Dërgesat e drithit mund të largohen së shpejti nga portet ukrainase pas nënshkrimit të një marrëveshjeje për lirimin e miliona tonëve duke lehtësuar potencialisht një krizë ushqimore të afërt.
Ukraina është një nga eksportueset kryesore në botë të grurit, por nuk ka qenë në gjendje të eksportojë rezerva nga portet e saj për shkak të luftës që Rusia po bën kundër saj.
Megjithatë, një përparim u arrit dje, me marrëveshjet e nënshkruara nga sekretari i sërgjithshëm i OKB-së, António Guterres, presidenti turk Reccep Tajip Erdogan, ministri rus i Mbrojtjes, Sergei Shoigu dhe ministri ukrainas i Infrastrukturës, Olexander Kubrakov.
Rusia dhe Ukraina nënshkruan të dyja marrëveshje të veçanta, pasi Ukraina tha se nuk do të nënshkruante asnjë dokument me Rusinë.
Guterres e konsideroi marrëveshjen një “dritë shprese”.
”Marrëveshja hap një rrugë për vëllime të konsiderueshme të eksporteve komerciale të ushqimit nga tre portet kryesore të Ukrainës në Detin e Zi – Odessa, Chernomorsk dhe Yuzhny”, tha Guterres.
”Dërgimi i stoqeve të grurit dhe ushqimit në tregjet botërore do të ndihmojë kapërcimin e hendekut të furnizimit global të ushqimit dhe stabilizimin e çmimeve globale të ushqimit”, tha ai.
SHBA mirëpriti gjithashtu atë që e quajti një “hap pozitiv”, duke falënderuar Guterres dhe Erdogan.
Erdogan e përshëndeti këtë zbulim si një “ditë historike”.
“Me fillimin e trafikut të anijeve në ditët në vijim, ne do të hapim një korridor të ri nga Deti i Zi drejt vendeve të tjera të botës”, tha ai.
Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel gjithashtu e përshëndeti rezolutën si një rezolutë nga e cila mund të “përfitojnë miliona në mbarë globin”.
Shefi i diplomacisë evropiane, Josep Borrell, i cili e quajti atë një “hap në drejtimin e duhur”, duke shtuar se “bëjmë thirrje për zbatimin e saj të shpejtë”.
Marrëveshja, e cila synon të eliminojë një krizë globale ushqimore në rritje, parashikon krijimin e një qendre kontrolli të drejtuar nga Kombet e Bashkuara në Stamboll, me staf nga përfaqësues të Rusisë, Ukrainës dhe Turqisë për të mbikëqyrur eksportet e drithërave.
Palët ranë dakord që anijet e destinuara për në Ukrainë së pari do të kontrollohen për të siguruar që në bord nuk do të ketë armë ose pajisje të tjera ushtarake.
Kërkimet do të bëhen gjithashtu kur anijet që transportojnë grurë nga portet e Ukrainës duan të kalojnë përmes ngushticës së Bosforit.
Lufta në Ukrainë dhe minierat e porteve të vendit kanë penguar eksportin e miliona tonëve drithë nga një prej prodhuesve më të rëndësishëm në botë, me vendet në Lindjen e Mesme dhe Afrikë që përballen me mungesa serioze ushqimore si pasojë.
Marrëveshja shënon një nga arritjet më të mëdha të OKB-së në ndërmjetësimin e luftës në Ukrainë deri më sot, në një nivel me punën e saj për evakuimin e civilëve ukrainas nga qyteti port i rrethuar i Mariupolit.
Marrëveshja duket gjithashtu të jetë kompromisi më i rëndësishëm i bërë midis Moskës dhe Kievit në konflikt deri më tani.
Marrëveshja, fillimisht në fuqi për katër muaj, rregullon gjithashtu eksportet e ushqimit, plehrave dhe amoniakut.
OKB-ja dhe Rusia nënshkruan një deklaratë të veçantë qëllimi në lidhje me ushqimin dhe plehrat.
OKB-ja do të mbledhë një ekip për të punuar me vendet dhe organizatat që kanë vendosur sanksione ndaj Rusisë, për të punuar drejt zgjidhjeve për të përmirësuar eksportet e produkteve pa lehtësuar sanksionet aktuale.
Plehrat dhe produktet ushqimore ruse nuk preken drejtpërdrejt nga sanksionet, por masat prekin çdo eksport nga vendi.
