Në pjesët e pasura me diamante të Afrikës, të ardhurat nga ky thesar nuk ndihmojnë shumë popullsinë vendase. Ata shpesh ua bëjnë jetën edhe më të vështirë.
Kajongo Adelino, 49 vjecc, ka punuar si garimpeiro – siç quhen këtu minatorët jozyrtarë të diamanteve – për më shumë se një dekadë. Këtu, në qytetin e vogël Kafunfu në veri të Angolës, pushtimi është i njohur për të gjithë.
Minatorët kërkojnë një “sponsor” që do të financonte udhëtimin e tyre në zonën ku ka diamante dhe më pas do të blinte mallin.
Tregtarët me shumicë e mbajnë gjysmën e parave për vete dhe nga gjysma tjetër u ngarkojnë minatorëve atë që u “huazuan” për udhëtim.
“Diamanti i fundit që shita kushtoi 1250 dollarë”, thotë Adelino për DW. “Këto nuk janë çmimet e duhura sepse tabela që përdorin për garimpeiro është një dhe në tregun ku shesin zbatohen çmime krejtësisht të ndryshme”.
Lakmia dhe paaftësia e aparateve të korruptuara shtetërore për të ndaluar kontrabandën e diamanteve çojnë në destabilitet, thotë Mze Fula Ngenge, presidente e Këshillit Afrikan të Diamantit.
Ngenge thotë se lëndët e para nga Kongo, Angola, Mozambiku dhe vende të tjera përfundojnë jashtë kontinentit. “Ndonjëherë shumë diamante ilegale sekuestrohen dhe më pas bëhen pronë e shtetit që i ka sekuestruar”, thotë ajo.
“Kështu që bota e zhvilluar, siç e quajti Papa së fundmi, është padyshim fajtore për mbylljen e syve ndaj gjithë kësaj,” shton Ngenge.
Një burim, i njohur me gjeopolitikën pas diamanteve që gjithashtu ka lidhje me pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, shpjegon një nga mekanizmat:
“Ndonjëherë diamantet vidhen nga minierat në Angola dhe transportohen në Kongo. Më pas ato eksportohen në Dubai me dokumente që pretendojnë se diamanti është me origjinë kongoleze,” thotë ai.
Rafael Marqes de Morai, gazetar dhe aktivist nga Angola, i cili shkroi librin “Diamante gjaku”, kritikon ashpër si autoritetet e vendit të tij, ashtu edhe komunitetin ndërkombëtar. Ai thotë se futja e certifikatave të origjinës për diamantet nuk i pengon komunitetet vendase të vuajnë dhe thesari të eksportohet në Antwerp apo Dubai.
“Mjafton të thuhet se diamantet janë të pastra dhe kjo justifikon gjithçka. Por ato nuk janë të pastërta sepse ende shfrytëzohen me dhunë”, thotë Marques.
Kohët e fundit, gazetari kujton se në veri të Angolës, një punonjës sigurie pranë një miniere është rrahur për vdekje. Autorët dyshohet se janë minatorë jozyrtarë nga Kongoja.
“Ka konflikte, komunitetet lokale shfrytëzohen dhe abuzohen, ndërsa për shembull Alrosa ruse minon diamante”, shton gazetari duke iu referuar kompanisë ruse që është një nga prodhuesit më të mëdhenj të diamanteve në botë. Ka një lidhje me portin belg të Antwerp-it, shton ai.
“Burimi ynë i njohur me këtë tregti thotë se është e çuditshme që Belgjika zyrtarisht mbështet Ukrainën, por vazhdon të furnizojë Rusinë me para nga shitja e diamanteve në Antwerp – diamante gjaku”, thekson gazetari.
