Historiani Konrad Clewing, thotë në një intervistë ekskluzive për Deutsche Welle-n se vendimi për Salih Mustafën është një sinjal i mirë për demokracinë në Kosovë.
Deutsche Welle: Opinioni i gjerë i Kosovës është i indinjuar me vendimin e Gjykatës Speciale për ish-komandantin e UÇK-së, Salih Mustafa. Me të drejtë?
Konrad Clewing: Reagimet e ashpra nga anët e ndryshme tregojnë se sa të tabuizuara janë këto ngjarje në Kosovë. Reagimet tregojnë edhe se sa e rëndësishme është që të zhvillohen procese të tilla. Vendimi i Gjykatës Speciale ka një rëndësi të madhe. Ai tregon se parandalimi i ndjekjes penale, siç ka ndodhur më parë në masë të madhe, duke penguar ose edhe vrarë dëshmitarët, nuk funksionon më. Ky është një sinjal i mirë për demokracinë në Kosovë.
Deutsche Welle: Shumë kosovarë besojnë se Gjykata Speciale në Hagë është më shumë një institucion për të denigruar luftën çlirimtare të shqiptarëve të Kosovës dhe rolin e UÇK-së në të. Cili është mendimi juaj?
Konrad Clewing: Është padyshim shumë e vështirë për secilën palë në luftë të kuptojë se në dekadat e fundit gjyqësia ndërkombëtare nuk supozon më se një luftë e drejtë garanton mosndëshkimin e krimeve të bëra gjatë saj. Shpresoj që vendimi i Gjykatës të lexohet pak më me kujdes nga skeptikët në Kosovë. Sepse gjykatësja e tha shprehimisht se vendimi nuk është për UÇK-në, por për veprat dhe krimet e bëra nga vetë Salih Mustafa. Shumë njerëz në Kosovë do ta kenë të vështirë ta pranojnë dhe ta ndajnë këtë vendim nga UÇK-ja, por ai është një hap i rëndësishëm.
Deutsche Welle: Askush në Kosovë nuk e ka përshëndetur këtë dënim. Nga ana tjetër, dënimi u shpreh “në emër të popullit kosovar”. A nuk e vë kjo në pikëpyetje legjitimitetin e Gjykatës Speciale?
Konrad Clewing: Fakti që nuk ka pasur reagime përshëndetëse flet për tabuzimin e kësaj teme komplekse. Sigurisht që ka shumë njerëz që e mirëpresin këtë dënim, por ata nuk e thonë publikisht. Kjo tregon saktësisht se sa e nevojshme është që shoqëria e Kosovës të mos e vërë në pikëpyetje legjitimitetin e Gjykatës Speciale. Kjo do ta dëmtonte realisht pozitën e Kosovës në nivel ndërkombëtar. Reagimi është i kuptueshëm nga prizmi psikologjik, sepse është një shoqëri e vogël dhe ende e traumatizuar nga lufta. Por mund të thuhet gjithashtu se ata që u torturuan dhe u mbajtën robër si të ashtuquajtur “kolaboratorë” sigurisht që meritojnë të kujtohen dhe t’u jepet një zë në debat. Është një përballje e vështirë, dhe do të jetë e vështirë nëse në një hap të ardhshëm do të diskutohet edhe qasja e UÇK-së ndaj përfaqësuesve të LDK-së në qershor-korrik 1999. Pra, ky është një fillim i mirë. Janë përballje të rëndësishme, që do ta forcojnë demokracinë dhe kuptimin e sundimit të ligjit në Kosovë dhe nuk duhet të minohen tani nga qeveria.
Deutsche Welle: Nga ana tjetër, shumë njerëz në Kosovë ndjejnë padrejtësi duke pasur parasysh se shumë serbë që kanë kryer krime më të rënda lufte në Kosovë ose nuk janë dënuar ose janë dënuar me shumë më pak vite nga gjykime të ngjashme të zhvilluara në Serbi dhe tani janë të lirë…
Konrad Clewing: Po, por ajo që nuk ndodh në Serbi, nuk mund të merret për model në Kosovë. Kosova është e pavarur nga veprimet e Serbisë dhe – me sukses – është dëshmuar si demokraci më e qëndrueshme dhe këtu hyn edhe përballja me të kaluarën, të cilën Kosova po e bën më mirë se Serbia.
Konrad Clewing është historian dhe ekspert për Ballkanin në Institutin Leibniz për Studimet e Evropës Lindore dhe Juglindore në Regensburg./DW
