Në një epokë ku inteligjenca artificiale imiton realitetin në gjithnjë e më shumë detaje, qoftë përmes fotografive, videove apo regjistrimeve audio, e vërteta bëhet gjithnjë e më e vështirë për t’u dalluar. Si mund ta gjejmë atë?
“Ekspertët kanë frikë se teknologjia mund të përshpejtojë gërryerjen e besimit në media, në qeveri dhe në shoqëri. Nëse ndonjë imazh mund të fabrikohet – dhe të manipulohet – si mund të besojmë çdo gjë që shohim?” thonë Tiffany Hsu dhe Steven Lee Myers në artikullin e tyre në New York Times.
E vërteta është se thjesht duke kërkuar në google termin AI, shumica e artikujve që shfaqen si diskutime të hapura për mënyrën se si AI funksionon për ne, ose se si do të na vjedhë punët tona në të ardhmen. Me një vështrim të dytë më të ftohtë, ne mund ta shikojmë inteligjencën artificiale si një mjet që mund të sjellë vërtet shumë pozitive në jetën tonë të përditshme, duke e thjeshtuar atë, por që në në të njëjtën kohë mund të veprojë kontrolluese dhe mashtruese ndaj masave.
Çfarë është inteligjenca artificiale?
Kur shumica e njerëzve dëgjojnë termin inteligjencë artificiale, gjëja e parë që ata zakonisht mendojnë janë robotët. Në fakt inteligjenca artificiale, AI, i referohet teknologjisë që simulon inteligjencën njerëzore, me funksionet e saj të koduara në softuer. Këto ditë, ky kod është i ngulitur në shumë nga aktivitetet tona në internet, nga aplikacionet e ndërmarrjeve të bazuara në renë kompjuterike deri te aplikacionet që gjenden në pajisjet tona celulare inteligjente.
Viti 2022 solli inteligjencën artificiale në ballë të të gjitha bisedave tona, pasi e prezantoi publikun me aplikacionet e Transformerit të Para-Trajnimit Gjenerativ, më i popullarizuari është ChatGPT i OpenAI.
Apeli i përhapur dhe në rritje i ChatGPT e ka bërë atë sinonim të AI në mendjet e shumicës së konsumatorëve.
Megjithatë, ajo përfaqëson vetëm një pjesë të vogël të mënyrave në të cilat teknologjia e inteligjencës artificiale përdoret sot. Si mjet aplikimet e tij janë të pafundme. Nga kujdesi shëndetësor, tek sugjerimi i dozave të barnave, identifikimi i trajtimeve dhe ndihma në operacione, tek makinat që ecin vetë dhe mbrojtja kundër mashtrimit financiar. Sot, sigurisht, edhe pse e ardhmja nuk është e largët, inteligjenca artificiale ka depërtuar, duke u zhvilluar njëkohësisht,
Si po riformëson botën tonë inteligjenca artificiale
Ne shohim vazhdimisht imazhe, foto, video dhe madje edhe regjistrime të njerëzve që qarkullojnë në internet, por që në fund të fundit janë krijime të inteligjencës artificiale. Në fakt, javën e kaluar një seri imazhesh të reja të AI treguan Papën duke shijuar një gotë të madhe birre. Duart dukeshin kryesisht normale – përveç unazës së martesës në gishtin e mesit. Kjo ishte pika e vetme në foto që tregonte se imazhi ishte krijuar nga inteligjenca artificiale.
Të metat në imazhe dikur ishin paralajmërues të falsifikimit ose imazheve sintetike, por progresi i vazhdueshëm po i eliminon ato, duke i bërë krijimet e AI më të vështira për t’u dalluar. Në ditët e sotme, kufijtë midis realitetit dhe gënjeshtrës janë aq të paqarta saqë nuk perceptohen menjëherë dhe fiktive imiton pothuajse plotësisht atë ekzistuesin. Implikimet e sa më sipër shtrihen nga profesionet tek besimi si vlerë.
Për vite me radhë, ekspertët prisnin që robotët e AI të zëvendësonin kryesisht punët me aftësi të ulëta. Detyrat që kërkonin shumë kreativitet apo njohuri njerëzore konsideroheshin relativisht të sigurta. Ky nuk është më rasti: gjenerata e re e sistemeve të “inteligjencës artificiale gjeneruese” si ChatGPT, LaMDA ose Midjourney mund të gjenerojnë tekst, kod ose imazhe bindëse nga e para.
Por rritja e teknologjisë e aftë për të prodhuar përmbajtje të rreme bindëse ngre gjithashtu më shumë shqetësime, madje edhe më të errëta. Ndërsa bëhet gjithnjë e më e vështirë të dallosh se çfarë është e vërtetë dhe çfarë është e rreme, ekspertët shqetësohen se aktorët keqdashës mund ta përdorin këtë teknologji për të përforcuar dezinformatat në internet. Vetë Sam Altman, CEO i kompanisë teknologjike OpenAI, ka paralajmëruar se inteligjenca artificiale “mund të përdoret për dezinformim në shkallë të gjerë.” Shkencëtari kompjuterik Roos u bëri jehonë këtyre shqetësimeve, duke vënë në dukje se aktualisht, dezinformimi prodhohet kryesisht nga njerëz që punojnë në “fabrikat e trolleve”. , të cilët krijojnë dhe përhapin informacione të rreme dhe ndërhyjnë në diskutimet online në mediat sociale. “Nëse dhe kur, kjo mund të automatizohet në një shkallë masive, kjo ngre një nivel krejtësisht të ri shqetësimi,” tha ai për Deutsche Welle.
Qeveritë dhe kompanitë po përdorin gjithashtu gjithnjë e më shumë inteligjencën artificiale për të automatizuar proceset e vendimmarrjes – duke përfshirë ato me pasoja potencialisht në ndryshim të jetës, të tilla si vendosja se kush merr një punë, kush merr mirëqenie ose kush lirohet herët nga burgu. Megjithatë, ndryshe nga njerëzit, AI nuk e rregullon sjelljen e saj bazuar në mënyrën se si perceptohet nga të tjerët ose duke iu përmbajtur standardeve morale. Procesi i vendimmarrjes së tij bazohet në një model të pandryshueshëm, të pandikuar nga ndërveprimet dinamike, të nuancuara shoqërore që ndikojnë vazhdimisht në sjelljen njerëzore. Studiuesit po punojnë në programimin e inteligjencës artificiale për të përfshirë etikën,
Celina Bottino, drejtoreshë e projektit në Institutin e Teknologjisë dhe Shoqërisë në Rio de Zhaneiro, paralajmëroi në një deklaratë për Deutsche Welle se “kjo është një fushë ku duhet të jemi shumë të kujdesshëm dhe të përdorim AI (Inteligjencën Artificiale) me përgjegjësi”. Sistemet e sotme të AI analizojnë sasi të mëdha për të bërë parashikime. Kjo i bën ato shumë efektive në fusha të caktuara. Por studimet kanë treguar gjithashtu se ato janë të prirura për të riprodhuar ose përkeqësuar paragjykimet dhe diskriminimin ekzistues nëse lihen të pakontrolluar.
Besimi në inteligjencën artificiale
Ndërsa përmbajtja e krijuar nga AI vazhdon të riformësojë realitetin tonë dixhital, për të zbutur rreziqet që lidhen me këto media sintetike dhe për të ruajtur integritetin e sferës dixhitale, është jetike për individët, organizatat dhe qeveritë të zhvillojnë strategji dhe mjete që promovojnë transparencën, vërtetimin dhe aftësia për të përdorur inteligjencën artificiale. Disa nga masat e mundshme që mund të vendosim përfshijnë:
• Inkurajimi i të menduarit kritik mund t’i ndihmojë njerëzit të dallojnë më mirë vërtetësinë e përmbajtjes që konsumojnë dhe të zvogëlojnë ndikimin e keqinformimit. Kështu është edhe mësimi i mëtejshëm për etikën e medias.
• Zhvillimi i teknologjive që mund të gjurmojnë dhe verifikojnë origjinën e përmbajtjes dixhitale, si p.sh. filigrani, mund të ndihmojë në përcaktimin e origjinalitetit të medias dhe në zbutjen e efekteve të përmbajtjes së krijuar nga AI.
• Vendosja e udhëzimeve dhe rregulloreve etike për zhvillimin dhe përdorimin e përmbajtjes së krijuar nga AI mund të ndihmojë në parandalimin e keqpërdorimit të saj për qëllime keqdashëse. SHBA, Britania e Madhe dhe BE-ja kanë nxjerrë manuale përkatëse të rregullave dhe legjislacionit, por ato po ecin më ngadalë se teknologjia.
• Inkurajimi i bashkëpunimit ndërmjet zhvilluesve të teknologjisë, politikëbërësve dhe palëve të tjera të interesuara mund të promovojë një qasje më të përgjegjshme ndaj përmbajtjes së krijuar nga AI dhe të sigurojë që përfitimet e saj të mundshme të realizohen duke minimizuar rreziqet.
