Të gjitha grupet moderne njerëzore joafrikane e kanë origjinën nga paraardhësit që migruan nga Afrika mbi 60,000 vjet më parë. Sa kohë u desh që të ndodhin këto ndarje? Pothuajse 20,000 vjet, gjatë të cilave ata ishin të gjithë pjesë e një popullsie të vetme. Ku jetuan gjatë gjithë kësaj kohe? Shkencëtarët nuk e dinë ende.
Kjo është një bisedë që mund të kishte ndodhur një vit më parë, tani është e mundur të japim përgjigje më të qarta për këto pyetje falë studimit të publikuar së fundmi në Nature Communications të udhëhequr nga studiues nga Universiteti i Padovës, në bashkëpunim me Universitetin e Bolonjës (Departamenti i Trashëgimisë Kulturore), Universiteti Griffith i Brisbane-it, Instituti Max Planck i Jenës dhe Universiteti i Torinos.
Jashtë Afrikës: Udhëtimi fillon
Paraardhësit e të gjithë euroaziatikëve, amerikanëve dhe oqeanianëve të sotëm, u shpërngulën nga Afrika mes 70 e 60 mijë vjetëve më parë. Pasi arritën në Euroazi, këta kolonë të hershëm qëndruan kot për disa mijëvjeçarë si një popullsi homogjene, në një zonë me sa duket të lokalizuar, përpara se të zgjeronin gamën e tyre në të gjithë kontinentin dhe më gjerë. Kjo ngjarje ngriti bazën për divergjencën gjenetike midis europianëve të sotëm dhe aziatikëve lindorë dhe mund të datohet rreth 45 mijë vjet më parë.
Nga njëra anë, dinamika që çoi në kolonizimin më të gjerë të Euroazisë është rindërtuar tashmë nga disa prej autorëve në një botim të mëparshëm në vitin 2022 dhe ka ndodhur përmes një sërë zgjerimesh të dallueshme kronologjikisht, gjenetikisht dhe kulturalisht. Nga ana tjetër, zona gjeografike ku jetuan paraardhësit e të gjithë joafrikanëve pas largimit nga Afrika dhe që veproi si një “nyje” për lëvizjet e mëvonshme të homo sapiensëve ka qenë çështje e një debati të gjatë, me shumicën të Azisë Perëndimore, Afrikës së Veriut, Azisë Jugore apo edhe Azisë Juglindore që janë renditur si vende potencialisht të përshtatshme.
Identifikimi i qendrës së migrimit të hershëm njerëzor
Në punën e tyre të fundit, autorët vendosën një qasje të re gjenetike dhe identifikuan popullatat e lashta dhe moderne nga Rrafshnalta Persiane si ato që mbartin gjurmë gjenetike që ngjajnë më shumë me tiparet e popullsisë së Nyjës, duke e përcaktuar zonën si atdheun e mundshëm të të gjithë euroaziatikëve të hershëm. “Pjesa më e vështirë,” thotë Leonardo Vallini, autori i parë i studimit, “ka qenë të zbërtheje faktorët e ndryshëm ngatërrues të përbërë nga 45 mijë vjet lëvizje të popullsisë dhe përzierjet që ndodhën pasi u vendos Nyja”.
Studimi multidisiplinor hetoi gjithashtu karakteristikat paleoekologjike të zonës në atë kohë dhe e konfirmoi si të përshtatshme për okupimin njerëzor, potencialisht të aftë për të mbajtur një popullsi më të madhe se pjesët e tjera të Azisë Perëndimore. “Identifikimi i Rrafshnaltës Persiane si një qendër për migrimin e hershëm njerëzor hap dyer të reja për kërkime arkeologjike dhe paleoantropologjike,” shtoi bashkautori profesor Michael Petraglia i Universitetit Griffith në Brisbane.
Në fakt, Rrafshnalta Persiane do të jetë fokusi i projektit ERC Synergy ‘NEANDERTALI I FUNDIT’, i dhënë së fundmi bashkautorit Stefano Benazzi, profesor në Universitetin e Bolonjës (Departamenti i Trashëgimisë Kulturore). “Në përputhje me rezultatet e studimit,” thotë Benazzi, “ky projekt ERC synon të eksplorojë dhe zbulojë ngjarjet e ndërlikuara biokulturore që ndodhën midis 60,000 dhe 40,000 vjet më parë, duke u fokusuar gjithashtu në Rrafshnaltën Persiane.”
“Me punën tonë, ne gjetëm një shtëpi për 20,000 vjet histori të përbashkët midis europianëve, aziatikëve lindorë, amerikanëve vendas dhe oqeanianëve. Kjo pjesë e udhëtimit njerëzor jashtë Afrikës është magjepsëse pasi është ajo ku ne gjithashtu u takuam dhe përziem gjenet me ato të neandertalit”, përfundoi profesor Luca Pagani, autor i studimit./Scitechdaily
