Në mes të një krize globale ushqimore me çmime në nivelet më të larta të të gjitha kohërave, BE-ja përpiqet të parandalojë mungesën e ushqimit, thuhet në komentin e publikuar nga European Newsroom (ENR). Projekti i drejtuar nga një konsorcium prej 18 agjenci lajmesh, përfshirë Agjencinë Telegrafike Shqiptare.
Përgjigjja e BE-së ndaj krizës globale të ushqimit është të monitorojë nivelet e ruajtjes së të korrave në shtetet anëtare, të lehtësojë rregulloret mjedisore në mënyrë që të nxisë prodhimin e ushqimit dhe të gjejë rrugë alternative të transportit për eksportet e grurit ukrainas.
Megjithatë, një thatësirë e paprecedentë ka ngritur frikën se rendimentet e të korrave në Evropë do të bien. Kjo do të rriste më tej çmimet e ushqimeve, të cilat tashmë janë rritur ndjeshëm, pjesërisht për shkak të luftës në Ukrainë.
Pavarësisht rifillimit të eksporteve të grurit nga portet e Detit të Zi të Ukrainës sipas një marrëveshjeje midis Rusisë dhe Ukrainës, të ndërmjetësuar nga OKB-ja dhe Turqia, shqetësimet mbi eksportet e drithit mbeten. Sipas shifrave të BE-së, konsiderohet shumë e pamundur që nivelet e paraluftës deri në pesë milionë tonë drithë që kalonin nëpër porte çdo muaj të arrihen përsëri në të ardhmen e afërt.
Anija e parë që u largua nga porti i Odesës në bazë të marrëveshjes së OKB-së kishte vetëm 26 000 tonë misër.
”Gjetja e rrugëve alternative të eksportit është ende thelbësore”, tha një zyrtar i Komisionit të BE.
Komisioni i BE-së lehtëson rregulloret për të rritur prodhimin e ushqimit
Përballë mungesës së afërt të ushqimeve, Komisioni Evropian tani po lehtëson rregulloret mjedisore të vendosura më parë në ferma për të lehtësuar një prodhim më të madh ushqimor. Komisioni propozoi dhënien e përjashtimeve njëvjeçare nga rregullat e rotacionit të të korrave dhe përcaktimin për të kthyer sipërfaqet e punueshme në tokë djerrë. Reforma e politikës bujqësore të BE-së, e cila do të hyjë në fuqi nga viti 2023, ka rezultuar në standarde më të ashpra mjedisore për bujqësinë. Këto përfshijnë kërkesat me të cilat fermerët duhet të mbrojnë tokën duke mos kultivuar të njëjtat kultura në të për disa vite radhazi.
Megjithatë, kërkesat ishin në rritje për të lehtësuar këto standarde të mbrojtjes së mjedisit për të lejuar prodhimin e më shumë drithërave, pasi më pak mund të transportohet nga portet ukrainase të prekura nga lufta.
”Çdo ton drithëra i prodhuar në BE do të ndihmojë në rritjen e sigurisë globale të ushqimit”, tha Komisioni.
Gjermania dhe Austria përfitojnë nga lehtësirat
Austria ka rënë dakord me propozimin e Komisionit të BE-së për të zgjatur përdorimin e tokës djerrë për prodhim bujqësor deri në fund të vitit 2023.
Në të njëjtën kohë, ministri gjerman i Bujqësisë, Cem Ozdemir bëri një propozim për të lejuar fermerët të përdorin një pjesë më të madhe të tokës së tyre për të kultivuar drithëra, duke pasur parasysh mungesat në tregun global. Berlini do të pezullojë rregulloret e reja të BE-së në lidhje me rotacionin e të korrave për një vit. Ndërsa ligjvënësit dhe shoqatat bujqësore e mirëpritën propozimin, grupi aktivist mjedisor ”Greenpeace” kritikoi ashpër ministrin për shtrëngimin nën presionin e lobit bujqësor.
Franca: Fatkeqësi për fermerët, ekosistemet dhe biodiversitetin
Përballë një thatësire historike, e përkeqësuar nga një valë e tretë ekstreme e të nxehtit, qeveria franceze ka aktivizuar një grup pune për krizën më 5 gusht për të koordinuar përpjekjet për të lehtësuar ndikimet.
“Kjo thatësirë është më e keqja e regjistruar ndonjëherë në vendin tonë”, tha në një deklaratë zyra e kryeministres Elisabeth Borne.
”Kushtet e thata janë një katastrofë për fermerët në të gjithë vendin, për ekosistemet dhe biodiversitetin”, shtoi ajo.
Kufizimet në konsumin e ujit janë futur tashmë në pothuajse të gjitha 96 departamentet kontinentale të Francës, me 73 në nivelin më të lartë të alarmit.
Megjithatë, deklarata e qeverisë nuk adresoi kritikat në rritje mbi përjashtimet që u janë dhënë disave. Ata lejohen të vazhdojnë të ujitin zarzavatet e tyre, madje edhe në departamentet që tani janë në alarm për krizën e thatësirës.
Disa vende evropiane kanë lëshuar gjithashtu paralajmërime të rënda për thatësirën, me BE-në që u kërkon anëtarëve të ripërdorin ujërat e zeza urbane të trajtuara në fermat e thara të kontinentit.
Inflacioni vazhdon të rritet në Spanjë
Në Spanjë, konsumatorët vazhdojnë të preken shumë nga rritja e çmimeve të ushqimeve. Këto u shkaktuan fillimisht nga pandemia, më pas nga rritja e çmimeve të energjisë elektrike dhe karburantit – që çoi në protesta dhe greva në sektorin e bujqësisë – dhe më në fund nga lufta në Ukrainë.
Në korrik, Organizata Spanjolle e Konsumatorëve dhe Përdoruesve (OCU) kishte paralajmëruar për një rritje prej 15,2 për qind nga viti në vit në shportën e kostos së jetesës. Një rritje e mprehtë që prek veçanërisht familjet me të ardhura më të ulëta. Në qershor, çmimi rekord për një pjepër arriti në 13 euro.
Sipas Institutit Kombëtar të Statistikave (INE), Indeksi i Çmimeve të Konsumit (CPI) u rrit me 1,9 për qind në qershor dhe norma e inflacionit nga viti në vit u rrit me 1,5 pikë në 10,2 për qind, niveli më i lartë që nga prilli i vitit 1985.
Ministri spanjoll i Bujqësisë, Peshkimit dhe Ushqimit, Luis Planas, kërkon që tregjet botërore të ushqimit të jenë më transparente për të arritur një stabilizim të çmimeve.
“Më shumë transparencë mund dhe duhet t’i jepet tregjeve”, tha theksoi ministri, duke përmendur si shembull vendimin e fundit të vendeve të BE-së të njoftojnë Komisionin për të dhënat e tyre mujore për nivelet e ruajtjes së drithërave, orizit dhe farat vajore.
Kroacia: Vështirë se ka ulje çmimesh në dyqane pavarësisht uljeve të TVSH-së
Duke ndjekur trendin e vendeve të tjera të BE-së, Kroacia uli TVSH-në në energji, produkte sanitare dhe ushqimore. Norma e TVSH-së, në fuqi që nga 1 prilli, ulet nga 25 për qind dhe 13 për qind përkatësisht në pesë për qind.
Shoqata Kroate për Mbrojtjen e Konsumatorit (HUZP) i bëri thirrje shtetit për të kryer kontrolle të çmimeve të ushqimeve, sepse, e kundërta sipas pritshmërive, nuk ka pasur ulje çmimesh.
Megjithatë, si në shtetet e tjera anëtare të BE-së, një sasi e madhe ushqimi shpërdorohet. Kroatët hedhin çdo vit rreth 71 kilogramë ushqime për frymë, në total mbi 280 000 tonë, dhe 76 për qind e kësaj vjen nga familjet, ndërsa mesatarja e BE-së është 53 për qind.
Parandalimi dhe edukimi i qytetarëve nuk janë njohur në Kroaci si faktorë kyç për të luftuar shpërdorimin e ushqimit.
Sipas vlerësimeve, qytetarët e vendeve të BE-së hedhin 88 milionë tonë ushqime në vit, me një vlerë totale prej 143 miliardë euro.
Çmimet e ushqimeve rriten me mbi 23 për qind në Bosnje-Hercegonivë
BH përballet me një normë inflacioni prej 15,8 për qind dhe çmimet e ushqimeve dhe pijeve joalkoolike u rritën me 23,4 për qind. Vendi mbështetet kryesisht mbi importet ushqimore dhe ka rezerva të pamjaftueshme për të ndërhyrë ndjeshëm në treg.
Tregtarët shpesh përdorin pozicionin e tyre monopolist për të mbajtur çmimet artificialisht të larta. Analistët ekonomikë presin që fillimi i vjeshtës të sjellë rënie kërkese dhe se kjo do t’i detyrojë shitësit të ulin çmimet e tyre për shumë ushqime.
Të dhënat krahasuese tregojnë se pavarësisht rritjeve për shumë ushqime bazë, çmimet janë ende më të ulëta se në vendet fqinje.
Norma e inflacionit arrin në 16 për qind në Maqedoninë e Veriut
Sipas Federatës së Sindikatave të Maqedonisë (SSM), inflacioni uli ndjeshëm fuqinë blerëse. Fuqia e pagës minimale mujore ka rënë nga 290 euro në 244 euro, ndërsa fuqia blerëse e një paga mesatare tani shkon në 428 euro në vend të 510 eurove.
Maqedonia e Veriut është e varur nga importi për disa produkte ushqimore bazë, si gruri, vaji i gatimit, mishi dhe qumështi. Sipas përllogaritjeve nga SSM, minimumi për një familje arriti në rreth 760 euro në muajin korrik.
Rumania nuk do të kufizojë eksportet e grurit
Që nga 3 gushti, Rumania ka korrur më shumë se 94 për qind të grurit të saj. Ministri i Bujqësisë Petre Daea siguroi se prodhimi i këtij viti do të mbulojë nevojat e vendit dhe lë hapësirë për eksporte.
Megjithëse Rumania thotë se nuk do të kufizojë eksportet e grurit, Daea theksoi se vendi do t’i shërbejë fillimisht tregut të brendshëm dhe vetëm pjesa tjetër do të eksportohet.
Të paktën 284 376 hektarë të sipërfaqes së vendit u prekën nga thatësira që nga 10 gushti.
Rumania kultivon 154 500 hektarë me grurë, 22 598 hektarë me elb, tërshërë dhe thekër, 49 910 hektarë me misër, 3 141 hektare me soje, 702 hektarë me bizele, 20 054 hektarë me luledielli, 3 952 hektarë me kultura foragjere dhe 4 427 hektarë me kultura të tjera.
Megjithatë, vendi nuk është i kursyer nga rritja e çmimeve të ushqimeve. Që nga korriku 2021, rritjen më të lartë të çmimit e ka vaji i gatimit me 49,71 për qind, patatet me 42,18 për qind dhe mielli me 33,16 për qind.
