“Corriere della Sera”: Shqipëria ka plot për të treguar, përveç detit dhe plazheve

Nga kryeqyteti, Tirana në qytetet historike, duke kaluar nëpër parqet arkeologjike, bregdetin, liqenet dhe malet e pacenuara, ja çfarë duhet të vizitoni në Shqipëri, shkruan Francesca Masotti në një artikull të botuar në të përditshmen italiane “Corriere della Sera”. Shqipëria është një nga destinacionet më të njohura të udhëtimeve në vitet e fundit. Është afër, por ende “jashtë radarit”. Plot thesare për të zbuluar. Me disa nga plazhet më të bukura në Mesdhe dhe shumë vende për t’u vizituar. Nga qytetet e UNESCO-s në vendet arkeologjike, nga deti në Tiranë, Shqipëria është një surprizë konstante. Larg nga destinacionet më komerciale dhe më të njohura, Shqipëria është një thesar i vendosur midis Greqisë dhe Malit të Zi.

Kryeqyteti, Tirana është një qytet i gjallë dhe vazhdimisht në zhvillim. Plot muze, bare dhe restorante të shkëlqyera që shërbejnë kuzhinë vendase dhe ndërkombëtare. Në veri, malet janë një parajsë për adhuruesit e ecjes dhe vendeve të paeksploruara. Në jug, megjithatë, plazhet dhe qytetet historike ju lejojnë të organizoni një udhëtim ku mund të alternoni relaksin me vizitat kulturore. Në lindje, në kufirin me Maqedoninë e Veriut, shtrihet Shqipëria, e cila është më pak turistike, por plot thesare për t’u eksploruar pa nxitim. Ja çfarë duhet të shihni në Shqipëri përveç detit dhe plazheve.

Ku ndodhet Shqipëria

Shqipëria është një shtet në Gadishullin Ballkanik që kufizohet me Malin e Zi dhe Kosovën në veri, Maqedoninë e Veriut në lindje dhe Greqinë në jug. Në perëndim laget nga deti Adriatik në pjesën veriore dhe në pjesën jugore nga deti Jon. Kryeqyteti, Tirana është qyteti më i populluar, si dhe qendra kryesore administrative, tregtare dhe kulturore e Shqipërisë. Aty ndodhet Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës “Nënë Tereza”. Një aeroport i dytë është inauguruar në Kukës, në veri të Shqipërisë, pak km nga kufiri me Kosovën. Në ndërtim e sipër është edhe aeroporti i tretë i vendit, pranë Vlorës. Shqipëria ka gjithashtu dy porte tregtare dhe turistike, në Durrës dhe Vlorë.

Çfarë mund të bëni në Shqipëri

Shqipëria është një destinacion që ofron aktivitete të shumta në çdo stinë të vitit. Megjithatë vera është koha më e mirë për të kaluar pushimet në Shqipëri. Ka shumë vende për të shkuar dhe gjëra për të bërë në Shqipëri, pavarësisht madhësisë së saj të vogël. Jugu me plazhet, qytetet e Vlorës dhe Sarandës, parqet arkeologjike dhe qytetet historike, është ideal për ata që e duan detin dhe nuk duan të heqin dorë nga kultura. Dhërmiu, Gjipeja, Jala, Himara, Qeparoja, Borshi, Lukova dhe Pulebardha janë vetëm disa nga plazhet e mahnitshme nga Vlora në Ksamil. Adhuruesit e historisë duhet të përfshijnë në axhendën e tyre vizitat në qytetet e Beratit dhe Gjirokastrës, si dhe në zonën arkeologjike të Butrintit. Brenda jugut, me Përmetin dhe lumin e fundit të egër të Evropës, Vjosa, dhe territori deri në kufirin me Maqedoninë e Veriut është ende kryesisht i paeksploruar dhe autentik.

Korça, Kolonja, Voskopoja, Liqeni i Prespës, Pogradeci dhe Liqeni i Ohrit janë destinacione të paharrueshme për ata që duan të pushojnë dhe t’i shpëtojnë kaosit. Ata që e duan qytetin dhe argëtimin nuk duhet të mungojnë të kalojnë disa ditë në Tiranë. Kryeqyteti shqiptar është një nga destinacionet më të gjalla në Ballkan, me muze, galeri, kafene, restorante ku mund të zbuloni më të mirat e gastronomisë vendase. Megjithatë, nëse preferoni malet, veriu është vendi ideal për ju.

Nga Shkodra, me liqenin me të njëjtin emër, më i madhi në gadishullin ballkanik, duke kaluar përmes Komanit në Theth dhe Valbonë, nuk mungojnë mundësitë për të ecur në shtigje dhe për të eksploruar natyrën më të egër. Edhe dashamirësit e ushqimit të mirë nuk do të zhgënjehen nga Shqipëria. Pjatat lokale janë të shijshme dhe ngrënia në restorant është ende e lirë për ata që vijnë nga Italia. Supë, byrekë të shijshëm të mbushur, perime të mbushura, mish i pjekur në skarë, djathëra, peshk deti, liqeni dhe lumi, ëmbëlsirat dhe pa harruar verën: Shqipëria është destinacioni ideal për të shijuar ushqimet.

Çfarë duhet parë në Shqipëri

Pavarësisht madhësisë së saj të vogël, Shqipëria është plot me destinacione për t’u eksploruar. Idealja do të ishte të kishit dy javë udhëtim në dispozicion për të nisur udhëtimin nga Tirana dhe më pas të shkoni në një nga tre zonat, në jug, veri ose lindje. Në fakt, rrugët janë ende të pakalueshme në shumë vende dhe vendet që shfaqen afër në hartë mund të arrihen në shumë orë me makinë. Mjetet lokale të udhëtimit janë shpesh joefikase. Rekomandohet të keni makinën tuaj për të udhëtuar në të gjithë vendin.

Tirana kryeqyteti i Shqipërisë

Kryeqyteti, Tirana është porta e Shqipërisë. Zemra e qytetit është Sheshi Skënderbej. Në qendër është statuja e heroit shqiptar që mbrojti Shqipërinë dhe Perëndimin nga përparimi i Perandorisë Osmane në shekullin e XV. Teatri i Operës dhe Baletit, Banka e Shqipërisë, Xhamia Et’Hem Bej dhe Muzeu Historik Kombëtar kanë pamje nga sheshi. Në historinë e saj rrëfehet historia e Shqipërisë që nga epoka paleolitike e deri në ditët e sotme.

Muzetë e Tiranës

Megjithatë, Bunk’Art2 është skena për të thelluar njohjen e historisë së Shqipërisë komuniste gjatë viteve të diktaturës së Enver Hoxhës.

“Shtëpia me Gjethe”, kushtuar veprimtarisë së policisë sekrete dhe spiunazhit gjatë diktaturës, fitoi Çmimin Muzeor të Këshillit të Evropës në vitin 2020. Galeria Kombëtare e Arteve ka një koleksion të pasur me vepra të piktorëve shqiptarë nga fundi i shekullit të XIX deri në vitet 2000. Së fundi, në portat e qytetit, Bunk’Art 1 është një muze i ndërtuar brenda bunkerit më të madh anti-atomik në Shqipëri. Në mbi 100 dhomat e tij tregohet historia e Tokës së Shqiponjave, nga pushtimi fashist e deri te komunizmi.

Piramida, ish-mauzoleumi i diktatorit Enver Hoxha, më vonë bazë e NATO-s gjatë luftës së Kosovës, është shndërruar në qendrën më të madhe kulturore, shkencore dhe teknologjike në Ballkan. Një shëtitje e shkurtër nga ndërtesa të çon në “Stadiumin Air Albania” dhe Parkun e Madh, mushkërinë e gjelbër të kryeqytetit. Pak metra larg është Blloku, zona e jetës së natës në Tiranë, e njohur për kafenetë, restorantet, baret dhe veprat e shumta të artit të rrugës.

Në vitet e diktaturës ishte e rezervuar ekskluzivisht për elitën politike dhe nuk lejohej hyrja e të tjerëve. “Pazari i Ri”, tregu i fruta-perimeve, Kalaja e Tiranës, kalaja e vjetër e Tiranës, janë dy vende ideale për të blerë suvenire të qytetit dhe për t’u çlodhur duke pirë një kafe. Për më tepër, Tirana është shtëpia e Qendrës Botërore të Bektashinjve, një vëllazëri islame me origjinë sufi e themeluar në shekullin e XIII.

Çfarë duhet të shihni pranë Tiranës

Pak km larg Tiranës, Kruja dhe Durrësi zakonisht eksplorohen brenda një dite nga kryeqyteti.

Kruja
Kruja është kryeqyteti i lashtë i vendit me një nga pazaret më të bukura në Ballkan, kështjellën e vjetër, Muzeun e Skënderbeut, atë etnografik dhe hotelin e parë të përhapur në Shqipëri.

Durrësi
Durrësi është një qytet me pamje nga Adriatiku, shtëpia e portit kryesor shqiptar. Është kujdestar i vendeve të shquara arkeologjike. Ndër të gjitha, më i njohuri është amfiteatri i cili mund të strehojë deri në 20 000 persona. Në rrethinat e tij, plazhet e Golemit, me rërë të imët dhe pyje pishe, dhe Kepi i Rodonit me plazhe të egra dhe shkurre mesdhetare, janë shumë të njohura në sezonin e verës.

Vlorë
Vlora është pika fillestare për zbulimin e Rivierës jugore Shqiptare e cila përfundon në Ksamil, pak përpara kufirit grek.

Vlora është një ndërthurje plazhesh dhe pikash me interes kulturor. Si manastiri i Zvërnecit me lagunën e bukur përreth, kalaja e Kaninës dhe Parku Kombëtar Detar i Gadishullit të Karaburunit dhe ishulli i Sazanit. Është një zonë ish-ushtarake me disa nga plazhet më të bukura në Shqipëri, shpella, bunkerë dhe natyrë të pacënuar. Plazhet e Zvërnecit në veri dhe ato të Orikumit dhe Radhimës në jug janë shumë të njohura për familjet me fëmijë të vegjël, falë ujërave të cekëta.

Bregdeti jugor i Shqipërisë
Nga Vlora, duke kaluar qafën malore të Llogarasë, mund të arrini në destinacionet turistike më magjepsëse në jug të Shqipërisë.

Bregdeti është një varg malesh, fshatrash të gurtë, si Dhërmiu, Vunoja dhe Qeparoja. Si dhe plazhet si Gjipeja, Jala, Himara, Qeparoja, Borshi, Lukova dhe Pulebardha, kanione dhe kështjella me pamje nga deti.

Saranda është destinacioni i duhur për ata që kërkojnë jetë të gjallë nate. Ksamili është resorti bregdetar më i famshëm në Shqipëri, i mbushur me njerëz në pikun e sezonit, veçanërisht në muajin gusht. Pak km larg Ksamilit, Parku i Butrintit është zona më e rëndësishme arkeologjike në Shqipëri. Mbetjet arkeologjike variojnë nga epoka ilire deri në mesjetë. Bien në sy teatri romak, bazilika e shekullit të VI, pagëzimorja e hershme e krishterë, Porta e Luanëve dhe kalaja veneciane me muzeun e saj.

Në brendësi të Jugut

Brenda jugut është një varg surprizash. Berati është një xhevahir me shtëpi të mbushura me dritare, kisha, xhami, muze dhe një kështjellë antike, ende e banuar, e cila ofron pamje të këndshme të luginës poshtë. Fshati Tepelenë përgjatë lumit Vjosa është i famshëm për burimin më të mirë të ujit në Shqipëri. Tepelena është gjithashtu vendlindja e Ali Pashës, një guvernator shqiptar në kohën e Perandorisë Osmane, i cili mirëpriti njerëz të shquar në oborrin e tij, si poeti anglez Lord Bajron.

Edhe më në brendësi është Përmeti me banjën natyrore të Benjës dhe një nga gastronomitë më të mira në Shqipëri. Duke vazhduar në jug, Gjirokastra, vendlindja e ish-diktatorit Enver Hoxha, është një xhevahir me rezidenca të shekullit të XIX, pazare dhe taverna tradicionale. Kalaja ofron pamje perfekte me kartolina të qendrës historike dhe maleve përreth.

Shqipëria turistike

Ata që kanë qenë tashmë në Shqipëri dhe duan të zbulojnë vende më pak turistike, duhet të nisen drejt lindjes. Në kufi me Maqedoninë e Veriut, Pogradeci është një qytet me pamje nga liqeni i Ohrit. Në brigjet e masës më të vjetër ujore në Evropë ndodhen edhe fshatrat Lin, Drilon dhe Tushëmisht.

Në tavernat përgjatë bregdetit hahen pjata me bazë Kurani. Është një peshk i ujërave të ëmbla që jeton vetëm në këtë zonë. Para se ta hani, sigurohuni që të jetë i kultivuar, peshkimi direkt në liqen është i ndaluar. Duke zbritur, gjen liqenin e Prespës, habitat i shumë kafshëve dhe Korçën, një destinacion kulturor në Shqipëri. Në qendër ka vila të bukura të fundit të shekullit të XIX, pazari i vjetër, katedralja më e madhe ortodokse në vend dhe muzetë interesantë. Në afërsi të Voskopojës së Korçës, është një fshat i fshehur mes maleve me kisha magjepsëse me afreske.

Shkodra dhe veriu i Shqipërisë

Në veri, Shkodra është një tjetër qytet për t’u eksploruar me qetësi dhe për t’u përdorur si bazë për të zbuluar veriun e Shqipërisë. Muzeu Kombëtar i Fotografisë Marubi, kishat, xhamitë dhe kalaja e madhe e Rozafës ia vlen të vizitohen.

Autobusët nisen nga Shkodra dhe ju çojnë në Koman ku mund të niseni në një aventurë me traget në mal. Peizazhe të pacënuara që ndjekin njëra-tjetrën derisa të arrini në Valbonë, ndalesa ideale për adhuruesit e trekking dhe ecjes. Një tjetër destinacion për ata që duan malet dhe aktivitetet në natyrë është Thethi, një fshat magjepsës i rrethuar nga pyjet alpine.

Klima dhe koha më e mirë për të shkuar në Shqipëri

Falë klimës së butë dhe diversitetit të territoreve, çdo stinë është e mirë për të vizituar Shqipërinë. Pa harruar kalendarin e pasur vjetor të ngjarjeve, koncerteve dhe festivaleve që gjallërojnë Tiranën dhe vendet kryesore turistike gjatë gjithë vitit. Fundi i pranverës dhe i verës, veçanërisht qershori dhe shtatori, janë periudhat më të mira për të vizituar Shqipërinë dhe, në veçanti, plazhet e saj.

Vera është stina ideale për të zbuluar veriun dhe për të organizuar ekskursione në male. Në dimër temperaturat mund të bëhen shumë të ftohta në veri dhe gjithashtu në zonat e Pogradecit dhe Korçës ku reshjet e borës nuk janë të rralla. Në dhjetor, qytetet më të mëdha gjallërohen me tregje të gjalla të Krishtlindjeve.

Prej disa vitesh Riviera Shqiptare njihet për organizimin e disa festivaleve interesante, si Festivali “South Outdoor” në Borsh, Kala Festival dhe Joni në Dhërmi. Korça nga ana tjetër njihet për festën e birrës kushtuar birrës me të njëjtin emër që prodhohet në qytet. Në Tiranë, Festivali Ndërkombëtar i Filmit TIFF-Tirana është eventi më i rëndësishëm kinematografik në vend. Maratona e Tiranës prej disa vitesh është një takim vjetor në vjeshtë. Panairi i Librit është eventi më i madh shqiptar kushtuar botës së botimeve.

Çfarë të hani në Shqipëri

Ndër destinacionet gastronomike më interesante në Ballkan dhe Evropën Jugore është Shqipëria. Çfarë të hani në Shqipëri? Përveç byrekut zakonisht të mbushur me spinaq, mish të grirë ose djathë, ka shumë pjata për të provuar. Qofte me erëza, tavë kosi e bërë me mish qengji, kos dhe miell. Fërgesë dhe një tavë me rikota të kripura, speca dhe domate. Të shkëlqyera janë edhe specat e skuqur, djathi i dhisë, supa e peshkut, sallatat, mishi i pjekur në skarë dhe patëllxhanët. Ndër ëmbëlsirat që duhen provuar janë bakllavaja me arra, trileçja me pandispanje, qumësht dhe karamel, dhe sultjash një puding orizi, qumësht dhe kanellë.