëse Suedia dhe Finlanda nuk mbështesin Turqinë në çështjet themelore, veçanërisht në luftën kundër terrorizmit”, i tha Erdogan sekretarit të përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg në një prej telefonatave.
Megjithatë, Erdogan la hapësirë edhe për një zgjidhje diplomatike duke i thënë Stoltenbergut se Ankaraja ende mbështet politikën e dyerve të hapura të NATO-s.
“Ne jemi dakord që shqetësimet e sigurisë të të gjithë aleatëve duhet të merren parasysh dhe bisedimet duhet të vazhdojnë për të gjetur një zgjidhje”, shkroi Stoltenberg në Twitter.
Më herët, Erdogan foli veçmas me krerët e Suedisë dhe Finlandës duke përsëritur se ai do të mbështeste ofertat e tyre për anëtarësim, në këmbim të përfundimit të mbështetjes për ato që Ankaraja i sheh si grupe terroriste dhe një lehtësim të kufizimeve për blerjet e armëve.
Nga grupet terroriste, Erdogan i referohej Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK) të ndaluar dhe milicisë kurde të Mbrojtjes Popullore (YPG) në Siri.
PKK, e shpallur e jashtëligjshme nga SHBA dhe BE, ka luftuar për autonomi në Turqi për më shumë se 40 vjet.
Forcat turke të sigurisë gjithashtu përleshen shpesh me YPG përgjatë kufirit dhe në Siri.
Ankaraja beson se dy grupet janë të lidhura dhe ka frikë se mund të nxisin një kryengritje më të gjerë.
Në të kundërt, SHBA bashkëpunojnë ngushtë me YPG-në në Siri duke e konsideruar atë një aleat kyç në luftën e saj kundër Shtetit Islamik.
”Suedia duhet të ndërpresë mbështetjen e saj politike, financiare dhe ushtarake për grupet terroriste dhe t’i japë fund embargove të industrisë së mbrojtjes”, i tha Erdogan kryeministres suedeze Magdalena Andersson gjatë një telefonate.
Suedia dhe Finlanda, ndër të tjera, vendosën kufizime në eksportet e armëve në Turqi pas një ofensive ushtarake turke kundër YPG-së në vitin 2019.
”Trajtimi i këtyre zonave do të tregonte se Stokholmi ndan shqetësimet e sigurisë së Ankarasë”, tha Erdogan.
”Stokholmi pret për të forcuar marrëdhëniet tona dypalëshe, përfshirë paqen, sigurinë dhe luftën kundër terrorizmit”, shkroi më vonë zyra e Andersson në Twitter.
Erdogan përsëriti gjithashtu pretendimin e tij se Suedia mbështet mbështetësit e klerikut turk me qendër në SHBA, Fethullah Gylen, të cilësuar si terrorist nga Ankaraja, e cila e konsideron atë përgjegjës për tentativën për grusht shtet në vitin 2016.
”Ankaraja pret që të gjithë të respektojnë luftën e saj legjitime kundër grupeve që kërcënojnë sigurinë kombëtare të Turqisë dhe popullin e saj”, tha Erdogan në telefonatën e tij me presidentin finlandez Sauli Niinisto.
Me gjithë kundërshtimet e Ankarasë, anëtarët e tjerë të NATO-s, të udhëhequr nga SHBA, mbështesin fuqimisht bashkimin e dy vendeve në aleancën e mbrojtjes dhe shpresojnë se ata së shpejti do të bëhen anëtarë.
Nuk është ende e qartë se si Turqia mund të bindet të mbështesë planet e pranimit të Finlandës dhe Suedisë ose se kur mund të gjendet një zgjidhje.
