Pushtimi rus i Ukrainës ka sjellë kriza të njëpasnjëshme në mbarë botën. Ukraina akuzon Rusinë se po e përdor luftën për të goditur Europën duke reduktuar furnizimet me gaz.
Që nga pushtimi i Ukrainës vendet perëndimore kanë sanksionuar naftën dhe gazin rus, duke bërë që edhe Moska të hakmerret.
Por sa gaz rus përdor Europa?
Rusia furnizoi BE-në me 40% të gazit të saj natyror vitin e kaluar.
Gjermania, ekonomia më e madhe e Evropës, ishte importuesi më i madh në vitin 2020, e ndjekur nga Italia. Britania e Madhe importoi vetëm 4% të nevojave të saj nga Rusia dhe SHBA nuk importon asnjë gaz nga Rusia.
Megjithatë, ato preken gjithashtu kur Rusia kufizon furnizimet në Evropën kontinentale, pasi kjo shkakton rritjen e çmimeve globale të gazit. Çmimet e gazit janë pothuajse dyfishuar në MB gjatë vitit të kaluar.
Çfarë sanksionesh janë vendosur për gazin rus?
BE thotë se do të shkurtojë importet e gazit nga Rusia me dy të tretat brenda një viti, por nuk ka arritur të ndalojë plotësisht.
Për të ndihmuar në arritjen e qëllimit të tij, vendet anëtare kanë rënë dakord të ulin përdorimin e gazit me 15% gjatë shtatë muajve të ardhshëm.
Megjithatë, ka dyshime se ku do të gjejë BE-ja furnizime alternative.
“Do të duhej t’u drejtohej prodhuesve të tillë si SHBA dhe Katari, të cilët do të transportonin gazin natyror të lëngshëm (LNG) në cisterna,” thotë këshilltarja e energjisë Kate Dourian.
“Por nuk ka mjaft terminale LNG në Evropë. Ky do të jetë një problem veçanërisht për Gjermaninë.”
Si është përgjigjur Rusia?
Presidenti Vladimir Putin, ka kërkuar që kombet “jomiqësore” në Evropë të paguajnë për gazin në rubla ruse. Kjo ndihmon në mbështetjen e vlerës së monedhës ruse.
Polonia, Bullgaria dhe Finlanda refuzuan ta bëjnë këtë dhe Rusia ndërpreu furnizimet e tyre .
Disa kompani evropiane të energjisë po paguajnë për gazin nëpërmjet llogarive bankare ruse, të cilat konvertojnë euron në rubla. Ata këmbëngulin se këto pagesa janë në përputhje me sanksionet.
A do t’i mungojë Europës më naftë?
BE ka rënë dakord të ndalojë të gjitha importet ruse të naftës që vijnë nga deti deri në fund të këtij viti .
Do të lejojë që nafta të vazhdojë të importohet me tubacion. Udhëheqësit e BE-së thonë se kjo është një “masë e përkohshme” sepse vende si Hungaria dhe Sllovakia varen prej saj.
SHBA ka shpallur ndalimin e plotë të importeve të naftës ruse . Mbretëria e Bashkuar do të heqë gradualisht importet e naftës ruse deri në fund të vitit.
Shumë vende evropiane mund të kenë furnizimet e tyre të naftës të shtrydhura nga ndalimi.
Lituania dhe Finlanda morën rreth 80% të naftës së tyre nga Rusia në nëntor të vitit të kaluar, të dhënat më të fundit të disponueshme.
A do të funksionojnë sanksionet?
E ndihmuar nga rritja e çmimeve të energjisë, Rusia mori rreth 400 miliardë euro (430 miliardë dollarë, 341 miliardë £) gjatë vitit të kaluar nga eksportet e naftës dhe gazit në Evropë.
BE thotë se sanksionet e saj të fundit mund të ulin sasinë e naftës që blen nga Rusia me 90%.
