Në një analizë të detajuar “Aljazeera” shkruan se mënyra se si po sillen liderët botërorë, perëndimi nga njëra anë dhe presidenti rus në krahun tjetër, po ndjekin politika që po e bëjnë të pashmangshme luftën bërthamore.
Në artikullin e “Aljazeera” theksohet se përgjatë këtij muaji Presidenti i Shteteve të Bashkuara Joe Biden paralajmëroi se bota mund të përballet me “armagedon” nëse homologu i tij rus, Vladimir Putin, do të përdorte një armë taktike bërthamore në Ukrainë.
“Ju do të imagjinoni se një prognozë e tillë do të çonte në veprim urgjent për të ulur konfrontimin. Megjithatë nuk po bëhet asnjë përpjekje për të na larguar nga ai rrezik”, thekson “Aljazeera”.
Përkundrazi, qeveritë nga të gjitha anët po grumbullojnë më shumë kërcënime, më shumë militarizim dhe më shumë veprime që jo vetëm po bëjnë të mundur luftën bërthamore, por po rrisin probabilitetin e saj.
Javën e kaluar, NATO filloi një raund stërvitjesh bërthamore duke simuluar hedhjen e bombave bërthamore “taktike” B61 mbi Evropë. Edhe pse këto stërvitje paraqiten si rutinë, ato po zhvillohen krahas stërvitjeve paralele ruse. Është e vështirë të imagjinohet një kohë më e keqe.
Sigurisht, me shqetësimet rreth “armagedonit” të shprehura në nivelet më të larta të pushtetit, këto ushtrime duhet të ishin anuluar si një mesazh se Perëndimi nuk do të kontribuojë në përshkallëzimin e tensioneve bërthamore? Në vend të kësaj, drejtuesit tanë po dështojnë sistematikisht të zvogëlojnë rrezikun.
Megjithatë, ka mesazhe të fuqishme që duhen dëgjuar dhe zbatuar. Në gusht – madje edhe para kërcënimeve të fundit bërthamore të Putinit – Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Antonio Guterres paralajmëroi se bota është “një llogaritje e gabuar larg asgjësimit bërthamor”. Fjalët e tij duhet të shërbejnë si një thirrje zgjimi për liderët që ndjekin politika që na shtyjnë në mënyrë të pashmangshme drejt luftës bërthamore dhe për popullatat që ende nuk po ndërmarrin veprime për të ndalur këto rreziqe të tmerrshme.
Guterres paralajmëroi se ne jemi në një kohë rreziku bërthamor “që nuk është parë që nga kulmi i Luftës së Ftohtë”. Ai paralajmëroi kundër vendeve që kërkojnë “siguri të rreme” duke shpenzuar shuma të mëdha për “armët e ditës së gjykimit”. Ai tha se bota ka qenë me fat që armët bërthamore nuk janë përdorur që nga viti 1945. Por siç ka thënë me të drejtë: “Fati nuk është strategji. Nuk është as një mburojë nga tensionet gjeopolitike që vlojnë në konflikt bërthamor.”
Në të vërtetë, ne nuk mund të mbështetemi te fati. Dhe ne duhet të kujtojmë se çfarë do të thotë përdorimi bërthamor dhe të kuptojmë se si do të dukej lufta bërthamore sot.
Rreth 340,000 njerëz vdiqën pasi SHBA hodhi bomba atomike mbi Hiroshima dhe Nagasaki në Japoni në vitin 1945. Kjo përfshinte shumë që i mbijetuan shpërthimit të menjëhershëm, por vdiqën pak më vonë nga djegiet fatale. Të tjerë vdiqën për shkak të prishjes së plotë të shërbimeve të shpëtimit dhe mjekësore që gjithashtu ishin shkatërruar. Dhe shumë të tjerë vdiqën kur ndikimi i rrezatimit filloi, duke helmuar njerëzit dhe duke shkaktuar kancer dhe deformime të lindjes.
Nëse kjo nuk është mjaft e keqe, merrni parasysh këtë: Bomba e Hiroshimës ishte në fakt një bombë e vogël bërthamore në termat e sotëm. Armët bërthamore aktuale – madje edhe armët bërthamore “taktike” me rreze të kufizuar, të orientuara nga fusha e betejës, të diskutuara tani në mënyrë rutinore në kontekstin e luftës në Ukrainë – janë shumë, shumë herë më të fuqishme. Ato për të cilat janë projektuar stërvitjet aktuale në Evropë kanë rendimente të ndryshueshme deri në 20 herë më të forta se bomba që shkatërroi Hiroshimën në 1945.
Po aq shqetësuese janë edhe politikat e fundit të shteteve me armë bërthamore. Ne kishim parë reduktime graduale të armëve bërthamore për disa dekada. Tani ne po shohim programe modernizimi nga të gjitha anët, me SHBA-të që planifikojnë një përmirësim të raketave që mund të dërgojnë armë bërthamore, Franca nis një projekt për të ndërtuar një brez të ri të nëndetëseve me raketa balistike me energji bërthamore dhe Britania, India dhe Pakistani që përgatiten të rrisin arsenalet e tyre bërthamore.Por më e keqja nga të gjitha është dezinfektimi i idesë së përdorimit bërthamor. Duket se teoria e shkatërrimit e siguruar reciprokisht që mbizotëroi gjatë Luftës së Ftohtë – se këto armë nuk do të përdoren kurrë në të vërtetë – është braktisur.
Politikat e sotme përfshijnë në mënyrë specifike përdorimin bërthamor, përfshirë në luftërat konvencionale, madje edhe kundër vendeve që nuk kanë armë bërthamore. Tabuja mbi përdorimin bërthamor ka marrë fund dhe komuniteti global duhet të përballet me këtë realitet sepse ndikimet e luftës bërthamore nuk mund të kufizohen në një vend të vetëm apo edhe në një rajon. Një luftë e tillë paraqet një kërcënim ekzistencial për mbarë njerëzimin dhe për të gjitha format e jetës. Çarmatimi bërthamor është një parakusht për mbijetesën tonë.
Nuk është vetëm lëvizja e paqes që e bën këtë rast. Në fakt, shumica globale punon në mënyrë aktive për një botë pa armë bërthamore dhe është shumë e vetëdijshme se janë aktivitetet e një pakice të vogël shtetesh – vetëm nëntë me armë bërthamore – që na mbajnë të gjithëve në rrezik të asgjësimit. Kjo është arsyeja pse pothuajse i gjithë Jugu Global është tashmë i vetëorganizuar në zona pa armë bërthamore. Traktati i Mospërhapjes bërthamore dhe Traktati për Ndalimin e Armëve Bërthamore janë iniciativa nga Jugu Global.
