Përpara se Vladimir Putin të pushtonte Ukrainën më 24 shkurt, shumë europianë ishin të shqetësuar se më shumë njerëz po vdisnin sesa lindnin dhe popullsia po plakej. Mosha mesatare e Europës, 43 vjeç është gati katër vite më e vjetër se ajo e Amerikës së Veriut.
Popullsia e Bashkimit Europian pritet të arrijë kulmin në vetëm 450 milion brenda disa viteve të ardhshme dhe më pas të bjerë nën 424 milion deri në vitin 2070. Ka qenë veçanërisht e frikshme për vendet ish-komuniste të Europës Lindore, rënia e popullsisë.
Andrej Plenkoviç, kryeministri i Kroacisë, e quajti rënien e popullsisë “një problem pothuajse ekzistencial për disa kombe”. Ndryshimi demografik është “tranzicioni i tretë kyç i Europës”, së bashku me ato të gjelbra dhe digjtale, sipas Dubravka Suica, nënkryetare e Komisionit Europian për demografinë dhe demokracinë.
Lufta e Putin u ka dhënë një shtysë të veçantë demografëve, të cilët e kanë cilësuar fenomenin të ngadaltë. Rreth 5.3 milionë njerëz – pjesa më e madhe prej tyre gra dhe fëmijë janë larguar nga Ukraina që nga fillimi i luftës, shumica dërrmuese në vendet që kufizohen me Ukrainën në perëndim.
Gjysma e tyre janë zhvendosur në Poloni, ndërsa Hungaria ka strehuar më shumë se se 500,000 ukrainas. Shifrat janë kaq të frikshme sa mund të ndryshojnë demografinë. Për vende të tilla si Polonia, Republika Çeke, Sllovakia, Hungaria dhe ndoshta shtetet baltike “kjo krizë është një moment vendimtar.
BE-ja u ka ofruar ukrainasve një ofertë bujare unike, duke u dhënë atyre të drejtën për të jetuar, punuar dhe studiuar në një vend pritës për tre vite, privilegje që refugjatët shpesh luftojnë për t’i arritur me vite, raporton abcnews.al.
Kjo tregon që ukrainasit do të kenë mundësinë të përshtaten shumë shpejt në komunitete të reja.
Nëse refugjatët zgjedhin të qëndrojnë, kjo do të ulë moshën mesatare të vendeve të tyre pritëse, do të ofrojë një infuzion të nevojshëm të fuqisë punëtore relativisht të kualifikuar dhe do të anojë raportin gjinor drejt grave. Kjo mund të shihet si një arsye për një tragjedi të tmerrshme, por e ardhmja e ndryshimit demografik është e paparashikueshme.
Nëse lufta zgjat pak, gratë dhe fëmijët me siguri do të rikthehen në Ukrainë.
Për Ukrainën, lufta është një fatkeqësi demografike. Popullsia e saj ishte zvogëluar ndjeshëm për shkak të emigrimit dhe lindjeve të pakta. Që nga shkurti, më shumë se një e katërta e popullsisë është detyruar të lëvizë, duke përfshirë 7.7 milionë njerëz të zhvendosur brenda vendit. Shkalla e lindjeve pritet të bjerë edhe më shumë.
Lufta e shkurtër midis Azerbajxhanit dhe Armenisë në vitin 2020 ishte kryesisht përgjegjëse për një rënie të jetëgjatësisë tek meshkujt prej tre deri në katër vite. Rusia, gjithashtu, është e sigurt që do të vuajë nga pasojat. Mijëra rusë të mirëarsimuar janë larguar nga një vend që tani ata besojnë se nuk u ofron atyre të ardhme.
Për herë të parë në dekada, bilanci i migracionit të Rusisë mund të shndërrohet në negativ. Për zhgënjimin e Putin, numri i lindjeve ndoshta do të shënojë rënie. Ashtu si miku i tij Viktor Orban, lideri autoritar i Hungarisë, Putin ka shpenzuar para për të nxitur gratë që të lindin fëmijë.
Në vitin 2020 ai miratoi një pagesë për gratë , e quajtur “kapitali i lindjes” me vlerë 7,600 dollarë për fëmijën e tyre të parë. Putin shpresonte të rriste normën e lindshmërisë nga 1.5 në 1.7. Trazirat e shkaktuara nga lufta e tij ndoshta do ta shtyjnë atë të marrë vendime të tjera.
Situata në vendet në perëndim të Ukrainës është më ndryshe, veçanërisht Moldavi, e cila ka pranuar më shumë se 400,000 refugjatë, ekuivalente me 15% të popullsisë së saj. Për Poloninë, ku rreth 1.4 milionë ukrainas jetuan dhe punuan në vitin 2020, ardhja e miliona të tjerëve është e njejtë me periudhën para Luftës së Dytë Botërore, kur vendi kishte një pakicë të madhe ukrainase.
Armiqësia ndëretnike, e cila kulmoi me një shkëmbim të detyruar të popullsisë pas luftës midis Polonisë dhe Bashkimit Sovjetik, është zvogëluar. Në teori, emigrantët duhet t’i japin një shtysë Polonisë.
Në vitin 2016, partia Ligj dhe Drejtësi kërkoi të rriste shkallën e lindjeve duke u dhënë familjeve 500 zloty (115 dollarë) në muaj për çdo fëmijë pas të parit. Efekti ishte kryesisht për të inkurajuar gratë që tashmë planifikonin të kishin fëmijë. Numri i lindjeve u rrit në dy vitet e para të skemës, por ra në vitin 2020 në nivelin më të ulët që nga viti 2003.
Lufta e Ukrainës ka shtuar me më shumë se një milion nurmin e fëmijëve në Poloni, të paktën përkohësisht.
Ndoshta 1.5 milion refugjatë janë zhvendosur në vendet më në perëndim, duke përfshirë Gjermaninë, Italinë dhe Francën, sipas një vlerësimi nga Gillian Triggs i agjencisë së refugjatëve të Kombeve të Bashkuara.
Para luftës, rreth 250,000 ukrainas jetonin dhe punonin në Itali, ku mosha mesatare është katër vite më e lartë se në Europë në përgjithësi dhe shkalla e lindshmërisë është ndër më të ulëtat. Në tre muajt e parë të këtij viti, popullsia e Austrisë u rrit në më shumë se 9 milionë; 83% e kësaj rritje ishte për shkak të emigrantëve ukrainas, raporton abcnews.al.
Për një rajon që është i shqetësuar për rënien demografike, ardhja e emigrantëve kryesisht të rinj nga Ukraina mund të duket si një bekim, megjithëse është pasojë e luftës.
Bizneset kanë raportuar për mungesë të fuqisë punëtore. Në janar, mungesa e punëtorëve kufizoi prodhimin në një të katërtën e ndërmarrjeve prodhuese dhe të shërbimit në zonën e euros, sipas një sondazhi nga Komisioni Europian.
Qeveritë ankohen se zvogëlimi i fuqisë punëtore do të duhet të mbështesë një numër gjithnjë e më të madh pensionistësh. Raporti i europianëve (20-64 vjeç) ndaj atyre më të vjetër se 65 vjeç pritet të bjerë deri në vitin 2070.
Ky problem mund të zgjidhet përkohësisht me mbërritjen e emigrantëve nga Ukraina.
Por sa kohë do të qëndrojnë emigrantët në vendet e tjera?
Dhe a do t’i bashkohen edhe meshkujt emigrantëve që tashmë janë larguar?
Kjo varet se sa zgjat lufta dhe nga sa dëme do ti shkaktohen vendit të tyre. Në luftën e Kosovës të vitit 1999, kur NATO bombardoi Jugosllavinë për të parandaluar brutalizimin e shqiptarëve etnikë që përbëjnë shumicën e Kosovës, qindra mijëra u larguan, ose u zhvendosën me forcë, në Shqipërinë dhe Maqedoninë fqinje.
Por kjo periudhë e luftës zgjati 78 ditë, pas së cilës kosovarët u kthyen shumë shpejt. Në të kundërt, për shkak të luftës në Bosnje, e cila zgjati nga viti 1992 deri në 1995, rreth 700,000 refugjatë u zhvendosën në Europën Perëndimore dhe më gjerë, dhe shumë pak prej tyre u rikthyen.
Kjo është një nga arsyet pse ka 3.2 milion njerëz ose më pak në Bosnje. Para luftës kishte 4 milion.
Për momentin, ukrainasit kërkojnë të rikthehen në shtëpi. Në fakt, gjatë ditëve të fundit, numri i ukrainasve që janë kthyer në Kiev ka tejkaluar numrin e emigrantëve që largohen. Dhe disa industri kanë humbur disa punëtorë ndërsa të rinjtë ukrainas po kthehen në atdhe për të luftuar kundër pushtuesve rusë.
Por nëse lufta zgjat dhe fëmijët përshtaten në shkollat ku po mësojnë, nënat mund të ngurrojnë të kthehen në Ukrainë. Kjo do të jetë edhe më reale, nëse ekonomia e Ukrainës nuk rimëkëmbet, duke nxitur burrat të shkojnë drejt perëndimit, që të ribashkohen me gratë e tyre.
Rritja e padëshiruar i popullsisë së Europës në perëndim të Ukrainës mund të jetë për një periudhë të gjatë. Dhe, nëse politikat e qeverisë rezultojnë të suksesshme për ti nxitur ata të gjejnë punë, emigrantët do të kontribuojnë në prosperitetin e mikpritësve të tyre.
Shumë vende do të humbasin. Kroacia, popullsia e së cilës ka rënë me 600,000 që nga viti 1991 në 3.9 milionë, nuk ka gjasa të strehojë shumë ukrainas. Rreth 11,000 kanë mbërritur në fillim të prillit.
erbia rusofile, popullsia e së cilës ka rënë me një të dhjetën që nga mesi i viteve 1990 në 6.9 milionë, gjithashtu nuk ka gjasa të mirëpresë një numër të madh refugjatësh. Fitimet nga fluksi i emigrantëve mund të mos jenë afatgjata. Ndikimi më i madh në gatishmërinë e familjeve për të lindur fëmijë varet nga besimi në ekonominë e vendit.
Numri i lindjeve në Europë ra me shpejtësi pas fillimit të pandemisë, por u rikuperua pasi qeveritë hoqën bllokimet dhe ekonomia u gjallërua.
Agresioni i Putin dhe rritja e inflacionit i ka dhënë një tjetër goditje besimit të njerëzve.
Në mars, pasiguria ekonomike mes konsumatorëve arriti nivelin më të lartë ndonjëherë, sipas Komisionit Europian . Asnjë nuk mund të jetë më ngurruese se gratë ukrainase, mes të cilave nivelet e lindjeve ishin tashmë të ulëta, të cilat janë ndarë gjithashtu edhe nga burrat dhe janë dëbuar nga shtëpitë e tyre.
Luftërat ballkanike larguan më të mirët e një brezi, si dhe pasardhësve të tyre. Ukraina mund të përballet me një fat të ngjashëm. /abcnews.al/
