Sipas burimeve 200- 500 banorë besohej se jetonin në vendbanimin e rizbuluar rishtazi me shtëpi të ndërtuara mbi shtylla përgjatë vijës bregdetare të Shqipërisë, sipas një artikulli të Camille Fin të botuar në “USA Today”.
Aktualisht, fshati 8500-vjeçar i zbuluar nën liqenin shqiptar është më i vjetri i këtij lloji në Evropë. Shkencëtarët kanë zbuluar ndoshta një nga komunitetet më të hershme të vendosura në Evropë, të strehuara pas një fortese me thumba mbrojtëse nën një nga liqenet më të vjetër në botë.
“Zbulimi i banimeve nën liqenin e Ohrit në fshatin Lin, Shqipëri, konfirmon se vendbanimet në breg të liqenit të rajonit, i cili shtrihet në kufirin malor të Maqedonisë së Veriut, janë shumë më të vjetra nga sa pritej nga arkeologët”, tha Albert Hafner, profesor i arkeologjisë në Universitetin e Bernës, në Zvicër.
Zbulimet nga arkeologët zviceranë dhe shqiptarë me ndihmën e zhytësve profesionistë tregojnë se Lin shërbeu si një qendër për zhvillimin e bujqësisë, zejtarisë dhe peshkimit rreth 8 500 vjet më parë, duke e bërë atë fshatin më të vjetër buzë liqenit të zbuluar deri më sot, madje edhe më të vjetër se liqenet e ngjashëm që gjenden në Italinë jugore dhe në të gjithë Evropën.
Deri në zbulimin e projektit EXPLO, vendbanimet më të vjetra të njohura më parë në rajonet e Mesdheut dhe Alpine ishin disa qindra vjet më të rinj.
Data e re e radiokarbonit daton midis viteve 6000 dhe 5800 para Krishtit si një shenjë kohore për një nga vendbanimet më të hershme të shtëpive të stilit të Evropës.
“Vendet arkeologjike në liqenet e Ballkanit jugor, Greqi, Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut, ofrojnë një mundësi të shkëlqyer për të hetuar arkivat e pasura të ndryshimeve shoqërore dhe mjedisore në djepin e bujqësisë evropiane”, thuhet në projektin EXPLO.
Sedimentet natyrore të liqeneve dhe vendbanimet prehistorike të zhytura në ujë ofrojnë kushte të jashtëzakonshme ruajtjeje dhe njohuri unike holistike në dinamikat e antroposferës, biosferës dhe gjeosferës së kaluar.
Arkeologu shqiptar, Adrian Anastasi tha për AFP-në se ndërtimi i fshatit të tyre mbi shtylla ishte një detyrë komplekse, shumë e ndërlikuar, shumë e vështirë dhe mbetet e rëndësishme të kuptojmë se pse këta njerëz e bënë këtë zgjedhje.
‘Një thesar i vërtetë’
Arkeologët që kanë punuar në vend për katër vjet, duke zbuluar fara, bimë dhe eshtra të ndryshme të kafshëve të egra dhe të zbutura, kohët e fundit u ndeshën me një mister të ri që kërkonte përpjekje për ta zgjidhur.
Zbulimi i palisadave sugjeron se vendbanimi ishte i fortifikuar me mijëra dërrasa me thumba të përdorura si barrikada mbrojtëse, por arkeologët nuk janë të sigurt pse u nevojitej fshatarëve.
“Studiuesit vlerësojnë se afërsisht 100 000 thumba u futën në fund të liqenit të Linit, ndërsa Hafner e quajti zbulimin “një thesar të vërtetë për kërkime”, raportoi AFP.
Sipas arkeologëve, do të duhen edhe dy dekada që vendbanimi të eksplorohet dhe studiohet plotësisht dhe të nxirren përfundimet përfundimtare.
