Ngjarja e rëndë që ndodhi në fshatin Brataj të Selenicës e abuzimit seksual ndaj një të miture e moshës 17-vjeçare shkaktoi reagime të shumta të qytetarëve.
Mirëpo, sikurse ndodh shpesh me ngjarje të tilla, rrjetet sociale dhe media përveçse shfaqën me zë e figurë të miturën, gjë që përbën shkelje, pasqyruan edhe identitetin e të miturës që ra pre e përdhunimit.
Për këtë rast Autoriteti i Mediave Audiovizive ndërmori verifikimin e standardit të pasqyrimit të ngjarjes dhe konstatoi se mediat transmetuan intervistën e të atit pa teknologjinë e përshtatshme të mbulimit të identitetit, intervistuan të miturën nga disa media njëkohësisht dhe, ndonëse nuk e transmetuan në edicionet e lajmeve, hodhën në YouTube intervistën e saj të plotë, filmuar përballë dhe pa u trajtuar me teknologjinë e përshtatshme të mbulimit të identitetit.
Autoriteti i Mediave Audiovizive konstatoi se për pasojë të këtij pasqyrimi u shkel Ligji nr.97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, sipas të cilit ”veprimtaria e transmetimeve audiovizive… respekton në mënyrë të veçantë të drejtat, interesat dhe kërkesat morale e ligjore për mbrojtjen e të miturve.”
Në njoftimin për shtyp, Drejtuesja e Autoritetit të Mediave Audiovizive i bën thirrje organeve kopetente të Policisë së Shtetit që të tregojnë kujdes dhe të mos bëjnë publik identitetin e të miturve, sikurse e parashikon ligji.
Gjithashtu sipas AMA-s, media duhet të bëjë detyrën informuese dhe sensibilizuese për ngjarje të tilla por pa cënuar dhe
Njoftimi i plotë:
Në kuadrin e përmbushjes së detyrimit të vet ligjor për “mbiqkqyrjen e zbatimit të kodeve dhe rregulloreve nga OSHMA-të”, Këshilli i Ankesave, në përbërje të Autoritetit të Mediave Audiovizive, ndërmori verifikimin e standardit të pasqyrimit mediatik të ngjarjes në Brataj/Selenicë (përfshirë abuzimin e dyshuar seksual të një të miture) dhe atentatit në Fushë Krujë.
Nga këqyrja e përmbajtjeve audiovizive përkatëse, rezultoi, se gjatë raportimit të abuzimit të dyshuar seksual të së miturës 17-vjeçare, mediat publikuan të dhëna rrethanore, që mundësuan identifikimin e viktimës së dyshuar, transmetuan intervistën e të atit pa teknologjinë e përshtatshme të mbulimit të identitetit, intervistuan të miturën nga disa media njëkohësisht dhe, ndonëse nuk e transmetuan në edicionet e lajmeve, hodhën në YouTube intervistën e saj të plotë, filmuar përballë dhe pa u trajtuar me teknologjinë e përshtatshme të mbulimit të identitetit.
Për pasojë u shkel Ligji nr.97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, sipas të cilit ”veprimtaria e transmetimeve audiovizive… respekton në mënyrë të veçantë të drejtat, interesat dhe kërkesat morale e ligjore për mbrojtjen e të miturve” (neni 4, pika 1/b) dhe Kodi i Transmetimit, miratuar me vendimin e AMA-s, nr.228, datë 11.12.2017, Seksioni 5, sipas të cilit ”duhet shmangur çdo raportim që çon direkt apo indirekt në identifikimin e çdo fëmije që mund të jetë ose është përfshirë në një ngjarje të rëndë” (pika 5.2), “duhet përdorur teknologjia e përshtatshme që mundëson fshehjen e identitetit me pamje ose zë të fëmijës”(5.3), “Të dhënat e publikuara për fëmijët në media duhet të shmangin: identifikimin dhe inicialet e fëmijës; identitetin e prindërve, apo të çdo të afërmi që bën të mundur identifikimin e fëmijës; rrethana, detaje mbi ngjarjen, që bëjnë të mundur identifikimin e fëmijës”(5.4)
Edhe gjatë raportimit për atentatin në Fushë – Krujë, u konstatua se pamjet e para të viktimës në vendngjarje u transmetuar pjesërisht pa përdorur teknologjinë e përshtatshme të mbulimit.
Për pasojë u shkel Ligji nr.97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, sipas të cilit OSHMA-të “udhëhiqen nga respektimi dhe garantimi i së drejtës së ruajtjes së jetës private” (Neni 4/Pika 2/ç), “duhet të mos cënojnë të drejtën e fshehtësisë së jetës private të individit …” (Neni 33/Pika dh) dhe Kodi i Transmetimit, miratuar me vendimin e AMA-s, nr.228, datë 11.12.2017, sipas të cilit “Transmetimet audiovizive respektojnë personalitetin, dinjitetin dhe të drejtat themelore të njeriut” (Seksioni 1/Pika 3) dhe “duhet të tregojnë kujdesin e duhur ndaj ndjeshmërisë së publikut dhe efekteve të programeve të tilla në zhvillimin moral,mendor e fizik të fëmijëve” (Seksioni 5/Pika5.31).
Për sa më sipër, Këshilli i Ankesave tërhoqi vëmendjen për shkeljet e dispozitave të mësipërme, kërkoi ndalimin e çdo ritransmetimi të materialeve në fjalë si edhe fshirjen e tyre nga llogaritë përkatëse në YouTube dhe çdo prani tjetër online, duke rikujtuar se përsëritja e shkeljeve penalizohet sipas dispozitave ligjore në fuqi.
Paralelisht me tërheqjen e vëmendjes së OSHMA-ve, nisur nga fakti, se si burim i parë i të dhënave rrethanore dhe shoqërore, që zbulonin identitetin e të prekurve të ngjarjes së Selenicës, shërbeu njoftimi i Policisë së Shtetit, në kuadrin e “Sistemit të integruar të mbrojtjes” dhe “Interesit më të lartë të fëmijës” që sugjeron ligji “Për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijës”, kreu i Autoritetit të Mediave Audiovizive ju drejtua edhe Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë së Shtetit, për t’i sjellë në vëmendje detyrimin mbarëshoqëror “për të mbrojtur në të gjitha situatat privatësinë e fëmijës” (Ligji 18/2017 “Për të drejtat dhe mbrojtjen e fëmijës”, Neni 17/Pika 2) dhe për të mos publikuar “të dhënat personale të fëmijës gjatë zhvillimit të procedurave administrative e gjyqësore” (Neni 29/Pika 6); detyrimin e agjencive ligjzbatuese për të mos publikuar “asnjë informacion, që mund të çojë në identifikimin e të miturit viktimë ose dëshmitar të një vepre penale” (Ligji 37/2017, Kodi i Drejtësisë Penale për të Mitur, Neni 21/Pika 2) si edhe detyrimin e organeve të Policisë së Shtetit, që përpunimin e të dhënave personale ta kufizojnë “vetëm në të dhënat e nevojshme për ndalimin e një rreziku real ndaj rendit e sigurisë publike si dhe për parandalimin, zbulimin, ndjekjen dhe hetimin e veprave penale” (Ligji 108/2014 “Për policinë e shtetit”, Neni 124/Pika 1).
Autoriteti i Mediave Audiovizive u bën thirrje të gjitha palëve, për më shumë angazhim dhe bashkëpunim në kuadrin e sistemit të integruar të mbrojtjes së interesit më të lartë të fëmijës, duke shprehur besimin, se si OSHMA-të ashtu edhe institucionet do të arrijnë të ndahen nga praktikat shmangëse të të menduarit dhe vepruarit në këtë kuadër.
