Ambasadorë apo Shërbimi Sekret? Cilët janë njerëzit e besuar të Vuçiçit e të BIA në misionet diplomatike në rajon

Në fund të vitit të kaluar, presidenti serb Aleksandër Vuçiç emëroi Nebojsha Rodic, ish-ambasador në Austri dhe ish-drejtor i Agjencisë së Informacionit të Sigurisë (BIA), si ambasador në Mal të Zi.

“Nebojsha Rodic emërohet Ambasador i Jashtëzakonshëm dhe Fuqiplotë i Republikës së Serbisë në Mal të Zi. Ky Dekret hyn në fuqi ditën pas publikimit në Gazetën Zyrtare të Republikës së Serbisë”, thuhet në Gazetën Zyrtare në fund të dhjetorit.

Emërimi i personave nga strukturat e sigurisë si ambasadorë është praktikë e rregullt në Serbi, e cila ka në përfaqësitë e saj jashtë vendit njerëz nga sektori i sigurisë së informacionit. BIA ka një person edhe në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Serbisë.

Emërimi i Rodiçit, i cili njihet si njeriu më i besuar i presidentit serb Aleksandër Vuçiç dhe i përket “krahut të fortë të politikës serbe”, si përfaqësues diplomatik i Serbisë në Mal të Zi nuk është befasues, duke qenë se për regjimin në Beograd, Mali i Zi është pjesë e planeve të “Serbisë së Madhe” me emrin e koduar “Bota Serbe”.

Rodiç erdhi në krye të BIA-s në gusht të vitit 2012 nga posti i tij si Sekretar i Përgjithshëm i Presidentit të atëhershëm të Serbisë dhe udhëheqës i progresistëve – Tomislav Nikolic.

Në muajt e parë në detyrë, Rodiç tashmë ishte përballur me skandalin e përgjimit të telefonave të Nikoliçit dhe Vuçiçit. Të dhënat telefonike të Presidentit dhe Zëvendëskryeministrit dyshohet se janë kërkuar nga Divizioni i Policisë Kriminale të MPB-së, gjë e cila është zbuluar dhe parandaluar nga BIA.

Rodiç u zgjodh Ministër i Mbrojtjes në Qeverinë e reformuar të Republikës së Serbisë në shtator 2013 dhe e mbajti këtë post deri në prill 2014, pas së cilës u dërgua disa herë në poste ambasadore (deri para pak kohësh në Vjenë).

“Në Serbi, njerëzit që punojnë në strukturat e sigurisë – shkojnë shumë larg. Këto struktura në një farë mënyre bëhen një gur themeli për karrierën e tyre të ardhshme”, tha diplomati serb Srecko Gjukiç për mediat malazeze.

I pyetur se cila mund të jetë detyra e parë e Rodiçit pas mbërritjes në Mal të Zi, Gjukiç shpjegoi se përpara se të nisej për në postin e tij, ambasadori takohet me një numër njerëzish në vend dhe merr udhëzimet e tij përfundimtare nga nënshkruesi i urdhrit për emërimin e tij – kreu i shteti.

Ai thekson se kur Rodiç t’i dorëzojë kredencialet presidentit malazez Jakov Milatoviq, “në një bisedë private”, ai mund të transmetojë atë që i ka thënë Vuçiç, “nëse i ka thënë diçka”.

Para Rodiçit, ambasadori i Serbisë dhe Malit të Zi ishte Vladimir Bozovic, një anëtar i SNS-së, një burrë me një biografi shumëngjyrëshe, i cili u shpall “persona non grata” në dhjetor 2020 për thyerje të rregullave diplomatike. Atij iu ndalua gjithashtu hyrja në Mal të Zi, sepse u konsiderua “bartës i ndikimit keqdashës për interesat e shërbimeve të huaja”.

Përveç titullit “persona non grata”, Bozoviç shoqërohet edhe me një sërë etiketimesh që i kanë ngulur në qarqet politike dhe mediatike të Beogradit. Më e spikatura është sigurisht ajo që ai sjell nga koha kur ishte vendosur në Konviktin Studentor, kur filloi punën në shërbimin e sigurimit, duke zbatuar urdhrat e detashmentit të Beogradit të Ri të Resortit të Sigurimit Shtetëror të Serbisë (RDB). i cili më pas e mbajti në sirtar aktakuzën penale kundër tij që nga fillimi në vitet 1990, duke e shpëtuar kështu nga vitet e burgimit, duke i siguruar diplomën e drejtësisë dhe titullin e avokatit të Borivoj Boroviçit, pas një marrëveshjeje në zyrën e tij.

Bozovic ishte inspektor i përgjithshëm i MPB-së gjatë sundimit të Vojislav Koshtunicës dhe më pas anëtar i Lëvizjes për Ripërtëritje Serbe të Vuk Drashkoviçit. Ai mbahet mend për popullarizimin e raportit të Inspektorit të Përgjithshëm të MPB-së në mars 2005 për veprimet hetimore (Operacioni Raft) në rastin e ‘Grupit të Makës’ të dyshuar për vrasjen e gjeneralit të policisë Boshko Buha më 10 qershor 2002. Epilogu i ky raport është lirimi i 19 nëntorit 2004 i këtij grupi kriminal për “mungesë provash” – me qëllim që të akuzohen bashkëpunëtorët më të afërt të Gjingjiçit për zhvatje të dëshmisë kundër Zeljko Maksimovic Maka.

Malazezët hoqën dorë nga Bozovic, por Serbia jo – më 16 nëntor 2023 ai u emërua Konsull i Përgjithshëm i Serbisë në Nju Jork.

Diplomatët e BIA-s në Bosnje dhe Hercegovinë

Regjimi serb zgjedh me shumë kujdes se kë vendos në poste ambasadore jo vetëm në Mal të Zi, por edhe në Bosnje-Hercegovinën fqinje, sepse “gjysma e Bosnjës dhe e gjithë Malit të Zi”, si Aleksandar Vulin, ish-kreu i BIA-s dhe njeriu që thotë atë që Aleksandër. Vuçiç do të thotë, shpesh thekson, se është pjesë e procesit të “bashkimit të shteteve serbe”.

Ish-shefi i BIA-s, Aleksandër Djordjevic ishte deri vonë ambasador i Serbisë në Bosnje dhe Hercegovinë.

Në të vërtetë, pas largimit të Rodiçit nga BIA në shtator 2013, posti i drejtorit ishte vakant për më shumë se një muaj, dhe zgjedhja e një drejtuesi të ri të agjencisë së sigurisë, sipas deklaratës së tij, u pengua nga zëvendëspresidenti i atëhershëm serb. , ministri serb Aleksandar Vuçiç.

Ai u shpjegoi gazetarëve se nuk ishte i kënaqur me kandidatët e propozuar, duke shtuar se ishte “një post shumë i rëndësishëm për të vendosur shumë shpejt”.

Dhe ishte – Aleksandar Djordjevic, një mik i ngushtë i Vuçiçit, shoku i tij i klasës.

Djordjevic drejtoi BIA-n për gati katër vjet – deri më 29 maj 2017.

Gjatë udhëheqjes së Gjorgjeviçit të BIA-s, tentativa e famshme e vrasjes ndaj Vuçiçit dyshohet se u parandalua pranë shtëpisë së tij në Jajinci, ku një pistoletë, katër granata dore, 100 fishekë municion 7.62 mm, disa fishekë automatikë dhe 10 fishekë 10-15 plumba. janë zbuluar të kalibrit të panjohur.

Megjithatë, edhe pse nuk kishte kaluar as një vit i plotë, prokuroria e mbylli çështjen pasi nuk kishte prova të mjaftueshme për të nisur procedimin penal, duke krijuar përshtypjen në opinion se e gjithë ngjarja kishte qenë një shfaqje e dobët. Vuçiq si viktimë.

Djordjevic u përpoq të hiqte përgjegjësinë nga vetja duke shkarkuar tre operativë të vjetër dhe të dekoruar të BIA-s, të cilët kishin marrë pjesë në të gjitha operacionet më të mëdha dhe më të ndjeshme të vendit.

Pas shkarkimit të tij si kreu i BIA-s në mesin e vitit 2017, ai vazhdon karrierën e tij politike si ambasador i Serbisë në Bosnje dhe Hercegovinë. Ai do të mbahet mend si ambasadori i parë nga Dejtoni që refuzoi të vinte në Presidencën e BiH.

Së pari, në korrik 2020, ai anuloi një takim me Presidentin e atëhershëm të Presidencës së BiH, Šefik Džaferovic, “për shkak të një thirrjeje urgjente në Beograd”.

Në fakt, Gjorgjeviq u thirr nga Gjaferovic për të protestuar kundër vendimit që dënon shtetasin e BiH Husein Mujanoviç në një gjykatë në Serbi për krime lufte të supozuara të kryera në territorin e BeH, si dhe për të protestuar kundër praktikës së ndjekjes penale të qytetarëve të BiH nga autoritetet serbe.

Një vit më vonë, Gjorgjeviq refuzoi kategorikisht një ftesë për një takim me Presidentin e atëhershëm të Presidencës së BeH, Zheljko Komshiq, për të diskutuar rreth të arrestuarit Edin Vranje.

Mandati i tij përfundoi këtë verë dhe Ivan Todorov u emërua në shërbimin diplomatik në Sarajevë në fund të tetorit të këtij viti.

BIA për “detyrë speciale” në Maqedoni

Serbia, d.m.th. ka dërguar diplomatët e saj në Maqedoni. I ndjeri Zoran Janaçkoviq, një nga bashkëpunëtorët e ngushtë të Sllobodan Millosheviqit, diplomat dhe nëpunës i lartë civil për një kohë të gjatë i MSA-së, ishte diplomat në Shkup. Në 1990 dhe 1991, ai ishte shefi i Shërbimit Federal të Sigurisë së Shtetit (SDB).

Një njollë e madhe në marrëdhëniet diplomatike mes dy vendeve do të mbetet nga viti 2017, kur Serbia dërgoi Goran Zhivaljević Guta, anëtar i Ministrisë së Jashtme të Serbisë dhe BIA-s, në një “mision special” në Maqedoni.

Ndërhyrja e qëllimshme e Zhivaljeviqit në Kuvendin e Maqedonisë natën e 27 prillit 2017, kur ndodhi një përballje politike ndërmjet mbështetësve të Nikola Gruevskit dhe Zoran Zaev për të penguar zgjedhjen e një përfaqësuesi të një partie minoritare shqiptare për kryetar të Kuvendit, flet për një “mision” të caktuar që ka pasur Zhivljeviqi, apo për një lëvizje të gabuar që në njëfarë mënyre zbulon qëllime të tjera të Serbisë apo disa faktorë të tjerë të sigurisë dhe vë në pikëpyetje lëvizjet dhe vlerësimet e këqija të MPJ-së dhe BIA-s së Serbisë.

Në mbrojtje të Zhivaljeviqit doli ministri i atëhershëm i Punëve të Jashtme të Serbisë, Ivica Daçiq, i cili theksoi se ai nuk ka shkelur protokollet diplomatike dhe se raporton vetëm për situatën në Maqedoni, sepse “Serbia duhet të dijë se si kjo situatë mund të ndikojë në interesat kombëtare dhe shtetërore.”

Ai tha se Zivalevic nuk kishte bërë asgjë për të shkelur Konventën e Vjenës dhe protokollet diplomatike, se detyra e tij ishte të informonte se çfarë po ndodhte në Maqedoni dhe nëse shtetasit serbë ishin të përfshirë në këto ngjarje. I pyetur se me kë kishte hyrë Zivaljevic në Sobranie, Daçiq tha: “Epo, do t’ju them tani”, dhe më pas lexoi një listë me emra të njerëzve nga Maqedonia që kishin organizuar protesta në Serbi kundër kryeministrit Aleksandër Vuçiq dhe tha se ata kishte informuar tashmë Maqedoninë për këtë për dy vjet.

Arsyetimi i Vucic për Zivaljevic ishte se ai nuk shkoi në Sobranie “vet”.

“Ai nuk më pyeti mua dhe askënd tjetër në vendin tonë… Ai pyeti përfaqësuesit më të lartë të ekzekutivit maqedonas, pyeti drejtpërdrejt dhe tha se donte të shkonte atje dhe pyeti nëse kanë ndonjë gjë kundër dhe nëse e lejojnë. Dhe ata ishin të vetëdijshëm për praninë e tij”.

Zyrtarët serbë pas ngjarjes thanë se Zivalevic ishte përfaqësuesi legjitim i BIA-s në Maqedoni dhe se detyra e tij ishte të raportonte për trazirat në Kuvend, ndërsa zyrtarët maqedonas thanë se prania e tij ishte ndërhyrje në punët e brendshme të Serbisë.

“Ata thanë se duhej të përfshihej dikush tjetër,” tha Vucic, pa specifikuar kujt i referohej.

Në fund të majit të atij viti, gazetarët nga KRIK, TV Nova e Maqedonisë dhe OCCRP morën dokumente nga shërbimi sekret maqedonas që tregonin se Zivaljevic po kryente fushata propagandistike për të promovuar politikat ruse, ish-kryeministrin Nikola Gruevski dhe për të luftuar kundër anëtarësimit të Maqedonisë në NATO.

Sipas Shërbimit Maqedonas, në këtë kanë marrë pjesë Ivan Stoilkoviq, deputet i Kuvendit të Maqedonisë dhe kryetar i Partisë Demokratike të Serbëve dhe Miroslav Lazanjski, anëtar i SNS-së dhe gazetar i ndjerë serb dhe më vonë diplomat në Moskë.

Para se t’i bashkohej misionit diplomatik në Shkup në vitin 2014, Zhivaljević ishte një diplomat në Kroaci, ku shërbimi lokal i inteligjencës u ankua te homologët e tyre serbë për punën e tij pasi ai u largua nga Kroacia.

Zivaljeviç ishte konsulli i përgjithshëm i Serbisë në Banja Luka dhe një nga rrëmbyesit e Vladimir Nikolic, ish-kreu i analitikës në Departamentin e Sigurisë Shtetërore të Serbisë (RDB), i cili ishte në zyrën e Veselin Boshkoviqit, drejtorit të fondit të ndërtimit të tokës, vëllai i Danica Drashkoviqit, gruaja e Vuk Drashkoviqit.

Para atentatit në autostradën Ibarska, të drejtuar nga RDB-ja dhe që kishte në shënjestër Veselin Boshkoviqin dhe Vuk Drašković-in, kreu i SPO-së, Vladimir Nikolic u rrëmbye nga burrat e RDB-së dhe Zhivaljević ishte në mesin e rrëmbyesve.

Zhivaljeviq ishte dëshmitar deri në vitin 2005, por më vonë u bë i pandehur në paraburgim për zhvatjen e një deklarate nga Nikoliq. Gjithçka përfundoi në një “lulëzim” mes anëtarëve të shërbimeve të sigurisë.

Zhivaljeviq e ka marrë personalisht në pyetje Vladimir Nikoliqin, i cili ka folur për këtë në programin Insajder në vitin 2005:

Vladimir Nikolic: Më ndaloi një patrullë e policisë rrugore, më tha të largohesha nga automjeti, hape bagazhin. Teksa po hapja bagazhin, furgoni i famshëm i bardhë u afrua, katër djem dolën me vrap nga furgoni i bardhë, si terroristë, më vunë një çantë mbi kokë, më vunë prangat dhe më futën në furgon. Më çuan kushedi ku për dy-tre orë dhe më çuan në atë bodrum.

B92: Dhe kush ishte hetuesi që ju mori në pyetje dhe për çfarë ju morën në pyetje?

Vladimir Nikoliq: Hetues ka qenë Goran Zhivaljeviq, dhe është graduar pas këtyre ndryshimeve, pra është graduar dhe është zëvendësdrejtor i Shërbimit të Sigurimit Shtetëror.

BIA i tha B92 se Živaljević u pezullua në qershor 2006, por paditi agjencinë në gjykatë, e cila e rivendosi atë në shkurt 2008, sepse ligji i policisë përcakton një afat kohor prej gjashtë muajsh brenda të cilit një punonjës mund të largohet nga puna.

Zhivaljević punoi në sektorin e kundërzbulimit (RDB) në Beograd, kryesisht për aktivitetet e të huajve, diplomatëve të huaj dhe gazetarëve.

Ai ishte një njeri i besuar në strukturat e RDB-së si një operativ i mirë, një njeri i besuar që para vrasjes së kryeministrit Zoran Gjingjiq në vitin 2003, u emërua në postin e nënkryetarit të BIA-s “pas kontrolleve të plota dhe kërkimit të njerëzve”.

I pyetur se pse nuk kishte mbrojtje të inteligjencës dhe se si u lejua vrasja e kryeministrit serb Zoran Gjingjiq, Zhivaljeviq, në atë kohë nënkryetar i BIA-s, tha se detyra për të mbrojtur zyrtarët shtetërorë ishte jashtë fushëveprimit dhe se në kohën e atentatit, MPB-ja kishte autoritet të plotë mbi këtë biznes.

Konsulli i Përgjithshëm i UDBAS në Rijekë

Në fillim të janarit 2017, qeveria serbe emëroi Goran Petrovic, ish-shefin e RDB-së, i cili erdhi në “punë” në vitin 1986, si Konsull të Përgjithshëm në Rijekë. Mandati i tij përfundoi shtatorin e kaluar.

Petroviç ka punuar prej kohësh në punën e kundërzbulimit kundër Perëndimit. Karriera e tij u ndal papritur në vitin 1999, kur “instalacioni i korrikut” i drejtuar nga Rade Markoviç e largoi atë nga posti i tij.

Kjo zgjati deri në ndryshimet e 5 tetorit, kur qeveria e Zoran Xhinxhiqit e emëroi atë shef të RDB-së në seancën e saj të parë. Ndër të tjera, atij iu dha mandati për të hetuar krimet më monstruoze të regjimit të Millosheviçit, shumë prej të cilave mbanin vulën e shërbimit famëkeq.

Menjëherë pas marrjes së detyrës, teksa po fliste me Xhinxhiqin dhe Dushan Mihajloviçin në rrugën Krunska në Beograd, shoferi i tij në pritje u qëllua për vdekje. Performanca e tij si shef u vlerësua më së miri nga pjesëtarët e Njësisë së Operacioneve Speciale, të cilët e bënë largimin e tij një nga kushtet kryesore për t’i dhënë fund rebelimit të armatosur në nëntor 2001.

BIA në Ukrainë

Ish-ambasadori serb në Ukrainë Rade Bullatoviç erdhi gjithashtu në BIA praktikisht nga paraburgimi dhe mbajti postin gjatë të dy qeverive të Vojisllav Koshtunicës. Pas vrasjes së Gjingjiqit më 12 mars 2003, Bulatoviq u arrestua në kuadër të aksionit policor “Sabre” me dyshimin për “shoqërim për qëllime të veprimtarisë armiqësore”. Siç u raportua në media në atë kohë, kishte pretendime se ai dhe gjenerali Tomiq ishin takuar fshehurazi me Dushan Spasojeviq dhe Milorad Ulemek Legija. Bulatoviq u lirua pas tre muajsh, akuzat u hoqën dhe ai mori kompensim për paraburgim të paligjshëm.

Në vitin 2013, presidenti serb Tomislav Nikolic emëroi Bulatoviç si ambasador në Kiev, një post të cilin e mbajti deri në gusht 2019. Ndërsa ishte në Kiev, ai shërbeu gjithashtu si ambasador jorezident në Gjeorgji.

Mandati i tij në Ukrainë do të shënohet nga tensione në marrëdhëniet mes dy vendeve. Në fakt, kur Oleksandar Alexandrovich u bë përfaqësuesi diplomatik i Ukrainës në Beograd në vitin 2015, vendi i tij ishte tashmë në luftë me Rusinë. Ambasadori Aleksandroviç, i njohur si një diplomat, dinte të mbyllte sytë kur ndërthuren interesa diametralisht të kundërta – veçanërisht kur Serbia theksoi se nuk ka mik më të madh se Rusia në mbrojtjen e integritetit të saj territorial, ndërsa Ukraina nuk është. armik më i madh se Rusia kur bëhet fjalë për kërcënimet ndaj integritetit të saj territorial.

Bulatovic u ftua në Beograd për një konsultim në vitin 2017 pasi ambasadori ukrainas Aleksandroviç provokoi zemërimin e Beogradit zyrtar duke thënë se “Moska po shfrytëzon Serbinë dhe faktorin serb” dhe se “Rusia po trajnon mercenarë për të vrarë ukrainasit”.

Vulin nuk është vendosur

Posti i kreut të BIA-s në Serbi është aktualisht vakant dhe do të presë formimin e një qeverie të re pas Aleksandar Vulin, i cili u vendos në një listë sanksionesh nga SHBA në korrik për “korrupsion dhe përfshirje në trafikun e drogës dhe lidhjet me Rusinë”. , jep dorëheqjen në fillim të nëntorit 2023.

Vulin ka kontakte të rregullta direkte me përfaqësuesit rusë. Në mes të dhjetorit ai ishte në Moskë, ku u takua me Sekretarin e Këshillit të Sigurimit të Federatës Ruse, Nikolai Patrushev.

Z. Patrushev theksoi se ai vlerëson shumë guximin dhe “përkushtimin e zotit Vulin në luftën për të ruajtur pozitën e pavarur dhe liridashëse të popullit dhe shtetit serb”.

Portofoli i Vulin – nga drejtori i Zyrës së Qeverisë për Kosovën, përmes Ministrive të Mbrojtjes dhe të Brendshme, të cilat ai i drejtonte, e deri te pozita e njeriut të parë në shërbimin sekret serb – e bën atë një ambasador të shkëlqyer. Fakti që ai u rekrutua kohët e fundit nga Milorad Dodik si Senator i Bosnjë dhe Hercegovinës, një entitet i Republikës Srpska, sigurisht që nuk do të ishte pengesë për të./The Geopost